در تعدد معنوی که رفتار واحد دارای عناوین مجرمانه متعدد می باشد و شاکی نیز در خصوص کلیه عناوین طرح شکایت نموده است وظیفه دادسرا چیست؟ آیا همه عناوین را می بایست تفهیم اتهام کرد یا صرفا جرمی که دارای مجازات اشد است و چنانچه قایل شدیم می بایست صرفا جرمی که دارای مجازات اشد است را تفهیم اتهام نمود در خصوص اتهام های دیگر متهم چه تصمیمی می بایست گرفت؟

نظریه اکثریت در حدی که موافق با نظریه شماره 7/5906-83/8/4 اداره حقوقی که ذیلا نقل می شود مورد تایید اعضاء هییت عالی نشست قضایی کیفری است:

با توجه به اینکه متهم ولو با یک رفتار مرتکب دو یا چند جرم گردیده است لذا می بایست نسبت به کلیه جرایمی که مرتکب شده است پاسخگو باشد و همانند تعدد مادی و در صورت توجه اتهام به وی کلیه جرایم ارتکابی به متهم تفهیم گردد. لیکن در زمان تفهیم اتهام و صدور قرار نهایی و تنظیم کیفرخواست نحوه رفتار متهم که منتهی به تحقق عناوین متعدد گردیده تشریح و به ماده استنادی آن (ماده 131 قانون تعزیرات اسلامی) اشاره گردیده و در کیفرخواست از دادگاه تقاضای مجازات اشد گردد. آنچه در این ماده آمده است تعیین مجازات اشد برای متهم است که قانونگذار تعیین آن را به دادگاه محول نموده است. دادسرا نمی تواند خودش راسا از میان عناوین اتهامی آن را که دارای مجازات اشد است تعیین و به متهم تفهیم کند؛ زیرا اولا در ملاک تعیین مجازات اشد اختلاف نظر وجود دارد. ثانیا چه بسا فرد مرتکب رفتاری شود که دارای عناوین متعدد با مجازات یکسان و با درجه ای واحد باشند در این صورت دادسرا نمی تواند خودش هرکدام را خواست اختیار کند. ثالثا اگر صرفا مجازات اشد به متهم تفهیم گردد و در کیفرخواست صرفا به اتهامی که مجازات آن اشد است اشاره شود ولی دادگاه در روند رسیدگی به این نتیجه برسد که رفتار ارتکابی بر عنوان دیگری مترتب است یا دادگاه نظری مخالف نظر دادسرا در تعیین مجازات اشد داشته باشد کیفرخواست با مشکل مواجه خواهد شد. رابعا؛ اگر قایل شدیم که دادسرا صرفا می بایست جرمی را که دارای مجازات اشد است را به متهم تفهیم و در کیفرخواست به آن اشاره نماید درخصوص سایر اتهامات چه تصمیمی می بایست اتخاذ نماید و اگر قایل شدیم که دادسرا می بایست درخصوص سایر اتهامات قرار منع تعقیب صادر نماید این بدان معناست که متهم مرتکب سایر اتهامات نشده است در حالیکه فرد با یک رفتار مرتکب چند جرم گردیده است. لیکن قانونگذار خواسته است مرتکب را صرفا به یک مجازات آن هم مجازات اشد محکوم نماید.

1- با توجه به اینکه در ماده 131 قانون تعزیرات اسلامی تصریح شده است «متهم به مجازات اشد محکوم می شود» لذا صرفا می بایست از میان اتهامات مذکور آن که دارای مجازات اشد است به متهم تفهیم و قرار تامین اخذ و در کیفرخواست نیز می بایست صرفا به همین جرم اشاره شود و دادسرا درخصوص سایر اتهامات قرار منع تعقیب صادر می نماید.