در صورت حصول لوث نخست از متهم مطالبه دلیل بر نفی اتهام می شود؛ اگر دلیلی ارائه شود نوبت به قسامه شاکی نمی رسد و متهم تبرئه می گردد در غیر این صورت قسامه اجرا می شود.

پیرو گزارشات سابق این شعبه دیوان عالی کشور که از تکرار آن خودداری می شود آقای م. به اتهام قتل عمدی بانو ز. تحت تعقیب قرار گرفته و طی دادنامه شماره 00139- 1387/10/04 صادره از شعبه 16 دادگاه کیفری استان.. . با استناد به علم به قصاص نفس محکوم شده است. این شعبه دیوان عالی کشور طی دادنامه شماره 00616- 1388/04/18 با استدلال به عدم کفایت قراین موجود برای حصول علم رای صادره را نقض و پرونده به شعبه هم عرض ارجاع گردیده است. این بار شعبه 21 دادگاه کیفری استان.. . به موضوع رسیدگی و با تصریح به تطبیق مورد با موضوع لوث و اجرای قسامه رای به قصاص نفس با پرداخت فاضل دیه صادر نمود که مورد اعتراض وکلای محکوم ­علیه قرار گرفته است. محتویات پرونده حاکی از اجرای مراسم قسامه توسط افرادی که در پرونده منعکس و از سوی اولیای دم به عنوان اقربای آنان معرفی شده است که دادگاه وجود شرایط لازم را احراز نموده و از سوی معترض دلیلی بر عدم قرابت برخی از حالفین اقامه نشده است. همچنین متهم در تحقیقات انجام شده اقرار ضمنی به موضوع داشته و قراین ظنیه بر توجه اتهام به متهم کافی بوده و اظهارات سایر متهمان و مطلعین نیز موید موضوع است. النهایه بر اساس نظریه پزشکی قانونی به شرح مندرج در(صفحه1439) متهم مبتلا به اختلال روانی از نوع جنون ادواری بوده هرچند که در حال حاضر در وضعیت افاقه است. پرونده به این شعبه دیوان عالی کشور ارجاع با قرایت گزارش رزاقی و ملاحظه نظریه حاتمی دادیار دادسرای دیوان عالی کشور مبنی بر اصراری بودن رای به شرح آتی اقدام به صدور رای نموده و متذکر می گردد با توجه به این که رای دادگاه اول بر اساس علم بوده دیوان عالی کشور استدلال می نماید که دلایل علمی کافی نبوده و حداکثر مورد از موارد لوث است. رای دادگاه نقض شده و دادگاه دوم با پذیرش نظریه دیوان عالی کشور بر اساس لوث اجرای قسامه نموده است لذا رای دادگاه دوم اصراری تلقی نمی شود و لذا به شرح آتی اقدام به صدور رای می گردد.

هرچند در پرونده امر قراین و امارات کافی ظن آور بر توجه اتهام به متهم و حصول لوث وجود دارد و احراز موضوع توسط دادگاه خالی از ایراد و خدشه است لکن دادنامه صادره با دو ایراد شرعی و قانونی مواجه است: 1- برابر ماده 246 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1380/10/23 هرگاه مدعی علیه برای تبریه خود بینه اقامه کند لوث محقق نمی شود و تبریه می گردد و مطابق ماده 317 قانون مجازات اسلامی 1392 در صورت حصول لوث نخست از متهم مطالبه دلیل بر نفی اتهام می شود اگر دلیلی ارایه گردد نوبت به قسامه شاکی نمی رسد و متهم تبریه می شود. در پرونده فعلی دادگاه محترم صریحا به متهم تفهیم نکرده است که آیا دلیلی بر برایت خود دارد یا خیر و نسبت به انکار وی برای حضور در محل نیز زمینه امکان ارایه دلیل برای وی فراهم نشده است. 2- مطابق ماده 91 قانون مجازات اسلامی 1392 که به لحاظ مساعد بودن به حال متهم عطف به ما سبق می شود: در جرایم موجب حد یا قصاص هرگاه افراد بالغ کمتر از هجده سال ماهیت جرم انجام شده و یا حرمت آن را درک نکنند و یا در رشد و کمال عقل آنان شبهه وجود داشته باشد حسب مورد با توجه به سن آن ها به مجازات پیش بینی شده در این فصل محکوم می شوند و مطابق محتویات پرونده متهم در زمان ارتکاب جرم 17 ساله بوده به علاوه برابر نظریه پزشکی قانونی به شرح مندرجات صفحه 1439 پرونده متهم مبتلا به اختلال روانی از نوع جنون ادواری است؛ هرچند در حال حاضر در حال افاقه است. همچنین دادگاه محترم در رابطه با وضعیت متهم در زمان ارتکاب جرم تحقیق و بررسی و اظهارنظر ننموده و مفاد ماده مرقوم در رسیدگی و رای دادگاه رعایت نشده است و نظریه پزشکی قانونی نیز ناظر به احراز رشد عقلی در زمان وقوع جرم نیست. لذا از جهات فوق رسیدگی دادگاه ناقص تشخیص و دادنامه تجدیدنظرخواسته شماره 0010- 93/09/11 صادره از شعبه 21 دادگاه کیفری استان خوزستان مخدوش بوده مستندا به بند 2 شق ب ماده 265 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری نقض رسیدگی مجدد به همان دادگاه ارجاع می گردد.
شعبه 27 دیوان عالی کشور - رییس و مستشار
مرتضی فاضل - عزیزالله رزاقی