رای قضایی شماره 9209970909100294

رای قضایی شماره 9209970909100294

مجموعه کامل آرای قوه قضاییه

رای قضایی شماره 9209970909100294


شماره دادنامه قطعی:
9209970909100294

تاریخ دادنامه قطعی:
1392/10/04

گروه رای:
حقوقی

نوع مرجع:
شعبه دیوان عالی کشور

عنوان رای:
تکلیف دادگاه در فرض عدم ارایه دلیل اثباتی از سوی مدعی

پیام رای:
در صورت عدم ارائه دلیل اثباتی از سوی مدعی با توجه به قانون آیین دادرسی مدنی و طبق موازین فقهی دادگاه باید به خواهان تفهیم کند که حق سوگند دادن مدعی علیه را دارد.

رای خلاصه جریان پرونده
در تاریخ 14/5/92 م.ق. فرزند م. علیه د.الف. در دادگستری قم اقامه دعوی و درخواست رسیدگی و صدور حکم به تنفیذ فسخ معامله یک فقره فیش آپارتمان به علت غبن فاحش مقوم به مبلغ 000/100/50 ریال و مطالبه ثمن به مبلغ 000/000/400 ریال با احتساب هزینه دادرسی و اعسار از آن را کرده است. و با استناد به اظهارنامه شماره 14769 ـ ـ 5/4/92 و یک فقره استشهادیه توضیح داده است که در تاریخ 9/12/91 یک فقره فیش آپارتمان به مبلغ چهارصد میلیون ریال از خوانده خریده درحالی که فیش فقط چهار میلیون تومان واریزی داشته آن را به ده برابر فروخته است با ارسال اظهارنامه فسخ آن را اعلام کردم ولی جواب نداد این فیش در بازار هفده میلیون تومان معامله می شود درخواست صدور حکم می شود. شعبه پنجم دادگاه عمومی (مدنی) قم وقت رسیدگی تعیین و طرفین را به دادرسی دعوت نموده است. در جلسه مورخ 5/6/92 فقط خوانده حضور یافته و دفاع کرده است که خواهان موقع معامله ارزش ملک را می دانسته که این مقدار بوده است و الآن مقداری قیمت پایین آمده است مضافا اینکه ایشان تمام خیارات حتی خیار غبن را ساقط نموده است خوانده سه فقره معامله مشابه را پیوست پرونده کرده است. و گفته من تابع قانون هستم. دادگاه سپس ختم رسیدگی را اعلام و طی دادنامه شماره 6/6/1392 پس از نقل خلاصه جریان دعوی و مدافعات خوانده چنین رای صادر کرده است: (... نظر به اینکه دلیلی بر اینکه در معامله مزبور قیمت روز ملک بسیار پایین تر از قیمت مورد معامله بوده است ارایه نداده است. لذا دادگاه خواسته خواهان را ثابت ندانسته و به استناد ماده 197 قانون آیین دادرسی مدنی حکم به بی حقی خواهان صادر و اعلام می دارد.) پس از ابلاغ و انقضا موعد تجدیدنظرخواهی از رای صادره فرجام خواهی شده است حاصل اعتراضات فرجامی این است رسیدگی در دادگاه بدوی بدون ابلاغ به وی صورت گرفته است فرجام خوانده قبل از معامله با تعریفات غیرواقعی در حضور حجت الاسلام ح.ص. او را به معامله راغب ساخته است و من تحت تاثیر قرار گرفتم. و فیش را در بنگاه معامله کردم که قیمت آن ده برابر مبلغ واریزی به فیش بوده است به علاوه اقساط ساخت را به موسسه امام خمینی بپردازم که تاکنون هفتاد میلیون ریال پرداختم و تصویر فیش ها پیوست است هرچند خیار غبن فاحش اسقاط شده ولی ده برابر قیمت غبن افحش است و به آن استناد می کنم. پس از تحقیق از بنگاه ها متوجه فریب در معامله غبن افحش شدم و چون رسیدگی دادگاه بدون حضور من بوده لذا بر اساس اظهارات فرجام خوانده حکم صادرشده است پس از معامله و اطلاع از چند برابر بودن قیمت خریداری به بنگاه های متعدد مراجعه و تحقیق و متوجه غبن افحش گردیدم و نظر مشاوران املاک پیوست دادخواست فرجامی است لذا به رسیدگی دادگاه معترض هستم و در نمونه معاملات استنادی فرجام خوانده برای اثبات مدافعاتش مبلغ فیش ها بیش از چهار میلیون ریال است باید کارشناسی شود ولی به علت عدم ابلاغ وقت دادرسی نتوانستم به آن استناد کنم. درخواست رسیدگی فرجامی دارم. فرجام خوانده در پاسخ اظهار کرده است من فرجام خواه را نمی شناختم با وساطت شخصی بنام الف. با او معامله کرده ام واسطه گفت فیش شما را به مبلغ 38 میلیون تومان می خرم لذا پس از معرفی خریدار (آقای ق.) در بنگاه فیش را در قولنامه به مبلغ چهل میلیون تومان نوشته ولی 38 میلیون تومان من گرفتم و دو میلیون تومان را احدی برداشت دو روز بعد آقای ق. با من تماس گرفت گفت اگر وقت دارید در حضور آقای ص. (دوست و شاهد او) گفتگویی داشته باشیم پس از حضور نزد آقای ص. او گفت قیمت فیش بالا بوده چون ق.رفته و پرسیده و از بنگاه ها نظرخواهی کرده است قیمت را بین بیست تا 36 میلیون تومان دادند من عرض کردم هرچند حق فسخ نیست ولی پول شما 38 میلیون تومان است اگر فیش را پس بدهید حرفی نیست آن را مسترد می کنم چون دو میلیون تومان را باید از آقای الف. دریافت کنید ولی پس از گفتگو آقای ق. با اختیار تامه گفتند من با همین شرایط راضی هستم البته آن وقت به علت صعود قیمت دلار و طلا بازار معامله فیش داغ بود حتی خود آقای ق. می گفت چند هفته بعد از خرید فیش را به قیمت 45 میلیون تومان به یک طلبه سید فروخت بعد از چند ماه که قیمت ملک و دلار و طلا ناگهانی نزولی شد و.... به تبع قیمت فیش آپارتمآن هم کاهش یافت به همین خاطر خریدار فیش آقای ق. (همان طلبه سید) ادعا کرده بود که قیمت فیش که آقای ق. به ایشان فروخته بالا است و حدود 25 میلیون تومان ارزش دارد و چک 45 میلیونی را پاس نکرده و گفته بود که برو شکایت کن درهرصورت شش ماه پس از معامله آقای ق. به من زنگ زد و همه جریان را تعریف کرد و گفت خریدار (طلبه سید) فیش را پس داده و من هم به همین دلیل فیش را که از شما خریداری نمودم بعد از شش ماه پس می دهم من گفتم اگر قیمت فیش بالا بود پس چرا روزهای اول پس ندادی دو روز بعد از معامله من گفتم اگر نمی خواهی و اعتقاد داری که قیمتش بالاست پس بده 38 میلیون تومان را از من بگیر ولی قبول نکردی حالا که قیمت فیش پایین آمده می خواهی بعد از شش ماه پس بدهی ادعای عدم ابلاغ وقت رسیدگی هم صحیح نیست آقای ص. شاهد جریان بود که پس از ادعای فسخ او گفت به همین قیمت راضی هستم. ادعای غبن افحش هم صحت ندارد.معامله هم قانونی بوده کما اینکه خودش آن را به 45 میلیون تومان فروخته است. ادعای ترغیب من به معامله درست نیست اصلا با او صحبت نکرده و نمی شناختم فیش را به الف. فروخته بودم او آقای ق. را از اصفهان آورد تا فیش بخرد اظهارات وی موردقبول نیست و او با تحقیق و از روی علم معامله کرده و معامله قطعی بوده و برای بار دوم گفت به این قیمت راضی هستم. من فیش را به احدی دادم او از احدی خریده است. اگر غبن فاحش و افحش بود چرا دوباره مبلغ هفت میلیون تومان به حساب مسکن و تعاونی برای فیش پول ریخته اند. خیارات هم اسقاط شده است حکم صحیحا به نفع من صادرشده است.

رای شعبه دیوان عالی کشور
1ـ آنچه در قرارداد عادی مورخ 9/12/91 ساقط شده است خیار غبن است طبق قوانین موضوعه و موازین فقهی غبن دارای مراتب است خواسته فرجام خواه ادعای فسخ معامله به علت غبن فاحش بلکه افحش است چون مدعی است که به ده برابر قیمت روز خریده است و طبق ماده 417 قانون مدنی غبن در صورتی فاحش است که عرفا قابل مسامحه نباشد. 2ـ دادگاه با ورود به رسیدگی به ادعای فرجام خواه طبق ماده 197 قانون آیین دادرسی مدنی به لحاظ عدم ارایه دلیل بر اثبات ادعا حکم به بی حقی او صادر نموده است اولا در صورت عدم ارایه دلیل از طرف مدعی با توجه به ذیل ماده 197 مرقوم و طبق موازین فقهی دادگاه باید به خواهان تفهیم کند که حق احلاف مدعی علیه را دارد که اقدامی صورت نگرفته است. ثانیا: حسب ماده 199 قانون یادشده محکمه در کشف حقیقت مبسوط الید است اقتضا داشته راسا در مورد ادعای مطروحه تحقیق و عنداللزوم جلب نظر کارشناسی می شد تا قدر متیقن اساس ادعا روشن گردد. 3ـ طرفین بعدا مدافعاتی کرده و به شهادت افراد و متصدی قراردادهای تنظیم شده در بنگاه ها برای کشف حقیقت استناد نموده اند به ویژه فرجام خوانده در مرحله فرجامی طی لایحه ی مفصلی که تسلیم نموده جریان معامله و به مذاکرات پس ازآن بین طرفین با حضور شخص ثالثی بنام ص. استناد کرده و مورد استناد فرجام خواه هم هست لذا اقتضا دارد دادگاه وفق ماده 199 مذکور در پیرامون جمیع موارد مطروحه از اظهارات طرفین تحقیق کافی انجام و پس از اخذ توضیح و روشن شدن موضوع و لحاظ دلایل طرفین سپس حسب نتیجه حاصله مبادرت به صدور رای کند لذا دادنامه صادره به علت نقص رسیدگی و تحقیقات طبق بند 5 ماده 371 قانون مزبور نقض و رسیدگی بعدی حسب بندهای الف مواد 401 و 405 قانون فوق به دادگاه صادرکننده رای تفویض می گردد.
رییس شعبه 3 دیوان عالی کشور ـ مستشار
غفارپور ـ شاملو

قاضی:
حسن غفار پور , رسول شاملو

منبع
سامانه ملی آرای قضایی

مواد مرتبط با این رای

ماده 197 - اصل برائت است بنابراین اگر کسی مدعی حق یا دینی بر دیگری باشد باید آن را اثبات کند درغیر این صورت با سوگند خوانده حکم برائت صادر خواهد شد.

مشاهده ماده 197 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

ماده 417 - غبن در صورتی فاحش است که عرفا قابل مسامحه نباشد.

مشاهده ماده 417 قانون مدنی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM