در دعاوی به طرفیت دولت وادارات و نهادهائی که با بودجه عمومی اداره می گردند وفق صراحت تبصره ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری می بایست طی دو مرحله اقدام نمود در مرحله اول با تنظیم دادخواست به دیوان عدالت اداری اصل وقوع خسارت و استحقاق مطالبه آن از نهاد دولتی اثبات گردد سپس در صورت اثبات استحقاق مطالبه طی دادخواست دوم در دادگستری خسارت وارده مطالبه گردد.

در مورد دعوی خانم ف.ک. و آقایان م. د. م. و خانم ها س. و ز. شهرت جملگی ک. با وکالت م.ک. به طرفیت س. به خواسته تحویل یک قطعه زمین معوض با این توضیح که وکیل خواهان بیان می دارد «حسب گواهی انحصار وراثت پیوست پرونده ورثه مرحوم ع.ک. مالک سه دانگ پلاک ثبتی 11403 فرعی 1138 اصلی مفروز از پلاک 406 فرعی از اصلی مزبور در بخش 12 تهران می باشند و خانم ف.ک. نیز مالک سه دانگ دیگر از قطعه فوق الذکر می باشد حسب نامه شماره 284235 مورخه 10/10/1360 اداره ثبت اسناد و املاک شهر ری به استناد رای اصلاحی مورخه 30/3/1358 کمیسیون ماده 56 قانون منابع طبیعی ملک مذکور جزء اراضی ملی شده کوه بی بی شهربانو است که داخل در متصرفی کارخانه سیمان ری بوده است و به تملک آن درآمده و طبق قانون به مالکین اراضی ملی شده واقع در جنب کارخانه سیمان ری مصوب 1358 شورای انقلاب دولت مکلف به واگذاری معوض اراضی و یا با توافق مالک قیمت اراضی واقع در متصرفی سیمان ری به مالکین گردیده است لذا سازمان زمین شهری از اعطای زمین معوض خودداری می نماید. تقاضای الزام به خوانده واگذاری زمین معوض مورد استدعاست»; دادگاه با بررسی محتویات پرونده ملاحظه سند مالکیت شماره 11403 /131 و نتیجه استعلام ثبتی شماره 26705 مورخ 15/906 که حکایت از مالکیت خواهان ردیف اول و مورثین مرحوم ع.ک.دارد و با عنایت به نامه شماره 28423 مورخ 1/10/1360 اداره ثبت اسناد و املاک شهری شهر ری که ملک مذکور را در محدوده و متصرفی کارخانه سیمان ری قلمداد نموده است. دادگاه خواسته خواهان ها را موجه تشخیص می دهد به استناد ماده 1257 قانون مدنی و ماده واحده قانون راجع به واگذاری اراضی به طور عوض به مالکین اراضی متصرفی سیمان ری حکم به الزام خوانده به واگذاری یک قطعه زمین معوض از اراضی سیاه دشت پایین 6 سلیمانیه و یا باقری زار با ارزش معادل ملک متصرفی و در صورت توافق قیمت عادله ملک در حق خواهان ها صادر و اعلام می شود. این رای صادره حضوری ظرف مدت بیست روز قابل اعتراض و رسیدگی در محاکم تجدیدنظر استان تهران می باشد.
رییس شعبه 149 دادگاه عمومی حقوقی تهران - یعقوبی

تجدیدنظرخواهی اداره کل مسکن و شهرسازی استان تهران به طرفیت ف.ک. نسبت به دادنامه 900442- 30/7/90 شعبه 149 محاکم عمومی تهران مشعر بر صدور حکم به الزام به واگذاری یک قطعه زمین معوض از اراضی سیاهدشت پایین به ارزش معادل ملک متصرفی و در صورت توافق قیمت عادله ملک صرف نظر از غیر منجز بودن حکم معترض عنه از این جهت وارد و موثر است که اساسا در دعاوی به طرفیت دولت و ادارات و نهادهایی که با بودجه عمومی اداره می گردند وفق صراحت تبصره ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری می بایست طی دو مرحله اقدام نمود در مرحله اول با تنظیم دادخواست به دیوان عدالت اداری اصل وقوع خسارت و استحقاق مطالبه آن از نهاد دولتی اثبات گردد سپس و در صورت اثبات استحقاق مطالبه طی دادخواست دوم در دادگستری خسارت وارده مطالبه گردد که دادگاه بدوی بدون داشتن اختیار قانونی هر دو مرحله را متکفل گردیده یعنی ابتداء استحقاق تجدیدنظرخوانده را بررسی و اثبات نموده و سپس حکم به دادن معوض و یا قیمت آنرا نموده است که به لحاظ عدم رعایت تشریفات مقرر در تبصره ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری رای معترض عنه قابلیت تایید را نداشته ضمن نقض رای معترض عنه در خصوص دادخواست بدوی به استناد ماده 2 قانون آیین دادرسی مدنی قرار رد دعوی صادر و اعلام می گردد این رای قطعی است.
رییس شعبه 59 دادگاه تجدیدنظر استان تهران - مستشار دادگاه
نجفی- عاشورخانی