رای قضایی شماره 9309970909100024

رای قضایی شماره 9309970909100024

مجموعه کامل آرای قوه قضاییه

رای قضایی شماره 9309970909100024


شماره دادنامه قطعی:
9309970909100024

تاریخ دادنامه قطعی:
1393/01/31

گروه رای:
حقوقی

نوع مرجع:
شعبه دیوان عالی کشور

عنوان رای:
تلقی اعاده دادرسی از رای غیرقطعی به عنوان فرجام خواهی

پیام رای:
چنانچه محکوم علیه به اعتقاد اینکه رای قطعی است درخواست اعاده دادرسی کند اما درواقع رای غیرقطعی باشد؛ دادگاه در صورت قابل فرجام بودن رای باید این اعتراض را فرجام خواهی تلقی کند.

رای خلاصه جریان پرونده
بدوا بانو ز.م. از دادسرای عمومی همدان درخواست رسیدگی و صدور حکم به حجر همسرش م.الف. را به علت جنون ادواری و استرس کرده است. شعبه ششم دادگاه عمومی همدان پس از رسیدگی و تحقیقات ختم رسیدگی را اعلام و طی دادنامه شماره 9109978110600873ـ16/7/91 به لحاظ عدم ارایه دلیل مثبت حجر حکم به رد درخواست فرجام خواه صادر کرده است پس از تجدیدنظرخواهی و طرح در شعبه چهارم دادگاه تجدیدنظر استان همدان دادگاه اعتراض را موجه تلقی و طی دادنامه 9109978116401288ـ 2/12/91 با استناد به نظریه پزشکی قانونی درباره م.الف. مبنی بر ابتلا به جنون ادواری حکم به حجر مشارالیه از تاریخ 1/12/91 صادر و اعلام کرده است بانو ز.م. در تاریخ 24/2/92 به دادنامه یادشده تحت عنوان اعاده دادرسی اعتراض نموده است و حاصل اعتراضات وی این است که م.الف. از سال 1365 دارای جنون ادواری است و نظریات پزشکی قانونی موید آن است و از آن تاریخ به بعد مورد سوءاستفاده دیگران و افراد سودجو واقع شده است و اموال خود را از دست داده است. لذا تقاضای رسیدگی و صدور حکم به اصلاح تاریخ حجر را کرده است شعبه چهارم دادگاه تجدیدنظر استان همدان طی دادنامه شماره 9209978116400190ـ26/2/92 بدین شرح: «.. . صرف نظر از اینکه جهات اعاده دادرسی در ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی احصاء شده است و خواهان خواسته خود را منطبق با هیچ یک از جهات مطرح نکرده است محرز است که طبق حکم دادگاه تجدیدنظر خوانده از 1/12/91 محجور بوده است لذا وی اهلیت ندارد تا به عنوان خوانده طرف دعوی قرار گیرد و خواهان بایستی دعوی خود را به طرفیت قیم یا سرپرست خوانده اقامه نماید و اقامه دعوی مستقیما علیه محجور مسموع نیست و قرار عدم استماع دعوی مآلا صادر و اعلام می گردد رای صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل فرجام خواهی است. »; مبادرت به صدور رای شده و پس از ابلاغ از آن فرجام خواهی گردیده خلاصه اعتراضات فرجامی بانو ز.م. این است که با تسلیم مدارک پزشکی و گواهی و نظریه پزشکان اختلال مشاعر و استرس همسرم از دی ماه سال 1365 تاییدشده است و طی گواهی دیگری به شماره 27/913 از سال 1369 با تشخیص PTSD تحت درمان قرارگرفته و جنون ادواری او نیز از بهمن ماه سال 1382 مطرح گردیده است و در کمیسیون نهایی تاییدشده است. با این حال به مدارک مزبور دادگاه ها توجه نکرده اند درخواست رسیدگی و نقض حکم صادره و صدور حکم حجر از تاریخ دی ماه 1365 یا بهمن 1382 را خواستارم. پس از ابلاغ نسخه ثانی دادخواست خود م.الف. هم لایحه ی به انضمام گواهی مورخ 12/8/92 صادره از درمانگاه روان مرکز پزشکی آموزشی و درمانی ط. را تسلیم این شعبه کرده است در آن آمده است که آقای م.الف. به علت اختلال اسکیزوافکتیو توام با علایم PTSD حداقل از بیست سال پیش تاکنون تحت درمان اینجانب (دکتر ع.ف. متخصص روان پزشکی) قرار دارد و لازم است درمان ایشان کماکان استمرار داشته باشد بر اساس سوابق موجود شروع بیماری از سال 1365 بوده و توسط اطبای دیگر تحت درمان بوده است.. . (. پرونده بیش از این حکایتی ندارد.
هییت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرایت گزارش عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهد:

رای شعبه دیوان عالی کشور
1ـ تجدیدنظرخواهی از رای دادگاه بدوی توسط وکیل به وکالت از فرجام خواه صورت گرفته و منتهی به دادنامه شماره 9109978116401288ـ 2/12/91 شده است و آن قابل فرجام بوده است لیکن وکیل حق فرجام خواهی نداشته است لذا دادنامه باید به خود تجدیدنظرخواه ابلاغ می شد لیکن به وکیل ابلاغ گردیده است و چون ابلاغ صحیح صورت نگرفته نتیجه رای صادره به لحاظ عدم ابلاغ به فرجام خواه قطعی نشده بوده است و او حق فرجام خواهی داشته است. طبق ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی تنها از احکام قطعی می توان درخواست اعاده دادرسی کرد نتیجه اعتراض به دادنامه غیرقطعی مزبور ولو تحت عنوان اعاده دادرسی صورت بگیرد با توجه به عدم اطلاع عامه از عناوین و اصطلاحات قانونی و دادرسی واصل رسیدگی عادلانه و حفظ حقوق اصحاب دعوا دادگاه باید آن را فرجام خواهی تلقی و برای رسیدگی به دیوان کشور ارسال می داشت. و تلقی دادخواست اعتراض به رای غیرقطعی به عنوان دادخواست اعاده دادرسی و ورود به آن و تطبیق با ماده 426 قانون یادشده وجاهت قانونی نداشته است. استدلال دیگر دادگاه تجدیدنظر هم در مورد عدم امکان تقدیم دادخواست علیه فرجام خوانده به لحاظ اینکه محجور بوده و فاقد اهلیت است خلاف قانون است. زیرا به موجب ماده 70 قانون امور حسبی اثر حجر از تاریخ قطعیت حکم مترتب و قیم هم پس از آن تعیین می شود و دادنامه صادره هنوز قطعی نشده است. بنابراین می تواند طرف دعوی قرار گیرد اشکال عمده دیگر در رسیدگی دادگاه ها عدم اطلاع و ابلاغ اوراق دادرسی به دادستان حوزه قضایی است و رسیدگی ها بدون اطلاع و شرکت او یا نماینده اش صورت گرفته است به موجب بند الف ماده 3 اصلاحی قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب و ماده 16 قانون اصلاح تشکیلات دادگستری و ماده 1219 قانون مدنی و نیز مقررات قانون امور حسبی حفظ حقوق محجورین و حمایت از آن ها اکثرا به عهده دادستان حوزه قضایی است و باید در جریان دعاوی طرح شده له و علیه محجور قرار گیرد و عندالاقتضاء حسب مقررات به وظایف خود عمل کند لذا به استناد قوانین یادشده بستگان محجور و مراجع قانونی و قضایی و حتی موسسات عمومی مانند شهرداری در موارد مقتضی باید در این موارد دادستان حوزه قضایی مربوطه را در جریان قرار دهند در پرونده حاضر باوجوداینکه فرجام خواه درخواست رسیدگی به وضع فرجام خوانده را از حیث حجر به دادسرای عمومی تسلیم کرده است ولی در مراحل رسیدگی و دادرسی دادستان برای دادرسی دعوت نشده است و در آن لزومی به طرف دعوا قرار دادن دادستان نیست. 2ـ عمده اعتراض فرجام خواه صرف نظر از حجر پس از صدور دادنامه تجدیدنظر به تاریخ حدوث آن است رای صادره در این مورد هم مواجه با اشکال است زیرا مدارک پزشکی متعدد تسلیم شده و ادعا گردیده که فرجام خوانده از سال 1365 دارای اختلال روانی است هرچند تواریخ متعدد ارایه شده است لیکن در گواهی و نظریه شماره 18245/م/9 مورخ 2/12/90 (برگ 10) پرونده صادره از پزشکی قانونی تاریخ حدوث و شروع بیماری را دی ماه 1365 تعیین کرده است. ولی دادگاه تجدیدنظر آن را از تاریخ صدور رای (1/12/91) معین نموده است با توجه به اینکه فرجام خواه مدعی است که همسرش معاملات متعددی انجام داده و اموال او حیف ومیل شده است و ظاهرا همین موضوع انگیزه طرح حجر اوست و مدارک پزشکی و بیمارستانی متعدد پیوست پرونده کرده است. اقتضاء داشته دادگاه ضمن بررسی صحت وسقم آن ها و ملاحظه سوابق و دعوت خود فرجام خوانده به دادگاه و اختبار دقیق از وی و سایر تحقیقات و بررسی هایی که طبق مواد 14 و 37 و 57 قانون امور حسبی و ماده 199 قانون آیین دادرسی مدنی در کشف حقیقت موثر است و دادگاه در این امر مبسوط الید است نتیجه را به کمیسیون پزشکی قانونی بالاتر منعکس و کسب نظرکرده و سپس با توجه به نتیجه حاصله وفق مقررات مبادرت به صدور حکم می نمود علی هذا مستندا به مراتب فوق الذکر و بندهای 3 و 5 ماده 371 قانون آیین دادرسی مدنی دادنامه شماره 9209978116400190 مورخ 26/2/92 و نیز دادنامه شماره 9109978116401288ـ 2/12/91 در قسمت راجع به تاریخ حدوث حجر نقض و رسیدگی بعدی با لحاظ بندهای الف مواد 401 و 405 قانون مرقوم به دادگاه صادرکننده رای و یا شعبه قایم مقام قانونی آن ارجاع می شود.
رییس شعبه 3 دیوان عالی کشور ـ مستشار
غفارپورـ شاملو

قاضی:
حسن غفار پور , رسول شاملو

منبع
سامانه ملی آرای قضایی

مواد مرتبط با این رای

ماده 426 - نسبت به احکامی که قطعیت یافته ممکن است به جهات ذیل درخواست اعاده دادرسی شود: 1 - موضوع حکم مورد ادعای خواهان نبوده باشد. 2 - حکم به میزان بیشتر از خواسته صادر شده باشد. 3 - وجود تضاد در مفاد یک حکم که ناشی از استناد به اصول یا به مواد متضاد باشد. 4 - حکم صادره با حکم دیگری در خصوص همان دعوا و اصحاب آن که قبلا" توسط همان دادگاه صادر شده است متضاد باشد بدون آنکه سبب قانونی موجب این مغایرت باشد. 5 - طرف مقابل درخواست کننده اعاده دادرسی حیله و تقلبی به کار برده که در حکم دادگاه موثر بوده است. 6 - حکم دادگاه مستند به اسنادی بوده که پس از صدور حکم جعلی بودن آنها ثابت شده باشد. 7 - پس از صدور حکم اسناد و مدارکی به دست آید که دلیل حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی باشد و ثابت شود اسناد و مدارک یادشده در جریان دادرسی مکتوم بوده و دراختیار متقاضی نبوده است.

مشاهده ماده 426 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

ماده 1219 - هر یک از ابوین مکلف است در مواردی که به موجب ماده ی قبل باید برای اولاد آن ها قیم معین شود مراتب را به دادستان حوزه ی اقامت خود و یا به نماینده ی او اطلاع داده و از او تقاضا نماید که اقدام لازم برای نصب قیم به عمل آورد.

مشاهده ماده 1219 قانون مدنی

ماده 70- اثر حجر از تاریخ قطعیت حکم مترتب می شود لیکن اگر ثابت شود که علت حجر قبل از تاریخ حکم حجر وجود داشته اثر حجر از تاریخ وجود علت حجر مترتب می شود.

مشاهده ماده 70 قانون امور حسبی

ماده 14- در امور حسبی دادرس باید هر گونه بازجویی و اقدامی که برای اثبات قضیه لازم است به عمل آورد هر چند درخواستی از دادرس نسبت به آن اقدام نشده باشد و در تمام مواقع رسیدگی می تواند دلائلی که مورد استناد واقع می شود قبول نماید.

مشاهده ماده 14 قانون امور حسبی

ماده 37- دادگاهی که رسیدگی پژوهشی می نماید هر گونه رسیدگی و تحقیقی را که مفید و لازم بداند بدون احتیاج به درخواست به عمل می آورد و پس از رسیدگی اگر تصمیم مورد شکایت را صحیح بداند آن را تایید و چنانچه نقصی در تصمیم نامبرده مشاهده کند موافق نظر خود آن را تکمیل می نماید و هر گاه تصمیم مورد شکایت را صحیح نداند آن را الغاء نموده و تصمیم مقتضی را اعلام می نماید.

مشاهده ماده 37 قانون امور حسبی

ماده 57- در رسیدگی به درخواست حجر دادگاه نسبت به اشخاصی که مجنون یا سفیه معرفی شده اند هر گونه تحقیقی که لازم بداند به عمل می آورد و می تواند اشخاصی که اطلاعات آن ها را قابل استفاده بداند احضار نموده و یا برای تحقیق از اشخاص نامبرده نماینده بفرستد و پس از رسیدگی و تحقیقات لازم و احراز حجر حکم به حجر می دهد و در صورت عدم احراز حجر درخواست حجر را رد می نماید.

مشاهده ماده 57 قانون امور حسبی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM