چنانچه دادگاه در رسیدگی به دعوای اعسار و صدور حکم بر تقسیط محکوم به (مانندمهریه) احراز کند محکوم علیه قادر به تادیه تعداد 20 سکه از 100 سکه بهار آزادی می باشد آیا باید حکم بر بطلان دعوای مدیون تا 20 سکه بهار آزادی را صادر کند یا آن که محکوم علیه را بابت پیش قسط ملزم به تادیه این تعداد سکه کند؟ آیا جلب و بازداشت محکوم علیه برای تعداد یاد شده امکان پذیر است؟ در صورتی که محکوم علیه بازداشت شود طرح دعوای تعدیل (کاهش) 20 سکه از سوی محکوم علیه ممکن است؟

اولا در مواردی مانند فرض استعلام که دادگاه حکم به تقسیط محکوم¬به با تعیین مبلغی به عنوان پیش قسط صادر می¬کند در واقع اعسار وی را در حد مبلغ پیش قسط نپذیرفته و رد کرده است و نیازی به صدور حکم بر بطلان دعوا در این قسمت نیست؛ بنابراین محکوم¬علیه به تقاضای محکوم¬له تا زمان پرداخت پیش قسط یا جلب رضایت محکوم¬له حبس می¬شود. ثانیا طرح دعوای تعدیل اقساط راجع به مبلغ پیش پرداخت قابلیت استماع ندارد؛ زیرا راجع به این قسمت از محکوم به حکم تقسیطی صادر نشده است تا امکان تعدیل آن وجود داشته باشد. محکوم علیه در صورت تغییر وضعیت معیشتی و درآمدی خود و یا تغییر فاحش وضعیت اقتصادی جامعه می تواند دادخواست اعسار تقدیم کند.