نشست قضایی شماره

نشست قضایی شماره

مجموعه کامل نشست های قضایی

نشست قضایی شماره


کد نشست:

تاریخ برگزاری:
1380/09/03

برگزار شده توسط:
استان خراسان رضوی/ شهر مشهد

موضوع:
شرایط کسب تابعیت ایرانی برای اتباع بیگانه

پرسش:
آیا افراد افغانی تباری که در ایران متولد شده اند و بیش از بیست سال است که در ایران سکونت دارند تبعه ایران محسوب و دعوای آنان علیه اداره ثبت احوال مبنی بر الزام به صدور شناسنامه مسموع است یا خیر؟ جهت تبیین موضوع اعلام می شود: افراد زیادی از اتباع کشور افغانستان در خاک جمهوری اسلامی ایران فعلا حضور و سکونت دارند که اکثرا بدون مجوز وارد شده و اقامت دارند و بعضی از آن ها بدون اخذ مجوز از وزارت امور خارجه با خانم های ایرانی ازدواج کرده و صاحب اولاد شده¬اند و از زمان تولد اطفال آن ها تاکنون بیش از بیست سال گذشته است و طی این مدت مستمرا در ایران بوده اند. سوال این است که آیا این افراد تبعه ایران محسوب می شوند و نیازی به تحصیل تابعیت ندارند و اداره ثبت احوال مکلف به صدور شناسنامه برای آنان است یا خیر؟

نظر هیئت عالی:
در خصوص مسیله مطروحه اشخاصی که تبعه ایران محسوب می شوند در ماده 976 قانون مدنی ذکر و احصا شده اند. مرد افغانی به صرف سکونت در ایران و ازدواج با زن ایرانی تبعه ایرانی محسوب نمی شود و در شمار اشخاص مندرج در ماده قانونی مرقوم نمی باشد؛ ولکن چنان چه مرد افغانی دارای زن ایرانی بوده و از او اولاد داشته باشد می تواند مطابق ماده 980 قانون مدنی با رعایت مقررات مربوطه تابعیت ایرانی را تحصیل نماید. بنا به مراتب مادام که مرد افغانی تحصیل تابعیت ایرانی نکرده نمی تواند به عنوان تبعه ایران درخواست شناسنامه ایرانی کند و اولاد افغانی تبار مورد بحث حسب مقررات بند (5) ماده 976 قانون مدنی چنان چه در ایران به وجود آمده و پس از رسیدن به سن هجده سال تمام لااقل یک سال دیگر در ایران اقامت کرده باشند تبعه ایران محسوب می شوند والا قبول شدن آن ها به تبعیت ایران بر طبق مقرراتی خواهد بود که مطابق قانون برای تحصیل تابعیت ایران مقرر است.

نظر اکثریت:
دعوای این گونه افراد مسموع نیست و تبعه ایران محسوب نمی¬شوند و دلیل هم این است که اولا: هر فرد خارجی که وارد ایران می شود اگر بخواهد از امتیازات قانونی بهره مند شود باید با مجوز ورود و اقامت باشد و نیز چنان چه بخواهد ازدواج کند باید با مجوز وزارت امور خارجه باشد و چون در فرض سوال پدر این گونه افراد بدون مجوز وارد خاک ایران شده و بدون مجوز ازدواج کرده¬اند نمی توانند از امتیازات قانونی بهره مند گردند و باید دنبال تحصیل تابعیت باشند.

نظر اقلیت:
با توجه به ماده 976 قانون مدنی این گونه افراد تبعه ایران محسوب می شوند و دعوای آنان در دادگاه مسموع است. دلایل این نظری عبارتند از: اولا: بین احراز تابعیت و تحصیل تابعیت فرق است و قانون گذار هم به این مهم توجه کرده و در ماده 976 قانون مدنی مراد احراز تابعیت است و در ماده 979 قانون مدنی تحصیل تابعیت و شرایط آن را مطرح کرده است. در تحصیل تابعیت بحثی نیست که باید از طریق وزارت امور خارجه و سایر ارگان های ذی ربط اقدام شود و تحصیل تابعیت گردد؛ اما افرادی که وفق قانون تبعه ایران محسوب می شوند نیازی به مراجعه به وزارت امور خارجه و غیره برای احراز ندارند و در صورت مراجعه به دادگاه احراز آن با دادگاه خواهد بود مانند هر ادعای دیگری که احتیاج به اثبات دارد. ثانیا: بند (7) ماده 976 یکی از افرادی را که تبعه ایران محسوب می شوند افرادی دانسته است که تابعیت کشور ایران را تحصیل کرده باشد. بنابراین کسی که تابعیت ایران را تحصیل کرده است در عرض کسانی است که وفق بندهای دیگر ماده 976 تابع ایران محسوب می شوند نه این که برای همه این بندها نیاز به تحصیل تابعیت باشد والا قید بند (7) لغو خواهد بود و حال آن که افرادی که تحصیل تابعیت می کنند مانند کسانی هستند که مثلا از پدر خارجی در ایران متولد شده و بعد از هجده سالگی یک سال کامل هم در ایران اقامت داشته اند و همان طور که اداره ثبت احوال مکلف است برای فردی که تحصیل تابعیت کرده است شناسنامه صادر کند و در صورت عدم صدور ملزم می شود برای فردی هم که دارای سایر شرایط ماده 976 قانون مدنی است شناسنامه صادر نماید. ثالثا: این که گفته می شود این افراد بدون مجوز اقامت وارد خاک جمهوری اسلامی ایران شده¬ اند و ازدواج کرده¬ اند و تعداد آن ها هم زیاد است و موجب هرج و مرج خواهد بود در صورت ایرانی شمردن فرزندان آنان کوتاهی از دولت و نیروی انتظامی است و آن ها نباید اجازه دهند مقدماتی فراهم آید که این افراد ایرانی محسوب شوند والا هیچ فرقی بین افغانی و مثلا لبنانی نیست و ورود و اقامت و ازدواج غیرمجاز هم هر یک به نوبه خود قابل پیگیری است و ربطی به مسایل حقوقی ندارد.

مبحث:
قانون مدنی

منبع:
سامانه نشست های قضایی


مواد مرتبط با این نشست قضایی

ماده 976 - اشخاص ذیل تبعه ایران محسوب می شوند: 1 - کلیه ی ساکنین ایران به استثنای اشخاصی که تبعیت خارجی آن ها مسلم باشد. تبعیت خارجی کسانی مسلم است که مدارک تابعیت آن ها مورد اعتراض دولت ایران نباشد؛ 2 - کسانی که پدر آن ها ایرانی است اعم از این که در ایران یا در خارجه متولد شده باشند؛ 3 - کسانی که در ایران متولد شده و پدر و مادر آنان غیرمعلوم باشند؛ 4 - کسانی که در ایران از پدر و مادر خارجی که یکی از آن ها در ایران متولد شده به وجود آمده اند؛ 5 - کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است به وجود آمده و بلافاصله پس از رسیدن به هجده سال تمام لااقل یک سال دیگر در ایران اقامت کرده باشند والا قبول شدن آن ها به تابعیت ایران بر طبق مقرراتی خواهد بود که مطابق قانون برای تحصیل تابعیت ایران مقرر است؛ 6 - هر زن تبعه ی خارجی که شوهر ایرانی اختیار کند؛ 7 - هر تبعه ی خارجی که تابعیت ایران را تحصیل کرده باشد. تبصره - اطفال متولد از نمایندگان سیاسی و قنسولی خارجه مشمول فقره 4 و 5 نخواهند بود.

مشاهده ماده 976 قانون مدنی

ماده 980 - کسانی که به امور عام المنفعه ی ایران خدمت یا مساعدت شایانی کرده باشند و همچنین اشخاصی که دارای عیال ایرانی هستند و از او اولاد دارند و یا دارای مقامات عالی علمی و متخصص در امور عام المنفعه می باشند و تقاضای ورود به تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران را مینمایند در صورتی که دولت ورود آن ها را به تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران صلاح بداند بدون رعایت شرط اقامت ممکن است با تصویب هیات وزیران به تابعیت ایران قبول شوند.

مشاهده ماده 980 قانون مدنی

ماده 979 - اشخاصی که دارای شرایط ذیل باشند می توانند تابعیت ایران را تحصیل کنند: 1 - به سن هجده سال تمام رسیده باشند؛ 2 - پنج سال اعم از متوالی یا متناوب در ایران ساکن بوده باشند؛ 3 - فراری از خدمت نظامی نباشند؛ 4 - در هیچ مملکتی به جنحه ی مهم یا جنایت غیرسیاسی محکوم نشده باشند. در مورد فقره ی دوم این ماده مدت اقامت در خارجه برای خدمت دولت ایران در حکم اقامت در خاک ایران است.

مشاهده ماده 979 قانون مدنی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM