اصلاح اسناد سجلی از حیث مشخصات پدر و مادر ولو اینکه اشتباه ناشی از تحریر ضمن ثبت وقایع محسوب گردد مستلزم اثبات نسب که امری ترافعی است بوده و رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی است.

در تاریخ 18/9/91 خانم س.خ. به طرفیت اداره ثبت احوال و شش نفر به اسامی مقید در ذیل دادخواست به عنوان فرزندان دادخواستی به خواسته صدور حکم بر اثبات نسب مادری خود نسبت به مرحوم خ.ت. و اصلاح نام خود از پ. به س. در سند سجلی مرحوم مذکور به شماره 1903 تقدیم و در متن دادخواست و توضیحات بعدی در جلسه اول دادرسی چنین توضیح داده که نام وی س. بوده که بعدا واژه خانم از نام وی حذف و شناسنامه اش در این قسمت اصلاح گردیده است و چون شناسنامه فرزندش مرحوم یاد شده که مجرد بوده و به رحمت خدا رفته و همچنین در گواهی فوت ایشان نام وی به عنوان مادر به اشتباه بجای س. پ. قید گردیده و به لحاظ همین اشتباه در اخذ گواهی حصر وراثت فرزندش مواجه با مشکل گردیده است بدین لحاظ تقاضای اثبات نسب و اصلاح و تکمیل مشخصات خود در سند سجلی مرحوم پسرم و سند فوت ایشان را دارم دادخواست مطروحه در شعبه چهارم دادگاه حقوقی ملایر ثبت و با تعیین وقت از طرفین دعـوت به رسیدگی به عمل آمد در جلسه دادرسی مورخ 28/11/91 که با حضور خواهان و نماینده اداره خوانده و سایر خواندگان تشکیل گردیده خواهان مطالب و خواسته مندرج در دادخواست را تکرار نموده و خواندگان ردیف دوم الی هفتم به اتفاق اظهار داشتند کل اظهارات مادرمان خواهان دعوی را تایید و تصدیق می کنیم و تقاضا داریم که سند سجلی و گواهی فوت مرحوم برادرمان خ. از حیث موارد فوق اصلاح و تکمیل گردد نماینده قضایی اداره خوانده اظهار داشت چنانچه مراتب ادعایی خواهان مورد پذیرش دادگاه قرار گیرد این اداره تقاضای صدور رای شایسته را دارد خاطرنشان می گردد که در بحث اصلاح مشخصات والدین رویه جاری سازمان ثبت احوال به این صورت می باشد که چنانچه ارتباط سجلی بین شخص و والدین برقرار باشد و فقط نام والدین دچار اشتباه گردیده باشد مراتب از طریق هیات حل اختلاف نیز مستقر در اداره ثبت احوال قابل پیگیری می باشد. دادگاه پس از یک سلسله اقدامات و استعلام از اداره ثبت احوال و وصول پاسخ استعلامات سرانجام با اعلام ختم دادرسی به موجب دادنامه شماره 106 ـ 92 مورخ 10/2/92 و با استدلال مفصل منعکس در آن به لحاظ این که خوانده ردیف اول صراحتا اعلام نکرده که موضوع اشتباه مطروحه از ناحیه خواهان ناشی از تحریر ضمن ثبت واقعه ولادت مرحوم خ.ت. نبوده و مامور تنظیم کننده سند سجلی مرحوم یاد شده ضمن ثبت واقعه ولادت دچار اشتباه شده و رفع اشتباه مذکور در حیطه صلاحیت ذاتی هیات حل اختلاف مزبور می باشد و اصلاح و تکمیل مشخصات خواهان در سند سجلی و سند فوت آن مرحوم باید توسط حوزه و بر مبنای نظر هیات فوق الذکر صورت گیرد و محاکم دادگستری صلاحیت صدور حکم در این مورد را ندارند لذا مستندا به بند 2 ماده 3 قانون ثبت احوال و مواد 26 و 28 قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم صلاحیت خود را به اعتبار صلاحیت اداره ثبت احوال شهرستان ملایر (هیات حل اختلاف مستقر در آن اداره) صادر و متعاقب آن خواهان در تاریخ 19/2/92 با تقدیم لایحه ای دعوی و دادخواست خود را مسترد و تقاضای مختومه شدن پرونده را نموده است سپس پرونده در اجرای ماده 28 قانون آیین دادرسی مدنی جهت حل اختلاف و تشخیص صلاحیت به دیوان عالی کشور ارسال و پس از وصول جهت حل اختلاف به این شعبه ارجاع گردیده است.

با توجه به جامع اوراق پرونده نظر به این که خواهان به شرح دادخواست و توضیحات بعدی در جلسه دادرسی به ادعای این که مرحوم خ.ت. فرزندش بوده و در سند سجلی و نیز گواهی فوت ایشان نام وی به عنوان مادرش بجای س. به اشتباه پ. قید گردیده لذا تقاضای صدور حکم بر اثبات نسب خود نسبت به مرحوم یاد شده به عنوان مادر و فرزند و نیز اصلاح سند سجلی و گواهی فوت مرحوم مزبور را از حیث نام مادر از پ. به س. نموده است و نظر به این که اصلاح سند سجلی و گواهی فوت متوفی از حیث مشخصات مادر ولو این که اشتباه ناشی از تحریر ضمن ثبت وقایع (ولادت) محسوب گردد قانونا در صورتی ممکن و میسر خواهد بود که نسب خواهان به عنوان مادر نسبت به متوفی ثابت و مدلل بوده باشد که در پرونده امر این ادعای خواهان مفروغ عنه محسوب نمی گردد و دعوی نسب هم از امور ترافعی محسوب و دارای ماهیت قضایی بوده و رسیدگی به آن در صلاحیت ذاتی دادگستری می باشد و به علاوه حسب اظهار خواهان مرحوم یاد شده در زمان فوتش هنوز مجرد و فاقد اولاد بوده است و از این رو والدین وی از طبقه اول ارث قانونا وراث ایشان خواهند بود و خواندگان ردیف دوم الی هفتم که به عنوان برادران و خواهر متوفی تعرفه شده اند چون در طبقه دوم ارث قرار دارند و وراثت آنان نسبت به متوفی و ذی نفع بودن آنان در دعوی مطروحه امری قطعی و مسلم نبوده لذا به اتکای اظهارات آنان در جلسه اول دادرسی که صحت ادعای خواهان را مورد تایید قرار داده اند ادعای نسب خواهان امری ثابت شده و مفروغ عنه محسوب نبوده تا به لحاظ انتفاء و تحصیل حاصل بودن آن ادعای خواهان در پرونده حاضر صرفا اشتباه ناشی از تحریر ضمن ثبت وقایع موضوع بند 2 ماده 3 قانون ثبت احوال محسوب و رفع این اشتباه در صلاحیت ذاتی هیات حل اختلاف موضوع ماده مزبور بوده باشد. بنا به مراتب اشعاری رسیدگی به دعوی مطروحه که امری ترافعی و دارای ماهیت قضایی بوده و مستلزم رسیدگی قضایی می باشد در صلاحیت ذاتی مرجع قضایی بوده فلذا رای شماره 106 ـ 92 مورخ 10/2/92 شعبه چهارم دادگاه حقوقی شهرستان ملایر که به موجب آن دعوی مطروحه را صرفا اشتباهات ناشی از تحریر ضمن ثبت وقایع ( ولادت ) تلقی و رسیدگی به آن را در صلاحیت هیات حل اختلاف مستقر در الف. تشخیص و به اعتبار آن از خود نفی صلاحیت نموده به لحاظ عدم انطباق آن یا موازین قانونی قابلیت تایید را ندارد مستندا به ماده 28 قانون آیین دادرسی مدنی ضمن نقض دادنامه مزبور و تایید صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی شهرستان ملایر در رسیدگی به دعوی مطروحه پرونده امر جهت ادامه اقدامات قانونی و رسیدگی لازم به دادگاه مرقوم اعاده می گردد مقرر می دارد پرونده از موجودی کسر و به مرجع ذی ربط ارسال شود.
رییس شعبه 8 دیوان عالی کشور ـ مستشار ـ عضو معاون
عباسیان ـ اللهیاری ـ کریمپور نطنزی