1

نظریه مشورتی شماره 1400-168-1155 ک - مورخ 1400/12/17

با توجه به ماده 11 قانون مجازات اسلامی (بند الف) که مقرر داشته است قوانین مربوط به تشکیلات قضایی و صلاحیت نسبت به جرائم سابق به وضع قانون فورا اجرا می شود رای وحدت رویوه شماره 33 - 30/3/1352 هیات عمومی دیوان عالی کشور ملغی و منسوخ شده تلقی می گردد یا خیر؟ تهیه گزارش جامع از پرونده و قرائت آن در جلسه دادگاه که در ماده 450 قانون آیین دادرسی کیفری مقرر گردیده است اختصاص به مواردی دارد که جلسه رسمی دادگاه در وقت رسیدگی تشکیل شده باشد یا اعم از آن یعنی در صورت تشکیل جلسه در وقت نظارت یا فوق العاده نیز تهیه گزارش جامع ضرورت دارد؟

2

نظریه مشورتی شماره 59-861/1-671 - مورخ 1395/03/05

3

نظریه مشورتی شماره 1400-168-290 ک - مورخ 1400/03/25

1- بعد از صدور کیفرخواست اصحاب دعوی و وکیل مربوط در جلسه رسیدگی دادگاه کیفری دو حاضر شودو پس از طی تشریفات قانونی به متهم اتهام تفهیم می شود و متعاقبا آخرین دفاع هم اخذ می گردد. دادگاه قرائن و امارات مندرج در پرونده محاکماتی را مفید علم قضایی ندانسته و مبادرت به صدور رای بر برائت متهم می کند شاکی نسبت به رای برائت اعتراض می کند: 1- در صورتی که دادگاه تجدیدنظر با همان امارات و قرائن قبلی عقیده به محکومیت متهم داشته باشد آیا تفهیم اتهام و آخرین دفاع انجام شده در دادگاه نخستین مکفی است یا الزاما بایستی در مرحله تجدید نظر هم به متهم اتهام تفهیم و آخرین دفاع اخذ شود؟ 2- با توجه به بخشنامه شماره 9000/66868/600 مورخ 1398/6/3 رئیسمحترم قوه قضاییه که دادگاه های تجدید نظر را از رعایت وقت رسیدگی موضوع بند «ث» ماده 450 قانون آیین دادرسی کیفری معاف دانسته استف آیا می توان با تمسک به این بخشنامه در این فقره از معافیت از وقت رسیدگی استفاده کرد؟

4

نظریه مشورتی شماره 1400-168-786 ک - مورخ 1400/10/15

مطابق بند «پ» ماده 450 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 هر گاه رای توسط دادگاهی که صلاحیت ذاتی یا محلی ندارد صادر شود دادگاه تجدیدنظر استان رای را نقض و پرونده را به مرجع قضایی صالح ارسال و مراتب را به دادگاه صادرکننده رای اعلام می کند. که چنانچه دادگاه بدوی مانند دادگاه کیفری دو قم بدون در نظر گرفتن صلاحیت محلی رای صادر و دادگاه تجدیدنظر استان آن را نقض و نزد مرجع صالح مانند محاکم کیفری دو استان تهران ارسال کند و مرجع اخیرالذکر نیز قرار عدم صلاحیت را نپذیرد و دیوان عالی کشور در مقام تشخیص صلاحیت محاکم کیفری دو قم را صالح به رسیدگی بداند آیا در این فرض پرونده بار دیگر جهت اظهارنظر به دادگاه تجدیدنظر استان قم ارسال می شود و رای دادگاه کیفری دو قم همچنان اعتبار دراد یا این که پرونده جهت صدور رای باید نزد دادگاه کیفری دو قم ارسال شود؟

5

نظریه مشورتی شماره 99-168-1806 ک - مورخ 1399/11/13

در صورتی که دادگاه بدوی با تشکیل جلسه دادرسی و استماع اظهارت طرفین در ماهیت دعوا حکم صادر کند آیا دادگاه تجدید نظر می تواند با تلقی حکم به قرار و نقض آن پرونده را جهت ادامه رسیدگی به دادگاه بدوی اعاده کند؟

6

نظریه مشورتی شماره 96-168/1-2299 - مورخ 1396/12/15

مطابق بند الف ماده 450 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 چنانچه دادگاه تجدید نظر عقیده بر نقص تحقیقات داشته باشد پرونده را نزد دادسرای صادر کننده کیفرخواست یا دادگاه صادر کننده رای ارسال خواهد کرد در چنین مواردی چنانچه دادگاه تجدید نظر در صورتجلسه رفع نقص ضمن اشاره به موارد نقص در تحقیقات مقدماتی خطاب به دفتر دستور ارسال پرونده را به دادگاه بدوی صادر نماید اولا: تصریح به دو مرجع دادسرا و دادگاه و تفکیک آن دو با حرف یا حسب مورد شامل جرایم در صلاحیت دادسرا به دادسرا و جرایم با مجازات تعزیری درجه هفت و هشت به دادگاه خواهد بود و یا اینکه از عبارت یا تخییر مرجع تجدید نظر قابل استنباط است و امکان ارسال پرونده در جرایم تعزیری غیر هفت و هشت به محاکم کیفری وجود دارد؟ ثانیا: چنانچه دادگاه تجدید نظر عقیده به نقص تحقیقات مقدماتی در جرایم تعزیری غیر هفت و هشت داشته باشد و پرونده را به دادگاه کیفری دو ارسال نماید با لحاظ مواد 341 و 274 از قانون آیین دادرسی کیفری و توجه به اینکه اصولا تحقیقات مقدماتی از جمله وظایف ذاتی دادسرا می باشد امکان ارسال پرونده از دادگاه کیفری مرجوع الیه به دادسرای صادرکننده کیفر خواست وجود دادرد یا خیر؟

7

نظریه مشورتی شماره 1400-168-1488 ک - مورخ 1400/11/17

مطابق بند ت ماده 378 قانون آیین دادرسی کیفری و در فصل کیفیت رسیدگی در دادگاه های کیفری به ذکر روش کار و متن کامل رای بیان شده است و مطابق مواد 448 به بعد قانون آیین دادرسی کیفری کیفیت رسیدگی دادگاه تجدید نظر استان اعلام گردیده است سوال اینجاست که با توجه به اینکه دادگاه های تجدید نظر در مقام رسیدگی به پرونده ها طبق ماده 450 قانون آیین دادرسی کیفری گزارش جامع از پرونده تشکیل میشود آیا لزومی به تهیه گزارش کار نیز می باشد یا خیر

8

نظریه مشورتی شماره 1400-66-93 - مورخ 1400/02/21

1- در مواردی که دادگاه تجدید نظر تحقیقات را ناقص اعلام و به دلالت بند «الف» ماده 450 قانون آیین دادرسی کیفری پرونده را جهت رفع نقص به دادگاه اعاده و در تصمیم خود صراحتا به رفع نقص توسط دادگاه اشاره می نماید. توجها به این نکته که قانونگذار در بند «الف» ماده اخیرالذکر میان دادگاه صادرکننده رای و دادسرای صادرکننده کیفر خواست قایل به تفکیک شده است آیا دادگاه بدوی می تواند انجام دستورات دادگاه تجدید نظر را از دادسرا مطالبه و پرونده را جهت رفع نقص به دادسرا اعاده کند؟ 2- در مواردی که متهم در دفاعیات خود علیه شخص یا اشخاص خاص دائر بر ارتکاب بزه توسط ایشان به نحو مباشرت یا معاونت اقرار می نماید و دلیلی بر صحت اقرار متهم وجود ندارد آیا بازپرس مکلف به اظهار نظر ماهوی در این خصوص است؟

9

نظریه مشورتی شماره 1400-168-85 ک - مورخ 1400/02/21

1- در مواردی که دادگاه تجدید نظر تحقیقات را ناقص اعلام و به دلالت بند «الف» ماده 450 قانون آیین دادرسی کیفری پرونده را جهت رفع نقص به دادگاه اعاده و در تصمیم خود صراحتا به رفع نقص توسط دادگاه اشاره می نماید. توجها به این نکته که قانونگذار در بند «الف» ماده اخیرالذکر میان دادگاه صادرکننده رای و دادسرای صادرکننده کیفر خواست قایل به تفکیک شده است آیا دادگاه بدوی می تواند انجام دستورات دادگاه تجدید نظر را از دادسرا مطالبه و پرونده را جهت رفع نقص به دادسرا اعاده کند؟ 2- در مواردی که متهم در دفاعیات خود علیه شخص یا اشخاص خاص دائر بر ارتکاب بزه توسط ایشان به نحو مباشرت یا معاونت اقرار می نماید و دلیلی بر صحت اقرار متهم وجود ندارد آیا بازپرس مکلف به اظهار نظر ماهوی در این خصوص است؟

10

نظریه مشورتی شماره 99-168-1262 ک - مورخ 1399/09/02

چنانچه دادگاه تجدید نظر استان ر ای برائت صادره از دادگاه بدوی را با مقررات قانونی و شرعی منطبق نداند آیا آن را قرار تلقی و جهت رسیدگی ماهوی به دادگاه بدوی اعاده کن؟.

11

نظریه مشورتی شماره 99-168-1077 ک - مورخ 1399/08/07

مطابق ماده 449 قانون آیین دادرسی کیفری رئیس شعبه پرونده های ارجاعی را بررسی و گزارش جامع آن را تهیه می کند و یا به نوبت به یکی از اعضای دادگاه تجدید نظر استان ارجاع می دهد. این عضو گزارش پرونده را که متضمن جریان آن و بررسی کامل در خصوص تجدید نظرخواهی و جهات قانونی آن است تهیه و در جلسه دادگاه قرائت می کند. آیا در پرونده هایی مانند موضوع حل اختلاف بین دادگاه بخش و دادسرای مرکز استان و یا پذیرش اعاده دادرسی توسط دیوان عالی کشور و ارجاع آن به شعبه هم عرض نیز تهیه گزارش لازم است؟

12

نظریه مشورتی شماره 99-168-353 ک - مورخ 1399/04/10

الف- چنانچه دادرس دادگاه در خصوص موضوعی انشاء حکم نموده لیکن در دادگاه تجدیدنظر قرار تلقی و نقض شود چنانچه خواهان مجددا دعوی دیگری با همان موضوع و به طرفیت همان اصحاب مطرح کند شمول بند «د» ماده فوق خواهد بود؟ ب-هنگام دادرسی یکی از اصحاب دعوی شکایت انتظامی و یا دعوی حقوقی علیه دادرس دادگاه مطرح می کند آیا این مورد از موارد رد دادرس است؟

13

نظریه مشورتی شماره ک 3871-141-89 - مورخ 1398/12/26

در بسیاری از پرونده های مطروحه در دادگاه انقلاب خودروهای حامل مواد مخدر و مشروبات الکلی به نفع دولت ضبط می شود برابر قانون معترضین ثالث که اشخاصی غیر از متهمین پرونده می باشند به ادعای عدم اطلاع از اقدامات محکومین به رای ضبط خودرو اعتراض می نمایند این اعتراض با توجه به الکترونیکی شدن ارسال دادخواست ها و لوایح در قالب دادخواست اعتراض ثالث واصل می گردد برابر رویه موجود عده ای از همکاران محترم قضایی موضوع را از باب اعتراض ثالث حقوقی ماده 420 قانون آیین دادرسی مدنی تصور و مقررات آن را اعمال نموده و عقیده دارند دادگاه صالح دادگاه صادرکننده رای قطعی است عده ای نیز با استناد به تبصره 1 ماده 215 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 بر این عقیده اند که موضوع از مصادیق ماده 420 قانون آیین دادرسی مدنی نبوده و از طرفی لزومی به رسیدگی در شعبه صادرکننده رای قطعی نیست بلکه می توان اعتراض را با در نظرگرفتن اطلاق عبارت در دادگاه های جزایی شکایت خود را تعقیب و درخواست تجدیدنظر نماید در هر یک از دادگاه های بدوی کیفری پیگیری نمود و در آخر برخی از همکاران با استناد به تبصره 2 ماده 148 قانون آیین دادرسی کیفری که قانونی خاص و موخر از قوانین فوق است معتقدند چنانچه رای ضبط اموال توسط دادگاه بدوی صادر شده باشد رسیدگی به آن در هر حال با دادگاه تجدیدنظر استان است. حال با توجه به رویه های متعدد ذکر شده خواهشمند است اعلام نمایید: 1-مرجع صالح رسیدگی به اعتراض شخص ثالث نسبت به حکم ضبط اموال کدام دادگاه می باشد و نیز کدام یک از موارد قانونی فوق حاکم بر مسئله بوده و مورد استناد قرار می گیرد؟ 2-جواب سوال فوق با نوع طرح اعتراض اعم از اعتراض با لایحه یا اعتراض در قالب دادخواست متغیر می باشد؟ 3-چنانچه دادگاه بدوی به استناد تبصره 2 ماده 148 قانون آیین دادرسی کیفری قرار عدم صلاحیت به صلاحیت دادگاه تجدیدنظر صادر نماید آیا دادگاه تجدیدنظر می تواند این قرار را با استناد به ماده 353 قانون آیین دادرسی مدنی یا بند ب ماده 450 قانون آیین دادرسی کیفری نقض و پرونده را جهت رسیدگی به دادگاه بدوی اعاده نماید./ع

14

نظریه مشورتی شماره ح0551-721-89 - مورخ 1398/12/17

آیا محاکم تجدیدنظر می توانند با وحدت ملاک از مواد 401 و 403 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی حکم صادره را قرار تلقی و آن را نقض و جهت انجام تحقیق به عنوان مثال خلاصه نویسی پرونده دیگر یا استعلام از مراجع مربوطه و یا اخذ رونوشت از مدارک پرونده دیگر به دادگاه بدوی عودت دهند؟ با عنایت به اثر انتقالی بودن رسیدگی در مرحله تجدیدنظر انجام این امور آیا بر عهده خود دادگاه تجدیدنظر است؟ در صورت نقض و ارسال پرونده آیا دادگاه بدوی تکلیفی به انجام این امور دارد؟/ع

15

نظریه مشورتی شماره ک 4911-861-89 - مورخ 1398/11/23

طبق بند ب ماده 455 قانون آیین دادرسی کیفری چنانچه متهم به جهات قانونی قابل تعقیب نباشد یا دادگاه تجدیدنظر به هر دلیل برائت متهم را احراز کند رای نقض می شود و رای مقتضی صادر می گردد هر چند محکوم علیه درخواست تجدیدنظر نکرده باشد خواهشمند است در این رابطه به فروض ذیل پاسخ دهید: 1-آیا این بند استثنائی بر مفاد ماده 435 قانون آیین دادرسی کیفری از حیث عدم نیاز به تجدیدنظرخواهی محکوم علیه است؟ 2-آیا بند ت ماده 450 نیز به همین ترتیب است بدون نیاز به تجدیدنظر خواهی و اگر پاسخ منفی باشد جا سوال است که چه تفاوت ماهوی بین بند ت ماده 450 قانون آیین دادرسی کیفری با بند ب ماده 455 قانون آیین دادرسی کیفری وجود دارد؟ 3-آیا مفاد تبصره ماده 455 قانون آیین دادرسی کیفری نیز مبتنی بر همین امر است به عبارت دیگر چنانچه دادگاه تجدیدنظر عدم رعایت تشریفات دادرسی را به درجه ای از اهمیت بداند که موجب بی اعتباری رای شود آیا می تواند نسبت به کسانی که تجدیدنظرخواهی نکرده اند نیز رای را بی اعتبار اعلام کند البته با اعتراض برخی افراد مسئله در تجدیدنظر مطرح شده است؟ 4-در جریان بزه قتل و ایراد صدمه بدنی غیر عمدی ناشی از بی احتیاطی در امر رانندگی مقصر فوت می کند و پرونده در راستای تبصره 1 ماده 85 قانون آیین داردسی کیفری به دادگاه کیفری دو ارسال می شود و دادگاه به جای محکوم کردن ورثه راننده متوفی شرکت بیمه مربوطه را محکوم به پرداخت دیه صدمات و قتل غیر عمدی می کند با اعتراض یکی از مصدومین پرونده در مرجع تجددینظر مطرح می شود چنانچه دادگاه تجدیدنظر معتقد باشد که محکوم کردن شرکت بیمه به پرداخت دیه در پرونده کیفری بدون رعایت تشریفات دادرسی بدون محکوم کردن ورثه راننده متوفی و... موجب بی اعتباری رای است آیا می تواند رای را نسبت به سایر مصدومین و اولیاءدم مقتول ناشی از تصادف که تجدیدنظرخواهی نکرده اند و البته شرکت بیمه هم اعتراضی ندارد بی اعتبار کند؟ بر خلاف ماده 435 قانون آیین دادرسی کیفری و آیا اساسا تصمیم دادگاه کیفری دو به شرح مذکور مشمول عدم رعایت تشریفات دادرسی به حدی که موجب بی اعتباری رای گردد می شود./ع

16

نظریه مشورتی شماره ک 958-861-89 - مورخ 1398/11/20

1-چنانچه دادگاه در مرحله رسیدگی به جرایم حوادث ناشی از کار در قسمت جنبه عمومی به دلایلی تکلیفی برای خود متصور نداند و دادستان نسبت به حکم دادگاه بدوی از این حیث تجدید نظرخواهی نماید و دادگاه محترم تجدیدنظر با وارد دانستن اعتراض مزبور پرونده را برای اتخاذ تصمیم در قسمت مورد حکم به دادگاه بدوی اعاده نماید آیا دادگاه بدوی تکلیفی به تبعیت از نظر دادگاه عالی تجدید نظر دارد یا خیر؟ به پیوست رونوشت رای بدوی و دستور دادگاه محترم تجدید نظر ارسال می گردد./ع

17

نظریه مشورتی شماره 98-168-465 ک - مورخ 1398/05/28

مطابق بند الف ماده 450 قانون آیین دادرسی کیفری دادگاه تجدید نظر در صورتی که تحقیقات ناقص باشد قرار رفع نقص صادر می کند و پرونده را نزد دادسرای صادر کننده کیفرخواست یا دادگاه صادر کننده رای می فرستند تا پس از انجام دستور دادگاه تجدید نظر استان آن را بدون اظهار نظر اعاده کند و یا دادگاه تجدید نظر می تواند خود مبادرت به انجام تحقیقات نماید سوال: جایگاه این بند طبق صدور ماده 450 قانون آیین دادرسی کیفری بعد از تهیه گزارش و قبل از تعیین وقت رسیدگی می باشد حال چنانچه دادگاه تجدید نظر بدون صدور قرار رفع نقص و یا حتی پس از صدور قرار رفع نقص و تکمیل تحقیقات مبادرت به تعیین وقت رسیدگی نماید و پس از رسیدگی به دلایل اصحاب پرونده متوجه نقایص دیگری در پرونده شد آیا در این مرحله امکان صدور قرار رفع نقص ابتدائی یا مجدد وجود دارد یا خیر؟/ب

18

نظریه مشورتی شماره 98-168-464 ک - مورخ 1398/04/31

مطابق بند ث ماده 450 قانون آئین دادرسی کیفری.. هر گاه جرم از جرائم مستوجب مجازات های حدود قصاص و جرائم غیر عمدی مستوجب بیش از نصف دیه و یا جرائم تعزیری درجه چهار و پنج باشد به طور مطلق و در جرائم تعزیری درجه شش و هفت در صورت محکومیت به حبس و در سایر جرائم در صورت اقتضاء دادگاه تجدیدنظر با صدور دستور تعیین وقت رسیدگی طرفین و اشخاصی را که حضورشان ضروری است احضار می کند طرفین... 1-چنانچه دادگاه بدوی در جرائم مستوجب مجازات درجات 7 و 6 و 5 و 4 مبادرت به صدور مجازات حبس تعلیقی نماید آیا در مرحله رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر الزام به تشکیل جلسه رسیدگی با حضور طرفین وجود دارد یا خیر؟ 2-چنانچه مجازات جرمی مثل تهدید حبس یا شلاق درجه 7 تا 4 باشد و دادگاه بدوی در صدور حکم از مجازات شلاق تعزیری استفاده نموده دادگاه تجدید نظر در مقام رسیدگی مکلف به تعیین وقت و دعوت از اصحاب پرونده می باشد یا خیر؟

19

نظریه مشورتی شماره 96-168/1-2198 - مورخ 1397/09/25

در فروض زیر آیا دادگاه کیفری دو می تواند رسیدگی به دلایل واخواهی یا تجدید نظرخواهی را به ادعای نقص تحقیقات مقدماتی مجددا به دادسرا اعاده دهد؟ الف- در پی واخواهی نسبت به دادنامه غیابی صادره از شعب دادگاه کیفری دو اعم از آنکه پرونده به اجرای احکام کیفری ارسال شده یا نشده باشد ب- در پی تجدید نظرخواهی اعاده پرونده از شعب تجدید نظر استان به شعبه کیفری جهت رفع نواقص.

20

نظریه مشورتی شماره 251-1/861-69 - مورخ 1396/10/20

چنانچه در پرونده قتل اولیاءدم و وکیل آنها تحت عنوان قتل عمد شکایت نمایند و اصرار نمایند که قتل واقع شده عمد می باشد لکن بازپرس با توجه به تحقیقات انجام شده و ادله جمع آوری شده قتل را شبه عمد تشخیص دهد و بر همین اساس به متهم قتل شبه عمد را تفهیم نماید و دادستان نیز با قرار جلب به دادرسی او موافقت نموده و پرونده به دادگاه کیفری دوارسال شود و دادگاه کیفری دو نیز متهم را تحت عنوان قتل شبه عمد محکوم نماید ولی اولیاءدم و وکیل آنها مدعی قتل عمد باشند و به همین علت به حکم اعتراض نمایند و دادگاه تجدیدنظر اعتقاد داشته باشد که قتل عمد می باشد تکلیف دادگاه تجدیدنظر چیست.

21

نظریه مشورتی شماره 1741-1/127-95 - مورخ 1395/10/18

با توجه به مقررات مواد 353 و 358 قانون آئین دادرسی مدنی آیا دادگاه تجدید نظر استان می تواند حکم دادگاه بدوی را قرار تلقی نموده و با نقض آن پرونده را جهت رسیدگی مجدد به دادگاه بدوی اعاده نماید؟ اگر اقدام دادگاه تجدید نظر در این مورد خلاف قانون است آیا دادگاه بدوی مکلف به تبعیت از تصمیم دادگاه تجدید نظر می باشد یا خیر؟ با اینکه تصمیم اولیه در ماهیت و در قالب حکم بوده

22

نظریه مشورتی شماره 1749-1/168-95 - مورخ 1395/10/08

پیرو نامه یک سیار مورخ 28/7/95 و عطف به نامه 2064/95/7 مورخ 19/8/95 آن اداره تقاضا دارد در خصوص سوال زیر که قبلا مطرح ولی به نظر یا در طرح موضوع توفیق نبوده یا با توجه به اشاره های قانونی در پاسخ نتیجه روشن حاصل نگردیده لذا نظر دقیق آن اداره محترم را خواستارم همان¬گونه که قبلا به عرض رسید دادگاه تجدیدنظر در مرحله تنظیم خلاصه جریان پرونده پی به بی-گناهی تجدیدنظرخواه که درمرحله بدوی به مجازات حبس محکوم گردیده و به لحاظ عجز از معرفی تامین در مرحله بدوی در حبس می¬باشد می¬برد قابل ذکر است که دادگاه تجدیدنظر اساسا به دلیل احراز بی گناهی تجدیدنظرخواه قائل به این نیست که از تجدیدنظرخواه تامینی اخذ شود خواه تشدید تامین خواه تخفیف تامین و مورد را نیز از موارد بند ت ماده450 قانون آئین دادرسی کیفری نمی¬داند زیرا که عملی که محکوم¬علیه به اتهام آن محکوم شده در صورت اثبات جرم است و شامل عفو عمومی و یا سایر جهاتی که قانونا متهم قابل تعقیب نباشد نیز نیست حال در چنین فرضی این سوال مطرح است که آیا دادگاه تجدیدنظر مجاز می¬باشد که با تشکیل جلسه رسیدگی فوق العاده با حضور دادستان و بدون نیاز به احضار طرفین و پس از اعلام ختم رسیدگی اقدام به صدور رای بر برائت تجدیدنظرخواه و سپس دستور خلاصی او را از زندان صادر نماید یا اینکه علی¬رغم محرز بودن بی-گناهی تجدیدنظرخواه و در حبس بودن وی الزاما دادگاه تجدیدنظر پس از تعیین وقت رسیدگی و احضار طرفین و نماینده دادستان و در صورت فراهم شدن موجبات دادرسی از جمله ابلاغ صحیح اوراق احضاریه به طرفین تا هر زمان که به طول بینجامد آن گاه ختم دادرسی را اعلام و سپس رای بر برائت و آزادی فرد بی¬گناه را صادر نماید به نظر می¬رسد در جهت رعایت حقوقی شرعی و قانونی و انسانی فرد بی گناه بتوان از قسمت اخیر بند ب ماده 455 قانون آئین دادرسی کیفری و مفهوم آن به نفع تجدیدنظر خواه موصوف استفاده نمود./

23

نظریه مشورتی شماره 1053-1/168-95 - مورخ 1395/09/28

مطابق ماده341 قانون آئین دادرسی کیفری در فرضی که دادگاه بدوی تحقیقات را ناقص تشخیص دهد و پرونده در همان مرحله در حال رسیدگی باشد با توجه به اینکه مرجع عالی در این مرحله بین دادگاه بدوی و دادسرا خود دادگاه بدوی می¬باشد می¬تواند راسا خود مبادرت به رفع نواقص نموده یا اینکه پرونده را به شعب تحقیق دادسرا جهت رفع نواقص اعاده دهد و دادسرا مکلف به رفع نواقص می¬باشد در مواردی که پرونده در مرحله تجدیدنظر مطرح شده باشد نظر به اینکه مرجع عالی در این فرض فقط دادگاه تجدیدنظر است و دادگاه¬های محترم تجدیدنظر تحقیقات را ناقص تشخیص نمایند مطابق بند الف ماده450 قانون آئین دادرسی کیفری می¬توانند خود شعبه انجام دهد و یا به دادگاه بدوی و یا شعبه تحقیق دادسرا ارجاع نمایند حال در مواردی به جهت اهمیت موضوع دادگاه¬های محترم تجدیدنظر تحقیق توسط دادسرا را با صلاح ندانند و از این حق استفاده کرد و با وجود اینکه می¬توانند به دادسرا ارجاع نمایند اما مستقیما به دادگاه بدوی ارجاع می¬دهند و نظر به اینکه محاکم محترم دادگاه تجدیدنظر نسبت به شعب بدوی دادگاه عالی محسوب می¬شوند و دستورات آنها برای شعب بدوی لازم الرعایه می¬باشد آیا شعبه بدوی می¬توانند عینا پرونده را جهت رفع نقص به دادسر ارجاع نمایند یا به جهت تالی بودن نسبت به تجدیدنظر مکلف به تبعیت بوده و راسا باید نسبت به رفع نقایص اقدام نمایند.

24

نظریه مشورتی شماره 1481-1/168-95 - مورخ 1395/08/19

چنانچه در پرونده مطروحه در دادگاه تجدید نظر استان آقای الف به جهت انتساب بزه تخریب به مجازات حبس محکوم شده باشد و به جهت عجز از معرفی تامین صادره در بازداشت باشد و از طریق زندان تقاضای تجدید نظر خواهی نماید و دادگاه تجدیدنظر با بررسی اولیه پرونده و تنظیم خلاصه آن در جریان محرز بودن بی گناهی وی قرار بگیرد آیا برای صدور رای بر برائت و صدور دستور آزادی وی می توان در وقت فوق العاده و بدون نیاز به احضار طرفین اقدام به تشکیل جلسه و صدور رای نمود یا اینکه علی رغم این امر الزاما می باید وقت رسیدگی تعیین و طرفین را با رعایت مواد 454 و343 قانون آیین دادرسی کیفری احضار و در صورت فراهم شدن موجبات قانون تشکیل جلسه رسیدگی نسبت به صدور رای بر برائت اقدام و تا آن زمان تجدید نظرخواه در بازداشت علی رغم محرز بودن بی گناهی وی در زندان به جهت عجز از معرفی تامین بماند در این صورت این اقدام با توجه به مقررات بند ب ماده 455 همان قانون که اجازه صدور رای بر برائت و دستور آزادی فوری محکوم علیه ای که تجدید نظرخواهی ننموده و در نتیجه به جلسه رسیدگی نیز احضار نشده ولی دادگاه پی به بی گناهی وی برده است را داده آیا مغایرت ماهیتی نخواهد داشت ؟/

25

نظریه مشورتی شماره 777-1/168-95 - مورخ 1395/05/23

1-چنانچه دادگاه بدوی به حبس متهم اظهارنظر نموده باشد اما دادگاه تجدیدنظر نظر به برائت داشته باشد تعیین وقت رسیدگی لازم است 2-چنانچه نظر دادگاه بدوی برائت باشد دادگاه تجدیدنظر نیز همین نظر را داشته باشد آیا لازم است وقت رسیدگی تعیین گردد. 3-چنانچه متهم زندانی باشد و نظر دادگاه تجدیدنظر بر برائت باشد و هیچ گونه تقاضای ازسوی زندانی مبنی تخفیف یا اعتراض به قرار واصل نشده باشد دادگاه تجدیدنظر می¬تواند قرار صادره را به نحوی تخفیف می¬دهد که منتهی به آزادی زندانی بشود بند ث ماده 450 ق.آ.د.ک در ضمن موضوع سوال در نشست قضایی دادگاه تجدیدنظر استان در تاریخ 26/1/95 مطرح و نظرات به شرح ذیل ارائه شد و خواسته همکاران طرح سوال از اداره کل محترم حقوقی قوه قضائیه بوده است. نظر اکثریت: به نظر می¬رسد با توجه به بند ت ماده 450 قانون آئین دادرسی کیفری اصلاحی 24/3/94 که اشعار می¬دارد اگر عملی که محکوم¬علیه به اتهام ارتکاب آن محکوم شده به فرض ثبوت جرم نبوده یا به لحاظ شمول عفو عمومی و یا سایر جهات قانونی متهم قابل تعقیب رای مقتضی صادر می¬کند می¬توان درمواردی که با فرض ثبوت عمل جرم نباشد با مشمول عفو عمومی شده رای مقتضی صادر کند ضمن اینکه به غیر آن سایر جهات قانونی نیز این امکان را می¬دهد تا دادگاه نسبت به موضوع بدون تعیین وقت رسیدگی اتخاذ تصمیم کند در نامه آقای فداییان معاون حقوقی در اصلاح ماده 450ق.آ.د.ک اصلاحی 24/3/94 کند نیز آمده بود که محاکم با استنباط از قانون مشکلات حل کنند عقل سلیم حکم نمی¬کند که دادگاه اعتقاد به برائت داشته باشد با این وصف محکوم¬علیه در زندان نگهداری و تعیین وقت رسیدگی کند در هیچ یک از موارد که دادگاه تشخیص به عدم وقوع جرم بدهد می¬تواند بدون تعیین وقت اقدام کند. نظر اقلیت: نظر به اینکه سابقا قانونگذاری ماده 450ق.ق.د.ک اصلاحی 24/3/94 که در ماده 257قانون آئین دادرسی کیفری سابق بوده و مقنن اگر عملی که محکوم¬علیه به اتهام ارتکاب آن محکوم شده است به فرض ثبوت جرم نبوده یا به لحاظ شمول عفو عمومی و یا سایر جهات قانونی متهم قابل تعقیب نباشد و یا دادگاه تجدیدنظر به هر دلیل برائت متهم را احراز نماید حکم بدوی نقض و رای مقتضی صادر می¬کند هر چند محکوم¬علیه درخواست تجدیدنظر نکرده باشد و چنانچه محکوم¬علیه در حبس باشد فورا آزاد خواهد شد در قانون جدید قانونگذاری ننموده است مقنن با وجود برائت آن را حذف کرده فلذا مفروض مقنن بوده است و تسری برائت به این بند جایگاهی ندارد و باید تعیین وقت رسیدگی شود جواب سوال 3 نظر اتفاقی: می¬تواند بدون تعیین وقت رسیدگی اتخاذ تصمیم نماید.

26

نظریه مشورتی شماره 95-168/1-777 - مورخ 1395/05/23

1

نشست های قضایی شماره 1397-5594 - مورخ 1397/01/30

صلاحیت محاکم در هنگام وقوع جرم و اصلاح قانون از لحاظ صلاحیت رسیدگی در زمان دادرسی

2

نشست های قضایی شماره 1397-4804 - مورخ 1397/04/07

اختلاف در صلاحیت

3

نشست های قضایی شماره 1400-8399 - مورخ 1398/09/26

رفع نقص توسط دادگاه تجدیدنظر

4

نشست های قضایی شماره 1398-6605 - مورخ 1397/08/19

نقض حکم دادگاه بدوی و تلقی آن به عنوان قرار توسط دادگاه تجدیدنظر

5

نشست های قضایی شماره 1399-7273 - مورخ 1398/04/26

اعتراض به منع تعقیب و عدم صلاحیت

6

نشست های قضایی شماره 1399-6989 - مورخ 1397/11/15

بررسی صلاحیت مثبت

7

نشست های قضایی شماره 1399-7097 - مورخ 1398/04/20

نقض رای بدوی در تجدیدنظر استان ناشی از اشتباه دادگاه بدوی در پیوست ننمودن اوراق قضایی

8

نشست های قضایی شماره 1399-7348 - مورخ 1398/05/24

امکان رسیدگی مجدد در قرار صادره منع تعقیب

9

نشست های قضایی شماره - مورخ 1394/02/30

بررسی بند های ماده 450 قانون آئین دادرسی کیفری

10

نشست های قضایی شماره 1398-6466 - مورخ 1397/01/23

بررسی لزوم تعیین وقت رسیدگی و دعوت از طرفین جهت تعیین جزای نقدی جایگزین حبس

11

نشست های قضایی شماره 1398-5905 - مورخ 1397/08/27

بررسی قابلیت تجدیدنظر خواهی آراء ناظر به دیه یا ارش

12

نشست های قضایی شماره - مورخ 1397/06/15

اعتراض به قرار منع تعقیب

13

نشست های قضایی شماره 1399-7146 - مورخ 1398/02/05

ملاک صلاحیت دادگاه کیفری یک در خصوص جرایم عمدی مستوجب دیه هر عضو به صورت مجزا

14

نشست های قضایی شماره 1399-7716 - مورخ 1398/03/27

اخذ آخرین دفاع متهم در مرحله تجدیدنظر

15

نشست های قضایی شماره 1397-4726 - مورخ 1397/05/01

مرجع رفع نقص در صورت نقض کیفرخواست توسط دادگاه

16

نشست های قضایی شماره - مورخ 1395/11/19

نقض قرار تعقیب دادسرایی که صلاحیت محلی ندارد توسط دادگاه

17

نشست های قضایی شماره 1398-5649 - مورخ 1397/05/08

فوت مصدوم ناشی از قصور در امر پزشکی در مرحله تجدیدنظر

18

نشست های قضایی شماره 1398-5881 - مورخ 1397/05/25

رسیدگی به اعتراض شاکی نسبت به قرار منع تعقیب

19

نشست های قضایی شماره 1398-6634 - مورخ 1397/10/27

نحوه مسئولیت کیفری دولت و شهرداری