1

نظریه مشورتی شماره 98-9/16-686 ح - مورخ 1398/05/28

احتراما با توجه به ماده 45 قانون حمایت خانواده متضمن رعایت غبطه و مصلحت کودکان و نوجوانان آیا دادگاه در هنگام صدور حکم طلاق در خصوص اطفالی که به سن بلوغ رسیده اند اما غیر رشید محسوب می گردند مکلف به تعیین تکلیف می باشند یا خیر؟ به عبارت بهتر آیا شرط خروج طفل از حضانت والدین رسیدن به سند بلوغ می باشد یا علاوه بر آن احراز رشد نیز در این خصوص ضرورت دارد؟

2

نظریه مشورتی شماره 93-186/1-2155 - مورخ 1394/01/29

ماده 88 که اعلام داشته اطفال و نوجوان در صورت ارتکاب جرم تعریزی چنانچه سن آنها 9 تا 15 سال تمام شمسی باشد دادگاه یکی از تصمیمات مندرج در ماده 88 را در نظر می گیرد با تبصره 2 ماده 88 که اعلام داشته هر گاه نابالغ مرتکب یکی از جرایم تعزیری یا حدی یا قصاص را انجام دهد در صورتیکه 12 سال قمری داشته باشد به یکی از اقدامات ماده 88  محکوم می شود. حال ابهامات ماده جهت رفع ابهام اعلام می گردد: اولا بین ماده 88 که سن مسئولیت کیفری را 9 تا 15 سال شمسی اعلام داشته با تبصره 2 آن که سن مسئولیت کیفری را 12تا 15 سال قمری داشته تعارض وجود دارد؟ ثانیا آیا قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 برای نابالغ مسئولیت کیفری قائل شده است یا خیر؟ ثالثا تبصره 2 ماده 88  ناظر به نابالغ پسر است یا دختر؟ اگر شامل نابالغ پسر بدانیم وبا التفات به اینکه ماه قمری ده روز کمتر از سال شمسی می باشد (دوازده سال قمری معادل یازده سال وهشت ماه شمسی بوده) که حکایت از آن دارد که سن مسئولیت کیفری برای نابالغ پسر 11 سال و اندی می باشد که این با ماده  88 که سن مسئولست کیفری  را 9 تا 15 سال شمسی و ماده 147 قانون مجازات که سن بلوغ را 9 تا 15 سال قمری اعلام داشته تعارض دارد. جمع این مواد چگونه خواهد بود؟ رابعا آیا سن مسئولیت کیفری با سن بلوغ متفاوت است؟ چنانچه متفاوت نباشد جمع ماده 88 با ماده 147 چگونه امکان پذیر است؟

3

نظریه مشورتی شماره 99-186/1-1247 ک - مورخ 1399/09/03

مطابق ماده 619 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 (تعزیرات) هر کس در اماکن عمومی یا معابر معترض یا مزاحم اطفال یا زنان بشود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین نماید به حبس از دو تا شش ماه و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد. پرسش این است: دختران و پسران تا چه سنی طفل محسوب شده و مشمول این ماده می شوند؟ به عبارت دیگر در تعریف طفل آیا رسیدن به سن بلوغ شرعی ملاک است؟

4

نظریه مشورتی شماره 92-186/1-1884 - مورخ 1393/01/16

مطابق ماده146 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 افراد نابالغ فاقد مسئولیت کیفری می­باشند و درصورت ارتکاب بزه به تصریح ماده148 به اقدامات تامینی وتربیتی محکوم می گردند وسن بلوغ نیز بر اساس ماده147 قانون مذکور در دختران 9 سال تمام قمری و در پسران 15 سال تمام قمری می­باشد مع­الوصف در تبصره2 ماده 88 قانون مذکور مقرر گردیده هرگاه نابالغ مرتکب یکی از جرائم موجب حد یا قصاص گردد در صورتی که12 تا 15سال قمری سن داشته باشد به یکی از اقدامات مندرج در بندهای ت وث ماده 88 محکوم می­شدند حال سوال این است که:آیا تبصره2 ماده مذکور در مورد مرتکبین پسر می­باشد یا دختران را نیز شامل می­گردد؟چرا که سن بلوغ در دختران9 سال تمام قمری است اما در ابتدای تبصره فوق­الذکر آمده است هرگاه نابالغی که بین12تا15 سال است به عبارت دیگر بر اساس ظاهر ماده افراد زیر12سال قمری نابالغ محسوب می­گردند واین فرض براساس عمومات صرفا درمورد افراد مذکرصادق است وشامل افراد مونث نمی­باشد زیرا در فرض مطرح شده در تبصره سن 12تا15 سال افراد مونث به سن بلوغ شرعی رسیده­اند.؟

5

نظریه مشورتی شماره 93-186/1-2155 - مورخ 1394/01/29

ماده 88 که اعلام داشته اطفال و نوجوان در صورت ارتکاب جرم تعریزی چنانچه سن آنها 9 تا 15 سال تمام شمسی باشد دادگاه یکی از تصمیمات مندرج در ماده 88 را در نظر می گیرد با تبصره 2 ماده 88 که اعلام داشته هر گاه نابالغ مرتکب یکی از جرایم تعزیری یا حدی یا قصاص را انجام دهد در صورتیکه 12 سال قمری داشته باشد به یکی از اقدامات ماده 88  محکوم می شود. حال ابهامات ماده جهت رفع ابهام اعلام می گردد: اولا بین ماده 88 که سن مسئولیت کیفری را 9 تا 15 سال شمسی اعلام داشته با تبصره 2 آن که سن مسئولیت کیفری را 12تا 15 سال قمری داشته تعارض وجود دارد؟ ثانیا آیا قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 برای نابالغ مسئولیت کیفری قائل شده است یا خیر؟ ثالثا تبصره 2 ماده 88  ناظر به نابالغ پسر است یا دختر؟ اگر شامل نابالغ پسر بدانیم وبا التفات به اینکه ماه قمری ده روز کمتر از سال شمسی می باشد (دوازده سال قمری معادل یازده سال وهشت ماه شمسی بوده) که حکایت از آن دارد که سن مسئولیت کیفری برای نابالغ پسر 11 سال و اندی می باشد که این با ماده  88 که سن مسئولست کیفری  را 9 تا 15 سال شمسی و ماده 147 قانون مجازات که سن بلوغ را 9 تا 15 سال قمری اعلام داشته تعارض دارد. جمع این مواد چگونه خواهد بود؟ رابعا آیا سن مسئولیت کیفری با سن بلوغ متفاوت است؟ چنانچه متفاوت نباشد جمع ماده 88 با ماده 147 چگونه امکان پذیر است؟

6

نظریه مشورتی شماره ح9791-3/9-89 - مورخ 1398/12/24

احتراما نظر به اینکه برخی از امتیازات و حمایت های مقرر در قوانین و مقررات موضوعه از جمله کاهش ساعات کار بانوان سرپرست خانوار به موجب کاهش ساعات کار بانوان شاغل دارای شرایط خاص مصوب 1395 ناظر به طول مدت حضانت فرزندان است اما قانونگذار در قانون مدنی و دیگر قوانین موضوعه اسباب پایان حضانت و زمان خروج فرزندان از وضعیت مزبور را تعیین نکرده است و در دکترین حقوقی نیز در این خصوص اختلاف نظر وجود دارد به طوری که برخی بر این نظرند که فرزند با رسیدن به سن بلوغ از حضانت والدین خود خارج می شود اما برخی دیگر علاوه بر بلوغ رشد فرزند را نیز برای خروج وی از حضانت لازم دانسته اند لذا خواهشمند است این دفتر را در خصوص موضوع ارشاد فرمایید.

7

نظریه مشورتی شماره ک 2861-1/681-89 - مورخ 1398/11/08

یک پسر بچه 9 ساله یک پسر بچه ده ساله را هل داد که سرش خورد به یک جسم سخت و یک خونریزی دامیه ایجاد شده است پسر بچه ضارب مالی ندارد و طبق ماده 467 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 عاقله مکلف به پرداخت دیه جنایت های کمتر از موضحه نیست هر چند مرتکب نابالغ باشد و طبق ماده 709 قانون مجازات اسلامی دامیه کمتر از موضحه است و به استناد مواد 146 و 147 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 افراد نابالغ مسئوولیت کیفری ندارند حال تکلیف چیست و دادگاه کیفری چه کار باید بکند آیا طفل باید محکوم شود و وقتی مالی نداشت از طریق طرح دعوا علیه وزارت دادگستری دیه از بیت المال پرداخت شود یا راه حل دیگری وجود دارد آیا اساسا طفل را می توان محکوم کرد یاخیر./ع

8

نظریه مشورتی شماره ح 2571-3/9-89 - مورخ 1398/11/06

طبق فتاوی فقهی خروج طفل از حضانت منوط به بلوغ و رشد است. با توجه به اختلاف حاصله در خصوص سن رشد الف: پایان سن حضانت در دختر و پسر با توجه به سن رشد چه تاریخی است؟ ب: پایان سن ملاقات در دختر و پسر چه سنی است./ع

9

نظریه مشورتی شماره ک265-1/681-89 - مورخ 1398/10/25

با توجه به ماده 88 قانون مجازات اسلامی 1392 و نظر به عدم تعیین واکنش اجتماعی مجازات یا اقدامات تامینی و تربیتی در خصوص دختران 9 سال قمری تا 9 سال شمسی و اشخاص زیر 9 سال در جرایم تعزیری خواهشمند است راجع به سوالات ذیل ارشاد فرمائید. س: آیا ماده 88 قانون مجازات اسلامی 1392 با توجه به عدم تعیین واکنش اجتماعی در خصوص دختران 9 سال قمری تا 9 سال شمسی در جرایم تعزیری با مواد 146 و 147 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مبنی بر دارا بودن مسئولیت کیفری تعارض دارد یاخیر؟ س: آیا قانونگذار برای دختران 9 سال قمری تا 9 سال شمسی در جرایم تعزیری مسئولیت کیفری قائل نشده یا این اشخاص دارای مسئولیت کیفری می باشند لیکن واکنش اجتماعی مجازات یا اقدامات تامینی و تربیتی از سوی قانونگذار تعیین نشده است؟ س: آیا در خصوص دختران 9 سال قمری تا 9 سال شمسی در جرایم تعزیری می توان به استناد ماده 68 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مجازات جایگزین حبس تعیین نمود؟ س: در صورت تشکیل پرونده قضایی برای دختران 9 سال قمری تا 9 سال شمسی و اشخاص زیر 9سال در جرایم تعزیری و قائل بودن به عدم تعیین واکنش اجتماعی از سوی قانونگذار مقام قضایی باید چه تصمیمی اتخاذ نماید؟

10

نظریه مشورتی شماره 98-9/3-579ح - مورخ 1398/06/09

آیا امکان طرح دعوا و صدور حکم مبنی بر حضانت و تحویل فرزند مشترک نسبت به دختر 11 ساله از سوی والدین وجود دارد یا خیر؟

11

نظریه مشورتی شماره 97-186/1-3409 - مورخ 1398/02/10

12

نظریه مشورتی شماره 97-168-249 - مورخ 1397/02/18

با عنایت به اینکه قانونگذار در قوانین کیفری هم سال شمسی و هم قمری را به رسمیت شناخته و در هر جا که ضروری بوده قید شمسی یا قمری را ذکر نموده و با توجه به اینکه ملاک برای مسئولیت کیفری اشخاص در مواد 140 و 146 و 147 قانون مجازات اسلامی مصوب 92 9 سال تمام قمری برای دختران و 15 سال تمام قمری برای پسران می¬باشد منظور از 15 سال مندرج در ماده 285 و تبصره 1 آن از قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 92 پانزده سال شمسی است یا قمری؟

13

نظریه مشورتی شماره 607-1/186-96 - مورخ 1396/05/24

در پرونده شخصی به اتهام قتل عمدی تحت تعقیب می باشد که سن وی کمتر از 15 سال قمری است آیا ملاک بلوغ طبق ماده 147 قانون مجازات اسلامی سن قمری است یا نشانه های دیگری بلوغ از جمله روئیدن موی زبر در اطراف الت تناسلی و محتلم شدن می تواند ازموارد اثبات سن بلوغ و عنوان قتل عمدی تلقی شود با فرض تلقی به قتل عمدی مجازات قانونی وی قصاص نفس می باشد یا خیر؟

14

نظریه مشورتی شماره 69-861/1-185 - مورخ 1396/04/27

با عنایت به اینکه در ماده 304 قانون آیین دادرسی کیفری ذکر شده است به کلیه جرائم اطفال و افراد کمتر از 18 سال تمام شمسی در دادگاه اطفال و نوجوانان رسیدگی میشود و در تعیین مصداق اینکه فرد نوجوان چه کسی است اختلاف نظر بین همکاران قضایی وجود دارد خواهشمند است صراحتا بیان فرمائید فردی که متولد 10/10/1377 می باشد و در تاریخ 23/3/96 مرتکب جرم شده آیا نوجوان محسوب می شود و کمتر از 18 سال تمام شمسی سن دارد و باید در دادگاه اطفال و نوجوانان محاکمه گردد یا اینکه وی مطابق افراد بزرگسال و حسب مورد در دادگاه های کیفری 2 یا کیفری 1 یا انقلاب محاکمه خواهد شد.

1

نشست های قضایی شماره 1399-6952 - مورخ 1398/01/22

مسوولیت کیفری سفیه در جرایم مالی

2

نشست های قضایی شماره 1400-8525 - مورخ 1399/09/04

سن بلوغ براساس سال قمری است یا شمسی

3

نشست های قضایی شماره 1399-7322 - مورخ 1398/03/23

مالی یا غیر مالی بودن حق قصاص

4

نشست های قضایی شماره 1398-6505 - مورخ 1397/02/26

امکان بازداشت افراد بالغ کمتر از 18 سال تمام محکوم به پرداخت دیه