728 ماده
ماده 181 ـ عادل کسی است که در نظر قاضی یا شخصی که بر عدالت وی گواهی می دهد اهل معصیت نباشد. شهادت شخصی که اشتهار به فسق داشته باشد مرتکب گناه کبیره شود یا بر گناه صغیره اصرار داشته باشد تا احراز تغییر در اعمال او و اطمینان از صلاحیت و عدالت وی پذیرفته نمی شود.
ماده 182 ـ در شهادت شرعی در صورت تعدد شهود وحدت موضوع شهادت ضروری است و باید مفاد شهادت ها در خصوصیات موثر در اثبات جرم یکسان باشد. هرگاه اختلاف مفاد شهادت ها موجب تعارض شود و یا وحدت موضوع را مخدوش کند شهادت شرعی محسوب نمی شود.
ماده 183 ـ شهادت باید از روی قطع و یقین به نحوی که مستند به امور حسی و از طریق متعارف باشد اداء شود.
ماده 184 ـ شهادت باید با لفظ یا نوشتن باشد و در صورت تعذر با فعل از قبیل اشاره واقع شود و در هر صورت باید روشن و بدون ابهام باشد.
ماده 185 ـ در صورت وجود تعارض بین دو شهادت شرعی هیچ یک معتبر نیست.
ماده 186 ـ چنانچه حضور شاهد متعذر باشد گواهی به صورت مکتوب صوتی ـ تصویری زنده و یا ضبط شده با احراز شرایط و صحت انتساب معتبر است.
ماده 187 ـ در شهادت شرعی نباید علم به خلاف مفاد شهادت وجود داشته باشد. هرگاه قرائن و امارات بر خلاف مفاد شهادت شرعی باشد دادگاه تحقیق و بررسی لازم را انجام می دهد و در صورتی که به خلاف واقع بودن شهادت علم حاصل کند شهادت معتبر نیست.
ماده 188 ـ شهادت بر شهادت شرعی در صورتی معتبر است که شاهد اصلی فوت نموده و یا به علت غیبت بیماری و امثال آن حضور وی متعذر باشد. تبصره 1 ـ شاهد بر شهادت شاهد اصلی باید واجد شرایط مقرر برای شاهد اصلی باشد. تبصره 2 ـ شهادت بر شهادت شاهد فرع معتبر نیست.
ماده 189 ـ جرایم موجب حد و تعزیر با شهادت بر شهادت اثبات نمی شود لکن قصاص دیه و ضمان مالی با آن قابل اثبات است.
ماده 190 ـ در صورتی که شاهد اصلی پس از اقامه شهادت به وسیله شهود فرع و پیش از صدور رای منکر شهادت شود گواهی شهود فرع از اعتبار ساقط می شود اما بر انکار پس از صدور حکم اثری مترتب نیست.
ماده 191 ـ شاهد شرعی قابل جرح و تعدیل است. جرح شاهد عبارت از شهادت بر فقدان یکی از شرایطی که قانون برای شاهد شرعی مقرر کرده است و تعدیل شاهد عبارت از شهادت بر وجود شرایط مذکور برای شاهد شرعی است.
ماده 192 ـ قاضی مکلف است حق جرح و تعدیل شهود را به طرفین اعلام کند.
ماده 193 ـ جرح شاهد شرعی باید پیش از ادای شهادت به عمل آید مگر آنکه موجبات جرح پس از شهادت معلوم شود. در این صورت جرح تا پیش از صدور حکم به عمل میآید و در هر حال دادگاه مکلف است به موضوع جرح رسیدگی و اتخاذ تصمیم کند.
ماده 194 ـ در صورت رد شاهد شرعی از سوی قاضی یا جرح وی مدعی صلاحیت شاهد می تواند برای اثبات آن دلیل اقامه کند.
ماده 195 ـ در اثبات جرح یا تعدیل شاهد ذکر اسباب آن لازم نیست و گواهی مطلق به تعدیل یا جرح کفایت می کند مشروط بر آنکه شاهد دارای شرایط شرعی باشد. تبصره ـ در اثبات یا نفی عدالت علم شاهد به عدالت یا فقدان آن لازم است و حسن ظاهر به تنهایی برای احراز عدالت کافی نیست.
ماده 196 ـ هرگاه گواهی شهود معرفی شده در اثبات جرح یا تعدیل شاهد با یکدیگر معارض باشد از اعتبار ساقط است.
ماده 197 ـ هرگاه دادگاه شهود معرفی شده را واجد شرایط قانونی تشخیص دهد شهادت را می پذیرد و در غیر این صورت شهادت را شهادت شرعی محسوب نمی کند و اگر از وضعیت آنها اطلاع نداشته باشد تا زمان احراز شرایط و کشف وضعیت که نباید بیش از ده روز طول بکشد رسیدگی را متوقف و پس از آن حسب مورد...
ماده 198 ـ رجوع از شهادت شرعی قبل از اجرای مجازات موجب سلب اعتبار شهادت می شود و اعاده شهادت پس از رجوع از آن مسموع نیست.
ماده 199 ـ نصاب شهادت در کلیه جرایم دو شاهد مرد است مگر در زنا لواط تفخیذ و مساحقه که با چهار شاهد مرد اثبات می گردد. برای اثبات زنای موجب حد جلد تراشیدن و یا تبعید شهادت دو مرد و چهار زن عادل نیز کافی است. زمانی که مجازات غیر از موارد مذکور است حداقل شهادت سه مرد و دو زن عادل...
ماده 200 ـ درخصوص شهادت بر زنا یا لواط شاهد باید حضوری عملی را که زنا یا لواط با آن محقق می شود دیده باشد و هرگاه شهادت مستند به مشاهده نباشد و همچنین در صورتی که شهود به عدد لازم نرسند شهادت درخصوص زنا یا لواط قذف محسوب می شود و موجب حد است.