رای قضایی شماره 9309970907000323

رای قضایی شماره 9309970907000323

مجموعه کامل آرای قوه قضاییه

رای قضایی شماره 9309970907000323


شماره دادنامه قطعی:
9309970907000323

تاریخ دادنامه قطعی:
1393/05/28

گروه رای:
حقوقی

نوع مرجع:
شعبه دیوان عالی کشور

عنوان رای:
مطالبه خسارت تاخیر تادیه ارز

پیام رای:
خسارت تاخیر تادیه از وجه رایج ایران قابل وصول است و شامل پول خارجی (ارز) نمی شود.

رای خلاصه جریان پرونده
خلاصه جریان پرونده: پیرو گزارش و رای شماره 9200622-23/10/92 این شعبه دلایل وکلای واخواه در پرونده واخواهی و خلاصه توضیحات وی در متن دادخواست از این قرار است که حسب ادعای واخواندگان در دادخواست تقدیمی اینکه مبلغ 1115300000 تومان به حساب موکل واریز نموده اند که در واقع این پرداخت به دستور و توافق اولیه شرکت الف. با مدیریت آقای ب.ز. بوده است توضیحا اینکه شرکت مذکور در کار خریدوفروش ارز مشغول می باشد به هر ترتیب موکل در همان روز واریز وجه توسط واخواندگان طی توافقاتی که با شرکت الف. داشته مبلغی معادل همان وجه را به حساب شرکت الف. واریز می کند لازم به توضیح است در عرف صرافی کارهای بانکی توسط ک. صورت می گیرد و به تبع رسیدها نیز بنام ک. است نه خود صراف از این رو در عرف صرافی هیچ گاه کنترلی جهت اینکه چه کسی و با چه نیتی وجهی را به حساب صراف می ریزد صورت نمی گیرد فقط بعد از توافق میان طرفین پس از تایید ورود پول به حساب تحویل و تحول ارزی صورت می گیرد وضعیت واخواندگان نیز به همین کیفیت است با این وصف طرف تعهد واخواندگان یا آقای ز. است یا شرکت الف. که حتی مداقه در لایحه و اظهارات صریح خواندگان این مهم را می رساند که ایشان نتوانسته اند که رابطه ای مستقیم با موکل را مطرح نمایند و صرفا طرح شکایت علیه موکل یا ناشی از عدم دسترسی به شرکت الف. یا آقای ز. است که در دبی مقیم می باشند و یا اینکه چه بسا شرکت الف. یا آقای ز. در مقابل واخواندگان تعهدات خود را ایفاء نموده باشد و ایشان قصد دریافت دوباره را دارند به هر تقدیر دعوی واخواندگان دارای ایرادات شکلی و ماهیتی عدیده است 1- دعوی خواهان عینا مطالبه وجه خارجی است و از مصادیق دعوی منقول می باشد اتفاقا صدور اجراییه و اخذ نیابت به بوشهر همگی حکایت دارد که واخواندگان از همان ابتدا نیز به صلاحیت بوشهر واقف بوده اند و صدور رای غیابی وسیله ای برای قرار دادن موکل در اجرای مفاد حکم بوده است که نتیجه آن هزینه های اضافی به موکل بوده است از این رو بدوا به صلاحیت دادگاه ایراد می شود و به صلاحیت دادگاه عمومی بوشهر قرار صادر شود 2- طرف قرارداد با واخواندگان حسب اقرار صریح واخواندگان الف. یا لااقل آقای ز. می باشد کما اینکه در اظهارات خود هرگز نتوانسته اند بگویند که با موکل معامله نموده اند لذا دعوی متوجه موکل نمی باشد 3- واخواندگان حسب مدارک موجود در پرونده وجه ریالی را به حساب موکل واریز نموده اند درحالی که در هم آن هم به مبلغ 38000 در هم را مطالبه نموده اند لذا چون دعوی ایشان مستند به سند رسمی نمی باشد بایستی در اشقاق خواسته اثبات رابطه خرید در هم را نیز گنجانده می شد تا دادگاه در راستای خواسته مطروحه حکم به چیزی که خارج از مدارک واخواندگان (رسید ریالی) صادر می نمود لذا هم اکنون رای خارج از خواسته نیز می باشد تقاضای قبولی واخواهی و رفع اثر از اجراییه را دارم وقت رسیدگی برای 5/3/92 تعیین شده وکلای واخواه و وکلای واخواندگان در جلسه دادرسی حاضر شدند وکلای واخواندگان لایحه ای نیز تقدیم به شماره 241-5/3/92 ثبت و پیوست پرونده شده در لایحه تقدیمی که مشتمل بر یک مقدمه و دفاع و نیمه می باشد ضمن رد ایرادات شکلی در ماهیت اشعار داشتند استناد و وکلای واخواه به اقرار موکلین مبنی بر اینکه طرف قرارداد شرکت الف. یا آقای ز. می باشد مستند به دلیل نیست فقط در حد ادعا است مورد دیگر اینکه وکلای واخواه سه برگه را ضمیمه دادخواست واخواهی نموده اند که یکی از این ضمایم مستند دعوی موکلین مبنی بر واریز 1115300000 ریال در تاریخ 5/4/90 به حساب جاری شماره.. . بانک ص. شعبه ب. کد.. . می باشد که مثبت حقانیت موکلین می باشد دو برگ دیگر ارتباطی به موکلین ندارد چرا که یک برگ از ضمایم واریز مبلغ از حساب واخواه به حساب آقای ب.ز. می باشد که این امر به خود نامبردگان ارتباط دارد هیچ گونه رابطه قراردادی بین ایشان و موکلین را ثابت نمی کند چرا که رسید مبین یک رابطه مالی بین واخواه و آقای ز. می باشد در خصوص مستند سوم وکلای واخواه مبنی بر اینکه آقای ب.ز. دستور واریز وجه به آقای الف.ن. (واخواه) در آن صادر و قیدشده که.. . شرکت الف.ع. خواهشمند است واریزی.. . ردیف 937087 توسط ز.ص. را به حساب اینجانب ب.ز انتقال دهید معروض می گردد این مدارک که با تبانی واخواه و آقای ز. جهت بردن مال موکلین و ایجاد انحراف در روند صحیح رسیدگی صادرشده است که با اندکی دقت می توان در آن نوعی خیانت درامانت برداشت نمود چرا که حتی در صورت صحبت ادعای مشارالیه بدون اذن موکلین و مجوز قانونی وجه واریزی موکلین را در راهی به غیر از تحویل ارز به ایشان به مصرف رسانده است که حق شکایت کیفری برای موکلین محفوظ است نتیجه اینکه واریز وجه به حساب واخواه که به استناد مستندات قانونی و استعلام های دادگاه محترم از اداره ثبت شرکت ها که نهایتا منتهی به توقیف سهام آن شرکت نیز گردیده در کار خریدوفروش ارز بوده و بابت خرید 380000 درهم کشور امارات بوده تقاضای رد واخواهی را دارم وکلای واخواه در پاسخ با تکرار ایراد به صلاحیت دادگاه و اشاره به دلایل ماهیتی تقاضای قرار عدم صلاحیت و درنهایت رد دعوی را نموده اند دادگاه باکیفیت فوق ختم رسیدگی را اعلام طی دادنامه شماره 400244-25/3/92 ضمن انعکاس خلاصه جریان دعوی و مدافعات وکلای خواندگان و دلایل استنادی وکلای واخواه ضمن رد ایرادات مطروحه در ماهیت چنین استدلال نموده آنچه عرفا در معاملات ارز و صرافی مشاهده می شود آن است که در عمل خریدوفروش ارز محقق می گردد نه اینکه صرفا تبدیل ارز مطرح بوده و عملیات صرافی با تعریف قانونی با تعریف قانون تجارت ظهور پیدا می کند در مانحن فیه واخواندگان با تادیه ثمن معامله اقدام به خرید درهم امارات نموده و با پرداخت وجه به حساب واخواه انجام معامله صورت گرفته است و چون وجه به حساب واخواه واریزشده لذا بدیهی است طرف معامله شخص واخواه بوده و وکلای واخواه دلایل قابل قبول دال بر صحت ادعای خویش مبنی بر انجام معامله بین واخواندگان با شرکت الف. و شخص ثالث تقدیم نداشته و سند عادی تقدیمی افاده این امر را نخواهد داشت ضمنا وکلای محترم واخواه در جلسه دادگاه از پاسخ در ماهیت دعوی خودداری نموده و چنین استدلال نمودند که قانونا بعد از اتخاذ تصمیم دادگاه راجع به ایراد اعلامی به امر خواهند پرداخت که این اقدام وجاهت قانونی نداشته و موثر در مقام نمی باشد زیرا قانون گذار در ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی خوانده باید ضمن ایراد در ماهیت هم دفاع نماید ماده 88 قانون مرقوم هم ناظر به تکلیف دادگاه که می بایست پس از پاسخ به ایراد وارد ماهیت دعوی شود و به استناد این ماده خوانده نمی تواند پاسخ در ماهیت را منوط و مشروط به پاسخ دادگاه راجع به ایراد نماید.. . صرف نظر از این استدلال مطلب قابل تامل این است که نحوه تنظیم و ادبیات ماده 84 دلالت بر آن داشته که این ماده غالبا ناظر به مرحله نخستین رسیدگی است نه مرحله واخواهی هر چند عقیده آن باشد که واخواهی ادامه مرحله بدوی است زیرا در مرحله واخواهی متن دادخواست واخواهی و لوایح پیوستی مفادا ورود در ماهیت بوده و چه بسا دادگاه در وقت فوق العاده بدون تشکیل جلسه مبادرت به اتخاذ تصمیم نماید لذا با توجه و رعایت مقررات شکلی و ماهوی با توجه به ادله مثبته رای صادره صحیحا صادر و موجبی برای نقض آن در بین نبوده مستندا به مفهوم مواد 305 و 308 از قانون آیین دادرسی مدنی ضمن رد اعتراض فرجام خواهی حکم بر تایید دادنامه معترض عنه صادرواعلام می نماید این رای در تاریخ 15/4/92 طبق ماده 70 از قانون آیین دادرسی مدنی به وکلای واخواه ابلاغ شده در تاریخ 18/6/92 از سوی آقای ح.ر. وکیل دادگستری مورد فرجام خواهی گردیده دادگاه طی دادنامه شماره 400752-14/8/92 قرار رد دادخواست صادر نموده این قرار مورد فرجام خواهی قرارگرفته به موجب دادنامه شماره 7000622-22/10/92 نقض پرونده برای انجام مقررات قانونی از جهت تبادل لوایح به دادگاه ارسال شده سپس تکمیلا به دیوان عالی کشور ارسال به این شعبه ارجاع شده وکیل فرجام خواه ضمن تکرار ایرادات مطروحه در مرحله بدوی از حیث صلاحیت دادگاه و توضیحات تفصیلی با استنادات قانونی در این خصوص در ماهیت اشعار داشته همان گونه که در دادخواست واخواهی و مقدمه این لایحه قیدشده ادعای خواهان مطالبه درهم است درحالی که مستندات ایشان وجه ریالی ایران است دادگاه با کدام دلایل و مبنا و قاعده به این نتیجه رسیده که خواهان با موکل توافق به درهم داشته است دادگاه از شهود تحقیق ننموده است تا حتی با شهادت شهود رای صادره توجیه قانونی داشته باشد جالب اینکه موکل خود شخصا فروشنده ارز نیست و معامله او به مدیریت شرکت صرافی الف.ع. است فلذا اگرچه وجه واریزی توسط شرکت الف. جهت خرید ارز واریزشده اما فی الواقع واریز وجه جهت تهیه ارز توسط شرکت الف.ع. بوده است نه شخص موکل این بدان معنا است که فرجام خواندگان کوچک ترین رابطه ای با موکل نداشته اند زیرا در خط اول پاراگراف دوم صفحه 1 لایحه مورخه 20/9/90 وکیل محترم خواهان ها به وضوح دیده می شود که نوشته (خوانده به صورت آزاد معامله ارز می نماید) وقتی که خود خواهان ها و نتیجتا وکلای ایشان تا این حد از نوع فعالیت موکل بی اطلاع بوده اند چگونه انتظار یک شهادت جامع ومانع از شهود ایشان می رود. از طرفی آقای ز. خود مدیرعامل صرافی الف. و فروشنده عمده درهم است اگر فرجام خواندگان به دنبال درهم بوده اند و به قول خودشان به آشنای خود آقای ز. مراجعه کرده اند (صورت جلسه 30/9/90) چه دلیلی داشته که آقای ز. صراف شخص دیگری را معرفی نماید با بیان مطالب دیگر در ماهیت و ایراد به عدم توجه دعوی تقاضای نقض رای فرجام خواسته را نموده پرونده پس از پاسخ فرجام خواندگان و قرایت لوایح طرفین به هنگام شور در تاریخ بالا در دستور کار شعبه قرارگرفته است.
هییت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرایت گزارش عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهد:

رای شعبه دیوان عالی کشور
رای فرجام خواسته از جهات ذیل موجه با ایراد قانونی است اولا فرجام خواندگان پیرامون صحت ادعای خود استشهادیه ای پیوست دادخواست نموده که آقایان الف.ز. و م.ب. ضمن استشهادیه اظهار داشته که رقم 111530000 ریال وجه موضوع رسید بانکی مورخه 5/4/90 مربوط به چک رمزدار شماره 137087 بانک م. را بابت خرید 380000 درهم امارات به حساب آقای الف.ن. واریز نموده اقتضا داشته دادگاه ضمن ملاحظه لاشه چک رمزدار و یا استعلام از بانک در خصوص موضوع و از شهود نامبرده نیز تحقیق می نمود ثانیا در مورد اینکه مبلغ ریالی واریزشده از سوی فرجام خواندگان معادل 380000 درهم امارات می شود یا نه هیچ گونه استعلامی نشده از مراجع ذی ربط که آیا رقم ریالی با رقم ارزی برابری دارد یا خیر ثالثا به مستفاد از ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی ارز خارجی از شمول ماده مذکور خارج است زیرا خسارت تاخیر تادیه مقرر در ماده یادشده ناظر به وجه رایج بوده ارز خارجی از ضابطه قانونی مرقوم خارج است لذا از این جهت هم رای صادره مخدوش است بنا به مراتب رای فرجام خواسته که بدون رسیدگی و توجه به جهات مذکور در فوق صادر گردیده نقض پرونده جهت رسیدگی به دادگاه صادرکننده رای منقوض ارجاع می نماید.
رییس شعبه 10 دیوان عالی کشور ـ مستشار
عبداله پور ـ میر مجیدی

قاضی:
هادی عبداله پور , سیدحجت اله میرمجیدی

منبع
سامانه ملی آرای قضایی

مواد مرتبط با این رای

ماده 84 - در موارد زیر خوانده می تواند ضمن پاسخ نسبت به ماهیت دعوا ایراد کند: 1 - دادگاه صلاحیت نداشته باشد. 2 - دعوا بین همان اشخاص در همان دادگاه یا دادگاه هم عرض دیگری قبلا" اقامه شده و تحت رسیدگی باشد و یا اگر همان دعوا نیست دعوایی باشد که با ادعای خواهان ارتباط کامل دارد. 3 - خواهان به جهتی ازجهات قانونی از قبیل صغر عدم رشد جنون یا ممنوعیت از تصرف دراموال در نتیجه حکم ورشکستگی اهلیت قانونی برای اقامه دعوا نداشته باشد. 4 - ادعا متوجه شخص خوانده نباشد. 5 - کسی که به عنوان نمایندگی اقامه دعوا کرده از قبیل وکالت یا ولایت یا قیمومت و سمت او محرز نباشد. 6 - دعوای طرح شده سابقا بین همان اشخاص یا اشخاصی که اصحاب دعوا قائم مقام آنان هستند رسیدگی شده نسبت به آن حکم قطعی صادر شده باشد. 7 - دعوا بر فرض ثبوت اثر قانونی نداشته باشد از قبیل وقف و هبه بدون قبض. 8 - مورد دعوا مشروع نباشد. 9 - دعوا جزمی نبوده بلکه ظنی یا احتمالی باشد. 10 - خواهان در دعوای مطروحه ذی نفع نباشد. 11 - دعوا خارج از موعد قانونی اقامه شده باشد.

مشاهده ماده 84 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

ماده 522 - در دعاویی که موضوع آن د ین و از نوع وجه رایج بوده و با مطالبه داین و تمکن مدیون مدیون امتناع از پرداخت نموده در صورت تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه از زمان سررسید تا هنگام پرداخت و پس از مطالبه طلبکار دادگاه با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و مورد حکم قرار خواهد داد مگر این که طرفین به نحو دیگری مصالحه نمایند.

مشاهده ماده 522 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM