اثر سکوت خوانده در دعاوی حقوقی چیست؟ مثلا اگر ادعای خواهان صرفا مستند به یک برگ سند یا نوشته عادی باشد که فقط بنا به اظهار خواهان به امضای طرفین یا فقط امضای خوانده رسیده باشد و خوانده در جلسه رسیدگی حاضر نشود و نفیا و اثباتا در خصوص مستند دعوا خواهان اظهارنظر نکند چه باید کرد؟
نظر هیئت عالی:
خواهان ضمن تقدیم دادخواست باید اسناد و مدارک مربوط به دعوا را پیوست دادخواست نماید و الا دعو ای وی به علت فقدان دلیل محکوم به رد است. اگرچه خوانده در قبال دعوای مطروحه سکوت کرده باشد اگر خواهان به پیوست دادخواست مستنداتی به دادگاه فرستاده باشد و مستندات ابرازی قابل استفاده باشد و خوانده در قبال دعو ای مورد اشاره با اطلاع از جلسه دادرسی و مستندات خواهان حاضر نشده و لا یحه ای نداده و دفاعی نکرده باشد این سکوت را می توان قرینه بر صحت و اصالت مستند ابرازی خواهان تلقی و مبادرت به صدور حکم به نفع خواهان کرد. بدیهی است اگر اخطاریه ارسالی برای خوانده به وی ابلاغ واقعی نشود حکم غیابی محسوب می شود و محکوم علیه می تواند با واخواهی از دادنامه مطالب لازم را در خصوص مستندات ابرازی خواهان به دادگاه اعلام کند و در این صورت دادگاه با رسیدگی مجدد و ارزیابی ادعاهای طرفین حکم قضیه را صادر می نماید. هر گاه حکم بدوی حضوری باشد باز محکوم علیه با تقدیم دادخواست پژوهشی از دادگاه تجدیدنظر تقاضای رسیدگی مجدد می نماید و به هر حال باب دفاع از دعوای مطروحه با صدور حکم بدوی مسدود نمی شود و خوانده قادر است در مراحل رسیدگی واخواهی و یا تجدیدنظر مدافعات خود را به سمع دادگاه برساند و در نهایت حقی از وی تضییع نمی شود.
نظر اتفاقی:
در صورتی که خوانده در جلسه دادرسی حاضر نشود و در خصوص مستند دعوای خواهان اظهارنظر نکند و خواهان نیز هیچ دلیل و مدرک دیگری در خصوص صحت ادعای خود نداشته باشد در صورتی که از نظر ظاهری خدشه ای به سند وارد نباشد اصل به صحت سند ارایه شده می باشد و از قراین مثبته ادعای خواهان است و خوانده ای که با حضور در جلسه دادرسی در خصوص سند ارایه شده اظهارنظری ننماید در واقع صحت آن را قبول کرده و این سکوت به منزله عدم دفاع خوانده است. در صورتی که خوانده در جلسه دادرسی حاضر نشود و رای صادره حضوری یا غیابی و قابل اعتراض باشد با توجه به حق اعتراض محکوم علیه حقی از نامبرده ضایع نمی شود. اما در جایی که رای صادره با توجه به ابلاغ واقعی احضاریه به خوانده و میزان خواسته حضوری و قطعی باشد دادگاه باید احتیاط بیشتری انجام دهد و یک بار دیگر خوانده را احضار کند.