علم مرتکب به نوعا کشنده بودن عمل ارتکابی در انتساب قتل عمدی شرط است و در صورتی که حساسیت محل جرح نوعا برای اشخاص متعارف نبوده و علم و اطلاع متهم نیز در این خصوص احراز نگردد قتل عمدی محسوب نمی شود.

پیرو گزارش سابق این شعبه که از تکرار آن خودداری می شود آقای م. به اتهام قتل عمدی آقای م. از طریق درگیری در نزاع دسته جمعی و ایراد جرح با چاقو به ران مقتول تحت تعقیب قرار گرفت. شعبه چهارم دادگاه کیفری استان فارس به موضوع رسیدگی نموده طی دادنامه شماره 145- 01/09/90 رای به قصاص نفس صادر نموده و با تجدیدنظرخواهی وکیل محکوم علیه این شعبه دیوان عالی کشور طی دادنامه شماره 00712- 17/10/91 با این استدلال که در خصوص کشنده بودن عرفی فعل انتسابی تحقیق کافی نشده و نظریه پزشک قانونی حاکی است در صورت عدم درمان به موقع و صحیح کشنده محسوب می شود که لازم است با ارجاع به کمیسیون پزشکی اظهارنظر صریح گردد و این که در رابطه با کیفیت وقوع حادثه بررسی دقیق نشده است رسیدگی را ناقص دانسته و با نقض رای پرونده به همان شعبه ارجاع این بار شعبه مزبور اقدام به رسیدگی کرده نظریه کمیسیون پزشکی قانونی حاکی است در حین درگیری و برخوردهای متقابل در هر حالتی جسم برنده و نوک تیز می توانسته وارد بدن شود که در حالت کلی جرح ناحیه ران نوعا کشنده محسوب نمی شود و در مورد این متوفی جراحت وارده به مصدوم با توجه به پارگی شریانی ران کشنده می باشد اقلیت که یکی از مستشاران دادگاه می باشد اعلام نموده است آلت قتاله در حین کشمکش و گلاویز بودن و درگیر بودن با یکدیگر در دست هر دو بوده است. اظهارات گواهان صراحتی مبنی بر این که چگونه آلت مکشوفه در شریان رانی نفوذ نموده است ندارد اظهارات گواهان صرفا مبنی بر درگیر بودن طرفین (متهم با مقتول) می باشد بنابه مراتب مذکور هم در اصل انتساب فعل ارتکابی به متهم و هم خصوصیت قتل موضوع از باب لوث است در حال حاضر دلیل قطعی بر انتساب فعل به متهم وجود ندارد تا به تبع آن بتوان خصوصیت قتل را نیز تعیین نمود و موجبی جهت محکومیت متهم متصور نمی باشد (ص 436). مستشار دیگر شعبه با استناد به نظریه پزشک دایر به این که در صورت عدم درمان به موقع و صحیح صدمه وارده کشنده محسوب می گردد که آنچه در پرونده مشهود است بلافاصله پس از درگیری اعزام مرحوم به درمانگاه به موقع انجام گرفته و این که پزشک اعلام نموده است در مورد متوفی جراحت وارده به وی با توجه به پارگی شریان رانی کشنده محسوب می شود عقیده بر قتل عمد و قصاص داشته است (ص 437). اکثریت دادگاه طی دادنامه تجدیدنظرخواسته با احراز اصل انتساب عمل به متهم و این که حساس بودن و خطرناک بودن کشاله ران برای اشخاص متعارف نبوده و علم و اطلاع متهم نیز در این خصوص احراز نشده است و اصابت قمه به ناحیه کشاله ران مقتول در اثر کشمکش عمدی متهم ایجاد شده است ولی رفتار متهم منطبق با ماده 206 قانون مجازات اسلامی 1370 و ماده 290 قانون مجازات اسلامی 1392 هست لذا قتل شبه عمدی تشخیص و متهم به پرداخت دیه محکوم شده است. رای صادره مورد اعتراض وکیل اولیای دم قرار گرفته پرونده به این شعبه ارجاع با قرایت گزارش آقای رزاقی و ملاحظه نظریه آقای حاتمی دادیار دادسرای دیوان عالی کشور مبنی بر نقض رای به شرح زیر اقدام به صدور رای می گردد.

با توجه به تحقیقات انجام داده و محتویات پرونده و مفاد رای سابق الصدور این شعبه و صراحت نظریه کمیسیون پزشکی قانونی دایر به این که در حالت کلی جرح ناحیه ران نوعا کشنده محسوب نمی شود و تصریح دادگاه به حصول علم بر این که اصابت چاقو به کشاله ران مقتول در اثر کشمکش طرفین ایجاد شده و تاکید بر حصول علم به این که متهم علم به کشنده بودن عمل ارتکابی نداشته است (مفاد ماده 290 قانون مجازات اسلامی 1392) و این که از سوی تجدیدنظرخواه دلیل قاطعی که موجب نقض رای صادر گردد اقامه نشده است دادنامه تجدیدنظرخواسته شماره 0110- 30/05/93 صادره از شعبه چهارم دادگاه کیفری استان فارس از حیث تشخیص عمدی نبودن قتل و عدم ترتب قصاص که مورد تجدیدنظرخواهی است مطابق موازین تشخیص و مستندا به بند الف ماده 265 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری تایید می گردد.
رییس شعبه ؟ دیوان عالی کشور ـ مستشار
فاضل ـ رزاقی