چنانچه دیوان عالی کشور میان دادگاه های بدوی دو شهر حل اختلاف در صلاحیت کرده باشد دیگر دادگاه تجدیدنظر مربوط به یکی از شهرها نمی تواند موضوع صلاحیت را موردتوجه قرار دهد.

در تاریخ 5/9/92 پرونده متعاقب وصول از دفتر تحت نظر قرار دارد به شرح محتویات آن ملاحظه می شود شرکت ساختمانی الف. (سهامی عام ) دادخواستی به طرفیت ش.(سهام خاص) به خواسته صدور حکم مبنی بر ابطال رای داور به دادگاه عمومی اصفهان تقدیم داشته است. شعبه 25 آن دادگاه پس از یک سلسله رسیدگی نظر به اینکه محل وقوع مال غیرمنقول موضوع قرارداد تنظیمی بین طرفین در شهر شیراز است به اعتبار شایستگی دادگاه عمومی شیراز قرار عدم صلاحیت صادر نموده است. شعبه چهارم دادگاه مرقوم به لحاظ اینکه موضوع رای داور مطالبه خسارت ناشی از تاخیر انجام پروژه مال غیرمنقول است رسیدگی را در صلاحیت دادگاه محل اقامت خوانده دانسته و به اعتبار صلاحیت دادگاه عمومی تهران قرار عدم صلاحیت صادر کرده است. متعاقبا شعبه 19 دادگاه عمومی تهران نیز نظر به اینکه رسیدگی به اصل دعوی راجع به امر غیرمنقول است در صلاحیت دادگاه عمومی شیراز می باشد رسیدگی به دعوی بطلان رای داور را نیز بر عهده آن دادگاه دانسته و نظر به شایستگی دادگاه عمومی شیراز قرار عدم صلاحیت صادر و به لحاظ حدوث اختلاف پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال داشته و این شعبه برابر دادنامه شماره 500188ـ21/4/91 با تشخیص صلاحیت دادگاه عمومی تهران حل اختلاف می نماید. شعبه 19 دادگاه عمومی تهران سرانجام رای بر ابطال رای داور صادر می نماید. شرکت سرمایه گذاری هـ. نسبت به رای دادگاه اعتراض و درخواست تجدیدنظر نموده است. شعبه 15 دادگاه تجدیدنظر استان تهران نظر به اینکه محل اجرای قرارداد شیراز اعلام شده رسیدگی به دعوی را خارج از صلاحیت شعبه 19 دادگاه عمومی تهران و با توجه به تقدم تحقق صلاحیت دادگاه عمومی شیراز نسبت به دادگاه عمومی تهران رای این شعبه را فسخ و به اعتبار صلاحیت دادگاه عمومی شیراز قرار عدم صلاحیت صادر می نماید و در اجرای تبصره ماده 27 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمـومی و انقـلاب در امـور مدنی به دیوان عالی کشور ارسال گردیده و این شعبه برابر دادنامه شماره 247 ـ5/6/92 بروز اختلاف بین دادگاه تجدیدنظر استان تهران و شعبه 4 دادگاه عمومی شیراز را محقق ندانسته و خود را با تکلیفی مواجه ندیده و به منظور فراهم آوردن امکان ادامه دادرسی قرار عدم صلاحیت شعبه 15 دادگاه تجدیدنظر را نقض و پرونده را به منظور ادامه رسیدگی اعاده داده است. هیات محترم آن شعبه طی مشروحه ای اعلام داشته که دادگاه عمومی تهران را صالح به رسیدگی ندانسته و با این ملاحظه رای شعبه 19 دادگاه عمومی تهران را فسخ و با صدور قرار عدم صلاحیت و توجه به اینکه بین دادگاه های عمومی شیراز و تهران اختلاف در صلاحیت بروز کرده پرونده را مجددا به این شعبه ارسال داشته و درخواست ارشاد نموده است. هیات شعبه پس از بررسی مجدد موضوع به شرح زیر اعلام نظر می نماید:

هرچند بین دادگاه های عمومی تهران و شیراز اختلاف در صلاحیت بروز کرده اما این اختلاف با رای دیوان عالی کشور و صالح شناختن دادگاه عمومی تهران برطرف و موضوع فیصله یافته است و چنانچه دادگاه تجدیدنظر تهران نیز خود را صالح برای رسیدگی نداند تحقق اختلاف بین این دادگاه و دادگاه عمومی شیراز منوط به این است که ترتیب مقرر در ماده 27 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور حقوقی انجام شود و اثر اعلام عدم صلاحیت دادگاه عمومی شیراز را که منتهی به اظهارنظر دیوان عالی کشور شده است نمی توان به مسیله صلاحیت دو دادگاه اخیر نیز تسری داد و به همین لحاظ این شعبه در رای قبلی خود بروز اختلاف بین دادگاه عمومی شیراز و دادگاه تجدیدنظر استان تهران را محقق ندانسته و به نظر می رسد رای لازم الاتباع دیوان عالی کشور فصل الخطاب بوده و به بحث اختلاف در صلاحیت پایان می دهد. اگر معتقد باشیم که این جریان در مرحله تجدیدنظر نیز می تواند تکرار شود مستلزم دور خواهد بود که باطل است و دادگاه تجدیدنظر نمی تواند. مجددا متعرض صلاحیت دادگاه شود و بازهم به نظر می رسد حکم مقرر در ماده 352 قانون مرقوم ناظر به موردی است که در مرحله بدوی موضوع صلاحیت دادگاه محل اختلاف واقع نشده و به ترتیب مقرر در ماده 27 قانون یادشده و تبصره آن حل اختلاف به عمل نیامده باشد زیرا مفروض قانون گذار این است که پس از حل اختلاف موضوع صلاحیت مفروغ عنه خواهد بود. مقرر است پرونده به منظور ادامه رسیدگی به شعبه محترم 15 دادگاه تجدیدنظر استان تهران اعاده گردد.
رییس شعبه 25 دیوان عالی کشورـ مستشار
سعیدی ـ خوشوقتی