آیا حضور کارشناس در محل کارشناسی ضـروری اســت و اگــر کارشناســی در حــوزه دیگری دعوت شود و تخلف نماید قاضی مـیتوانـد تخلـف وی را جهـت برخـورد انتظـامی گزارش نماید؟

در صورتی کـه اجـرای قـرار کارشناسـی مسـتلزم حضـور کارشناس در محل باشد کارشناس پس از قبول مکلـف بـه حضـور در محـل است. در صورتی که به نظر دادگاه انتخاب کارشناس خارج از حوزه او باشد و کارشـناس را قبول نماید و بدون عذر موجه حاضر نشود ممکن است مراتب تخلف وی اعلام گـردد. در نهایت تشخیص ارتکاب تخلف با مرجع مربوط است.

اولا حضور کارشناس در محل کارشناسی لازم است و این امر از منطوق ماده 266 قانون آیین دادرسی مدنی استنباط میشود. در صدر ماده مقرر شـده: «اگـر یکـی از کارشناسـان در موقـع رسیدگی و مشاوره حاضر بوده....» این مطلب بیانگر آن است که قانونگذار حضور کارشـناس را در مرحله رسیدگی (که همان حضور در محل کارشناسی اسـت) ضـروری مـیدانـد. ثانیـا کارشناس باید محل را ملاحظه کند؛ زیرا علی الاصول موارد فنی و پیچیده به کارشناس ارجاع میشود و باید هر کدام نظر خود را اعلام نمایند تا اگر نظرها متفاوت بودند نظراکثریت مـلاک عمل قرار گیرد در صورتی که کارشناس در محل حضـور پیـدا نکنـد و از روی نظـر دیگـران مبادرت به ارایه نظر کند. ارجاع به هیات کارشناسی تحقق نیافته و به مثابه آن است که یک نفر کارشناسی کرده و دیگران آن را تایید کرده اند که ظلم به اصحاب دعواسـت. بنـابراین هرگـاه یکی از کارشناسان حضور پیدا نکند اگر عذری داشته و عذر وی موجـه باشـد جلسـه معاینـه محل یا قرار تجدید میشود و اگر بدون عذر موجه حاضر نشـود ضـمن گـزارش بـه مرجـع انتظامی کارشناس دیگری تعیین و جلسه تجدید میشود.

حضور کارشناس در جلسه دادرسی (زمان اعزام به محل قرار...) و حضور وی در محـل قـرار الزاما ضروری نیست ولی اگر بتواند از نظر سایرین حقیقت را احراز کند کافی است. یـا بـه عبارتی اگر هیات سه نفره دعوت شود و یک نفر در محل حاضر شـود و نظـر خـود را ارایـه دهد سایرین به استناد این نظر میتوانند نظر بدهند و اگر کارشناس تخلف کرد چون از حـوزه دیگری دعوت شده و دادگستری نسبت به کارشناسان حـوزه قضـایی خـود صـلاحیت تنظـیم گزارش تخلف را دارد نمیتواند آنها را به مرجع انتظامی جهت برخورد قانونی معرفی کند.