نشست قضایی شماره

نشست قضایی شماره

مجموعه کامل نشست های قضایی

نشست قضایی شماره


کد نشست:

تاریخ برگزاری:
1388/10/02

برگزار شده توسط:
استان کرمانشاه/ شهر کرمانشاه

موضوع:
پرداخت سرقفلی در صورت اسقاط حق کسب و پیشه

پرسش:
در قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال 1356 حق سرقفلی وجود دارد یا حق کسب و پیشه؟ در مواردی که حق کسب و پیشه ساقط می شود آیا می توان با توجه به پرداخت سرقفلی به این امر حکم داد؟

نظر هیئت عالی:
مطابق مقررات قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال 1356 حق کسب و پیشه و یا تجارت از جمله حقوقی است که با تصرف مستاجر و استمرار آن در محل کسب و پیشه یا تجارت در حاکمیت قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال 1356 برای مستاجر ایجاد می شود و علی الاصول میزان آن با موقعیت محل و مدت و نوع فعالیت مستاجر و طول روابط استیجاری و میزان اجاره بهای ماهیانه و هزینه های انجام شده در عین مستاجره توسط مستاجر و نوع بنا ملازمه دارد. در قانون مذکور عنوان «سرقفلی» ذکر نشده است. آن چه که در سایر قوانین تحت عنوان «سرقفلی» پیش بینی شده است در واقع نوعی «حق واگذاری» و امتیازات راجعه به آن است که معمولا به هنگام انعقاد اجاره به موجر و هنگام صلح حقوق مستاجر سابق به مستاجر جدید با رعایت حقوق مالک پرداخت می شود. آن چه که در قانون روابط موجر و مستاجر سال 1356 ضمن حکم تخلیه در موارد مقرر در قانون باید مورد لحوق حکم قرارگیرد تحت عنوان «حق کسب و پیشه و تجارت» می باشد. به این ترتیب نظر اکثریت که نتیجتا متضمن این معنا است تایید می شود.

نظر اکثریت:
در قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال 1356 بر مبنای مقررات قانونی الزاما حق کسب و پیشه وجود دارد لیکن این اقدام منعی بر ایجاد حق سرقفلی براساس قرارداد طرفین ندارد. به عبارت دیگر با توجه به تفاوت¬های حقیقی که بین کسب و پیشه و سرقفلی وجود دارد و عرف تجاری هم موید همین امر است نمی¬توان گفت که این دو یکی هستند؛ لذا براساس قانون مزبور صرفا حق کسب و پیشه وجود دارد لیکن براساس اصل حاکمیت اراده طرفین می¬توانند برای تعیین سرقفلی اقدام نمایند. در مواردی که وفق مقررات قانونی حق کسب و پیشه ساقط باشد چنان چه طرفین در قرارداد سرقفلی تعیین کرده باشند می¬توان حکم به پرداخت آن داد.

نظر اقلیت:
حق کسب و پیشه که از سال 1339 با عناوین متعدد در قوانین به کار برده شده است همان سرقفلی است که از حقوق فرانسه گرفته شده است. در ابتدا مستاجر اولیه باید به موجر وجهی را پرداخت می کرد که مورد اجاره را به وی تحویل دهد که در عرف تجاری به آن «سرقفلی» می گویند لیکن مستاجر اولیه اگر ملک تجاری را تخلیه نماید وجهی دریافت می کند که به آن «حق کسب و پیشه» می گویند. این مبلغ به تناسب ارزش و اعتباری که مستاجر سابق به محل کسب داده است افزایش پیدا می کند لذا در عرف تجاری هر دو اصطلاح به یک معنا و برای بیان یک حق یا ویژگی های عناصر تشکیل دهنده یکسان و مشخص به کار می رود.

مبحث:
قانون مدنی

منبع:
سامانه نشست های قضایی


مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM