مرجع رسیدگی به بزه قتل حین انجام وظیفه توسط نظامیان دادگاه نظامی است.

پلیس اطلاعات و امنیت عمومی.. .. اعلام کرد: مقارن ساعت 7:25 صبح مورخ 1392/11/20 صدای شلیک یک تیر در ساختمان آن مرکز در اتاق افسرنگهبانی شنیده شد که بلافاصله موضوع بررسی و مشاهده شد س. از ناحیه سر مورد اصابت یک تیر قرار گرفته و در دم جان باخته است و تیراندازی توسط افسرنگهبان وقت س.ص. اتفاق افتاده است(صفحه2). و س.ص. در مورخ 1392/11/20 در خصوص واقعه تیراندازی منجر به فوت وظیفه س. اظهار داشت: من افسرنگهبانی بودم دفتر تحویل سلاح و مهمات را نگاه کردم و مشاهده نمودم اسلحه ای که غ. به منظور گشت زنی تحویل گرفته بود هنوز تحویل داده نشده است به طبقه بالا قسمت اطلاعات مراجعه کردم و دیدم آقای ص. در آنجا حضور دارد به او گفتم که اسلحه تحویل نشده است که دستبند بی سیم و اسلحه روی میز قرار داشت. آن را از او تحویل گرفتم به داخل آسایشگاه افسرنگهبانی رفتم و دستبند و اسلحه را روی میز گذاشتم و مجددا اسلحه را برداشتم تا از خالی بودن آن اطمینان حاصل کنم مسلح نموده و به طرف مستقیم مایل به راست گرفته و ماشه را چکاندم که ناگهان اسلحه شلیک کرد که ناگهان وظیفه س. که نمی دانم خم شده بود یا دراز کشیده بود بلند شد و گلوله به وی اصابت کرد و دقیقا ساعت 7 صبح بود. س: علت تیراندازی که منجر به فوت وظیفه س. شد چه بود؟ ج: من می خواستم از خالی بودن اسلحه اطمینان حاصل کنم. س: آیا وظیفه س. در داخل آسایشگاه کادر استراحت می کرد؟ ج: خیر داخل آسایشگاه سربازان استراحت می کرد و نمی دانم آن لحظه داخل آسایشگاه کادر چه کار داشت. متهم فاصله خود با متوفی را هنگام تیراندازی 3 متر اعلام کرد که از وی سوال شد: با بررسی صورت گرفته فاصله شما تا متوفی کمتر از یک متر بوده در این مورد چه توضیحی دارید؟ که پاسخ داد: بنده به علت این که دستانم بلند است دستان خود را کشیدم و بعد ماشه را چکاندم. س: آیا شما هنگام مسلح کردن سلاح و شلیک متوفی س. را مشاهده کردید؟ ج: خیر بنده متوجه ایشان نبودم (صفحه 3 -8) و بازپرس محترم شعبه اول دادسرای.. . نیز در مورخ 1392/11/20 ساعت 8:15 به محل یادشده وارد و مشاهدات خود را به شرح صفحه 11 و 12 پرونده منعکس نموده است اما متهم س.ص. در تحقیقات بعدی و در نزد بازپرس محترم شعبه اول دادسرای عمومی و انقلاب.. .. و در بازسازی صحنه قتل اظهار داشت: ساعت 7 صبح واقعه در اتاق افسرنگهبان سابقه ورود و خروج افراد را می نوشتم و می خواستم پست را تحویل و به دفتر سلاح و مهمات نگاه کردم دیدم اسلحه ای که استوار غ. تحویل گرفته تحویل نداده است و به طبقه بالا رفتم غ. نبود و اسلحه را به آقای ص. داده بود و من به اتاق ص. رفتم دیدم اسلحه کلت و بی سیم و دستبند روی میز آن به او گفتم: چرا تحویل ندادی؟ گفت: این ها را بگیر و من برداشتم و به اتاق افسرنگهبانی رفتم س. جلوی درب آسایشگاه ایستاده بود باهم شوخی کردیم و من داخل آسایشگاه رفتم. س. به ش. گفت: مرا نزنید اسلحه در جیبم بود او به سمت کمد رفت بی سیم و دستبند را روی تخت گذاشتم و س. به سمت تخت رفته بود اسلحه را از جیبم درآوردم و گلنگدن را کشیدم و به سمت س. نشانه گرفتم س. گفت: نزنید خم شده به زیر تخت رفت گفتم: ترسیدی؟ گفت: آری گفتم: تیر ندارد ماشه را چکاندم یک دفعه سرش را بالا آورد که تیر به سرش خورد و به زمین افتاد و در موقع تیراندازی حدود 1/5 متر فاصله داشتیم و من اصلا توجه نکردم که اسلحه خشاب دارد یا نه و نمی دانستم داخل سلاح تیر است. و هم چنین در آخرین دفاع در بازپرسی اظهار داشت: من قصد قتل مرحوم را نداشتم و فکر می کردم اسلحه خالی است و شلیک کردم و مرحوم فوت نمود (صفحات 19 - 21 ؛ 25 - 27 ؛ 70 -71). و اولیای دم نیز شکایت خود را از ضارب س.ص. به شرح صفحات 41 و 42 و 49 و 50 و.. . اعلام نمودند و خواهان قصاص وی شده اند و عده ای از همکاران پلیس امنیت که حاضر به قید مشخصات اسمی خود نبوده اند در تحقیقات معموله اعلام داشته که متهم (س.ص.) گاها با گذاشتن اسلحه بر روی نقاط حساس بدن پرسنل شوخی های غیرمعقول انجام می داده است(صفحه 15) و پزشکی قانونی ضمن شرح جراحات وارده علت فوت متوفی س. را اصابت گلوله به سر تعیین نمود(صفحه 52). و همچنین در نظریه تکمیلی خود اعلام کرد: در ادرار نسوج و محتویات معده و کیسه صفرا دارو یا سم یافت نگردید و در مایع زجاجیه الکل یافت نگردید(صفحه 54). مرکز تشخیص هویت پلیس آگاهی ناجا ضمن شرح ضایعات ایجاد شده در سر متوفی اعلام کرد: در محل های ورود و خروج گلوله بر روی سر متوفی آثار و ضایعاتی است که معمولا به وسیله گلوله سلاح کمری با کالیبری حدود 9 میلی متر از فاصله شلیک کمتر از 3 متر ایجاد می گردد(صفحه 56). و در بررسی سلاح و استفاده از آن در گذشته نزدیک و هم چنین خروج گلوله و پوکه مکشوفه آن توسط تشخیص هویت پلیس آگاهی ناجا به شرح صفحه 58 پرونده تایید و اعلام گردید در گواهی حصر وراثت شماره 921153 ـ 1393/01/17 ورثه متوفی س. در هنگام درگذشت وی ج. مادر و م. پدر وی اعلام شدند(صفحه 61). و بازپرس محترم طی قرار شماره 00292 ـ 1393/03/18 در خصوص اتهام س.ص. دایر بر قتل عمدی مرحوم س. و نگه داری چهار گرم مواد مخدر گراس قرار مجرمیت صادر نمود و دادستان محترم.. . نیز در خصوص اتهام س.ص. دایر بر نگه داری مواد مخدر با صدور کیفرخواست از دادگاه انقلاب تقاضای تعیین مجازات نمود. و هم چنین در خصوص اتهام نام­برده دایر بر قتل عمدی س. از طریق تیراندازی با توجه به اظهارات گواه و اظهارات متهم و نظریه کارشناسان سلاح مرکز تشخیص هویت و گزارش معاینه جسد پزشکی قانونی و صورت جلسه کشف جسد و شکایت اولیای دم مستندا به مواد 290 و 381 قانون مجازات اسلامی طی کیفرخواست شماره 831 ـ 1393/03/10 به عنوان قتل عمدی تقاضای تعیین کیفر نمود(صفحه 75 - 79). و متهم در دادگاه نیز همان اظهارات خود نزد بازپرس را تکرار و اظهار داشت: قصد قتل عمد نداشته و به تصور این که سلاح خالی است به سمت مقتول شلیک کرده است. و وکیل وی نیز به دفاع از وی اظهار داشت: موکل وی قصد قتل که از شروط تحقق قتل عمدی است را نداشته است که دادگاه با اعلام ختم رسیدگی اقدام به صدور رای نموده و اکثریت طی دادنامه 00124 ـ 1393/08/05 اعلام کرد: متهم به دلایل بی احتیاطی و بی مبالاتی و عدم رعایت نظامات دولتی در نحوه نگه داری سلاح جنگی که در حیطه وظیفه وی بوده و می بایست از خالی بودن سلاح جهت امتحان کردن آن مطمین می شده و سپس اقدام به شلیک می کرده بی توجه به این امر در روز حادثه با مقتول شوخی نموده و به تصور این که اسلحه خالی است به سمت مقتول شلیک کرده که منجر به اصابت گلوله به ناحیه سر و موجب فوت وی می گردد؛ با توجه به این که قصد فعل واقع شده و قصد نتیجه را نداشته و هیچ گونه انگیزه ای نیز در قتل عمدی مقتول س. نداشته است و صرفا بر اثر سهل انگاری و بی احتیاطی و بی مبالاتی و عدم رعایت نظامات مرتکب جنایت واقع شده گردیده است هرچند اولیای دم مقتول مصرانه تقاضای قصاص متهم را داشته اند لیکن در جلسه دادگاه بیان نموده اند درصورتی که دادگاه نظر به غیرعمدی بودن قتل داشته باشد تقاضای دیه داریم. بنابراین دادگاه با تشخیص عمل ارتکابی از قتل عمدی به قتل غیرعمدی ضمن صدور حکم برایت متهم از اتهام قتل عمدی مستندا به بند الف ماده 177 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری به لحاظ فقد عنصر مادی و معنوی جرم نام­برده را به اتهام قتل غیرعمدی مستندا به بند الف و ب ماده 291 و 549 قانون مجازات اسلامی 1392 و ماده 616 قانون مجازات اسلامی 1375 به پرداخت یک فقره دیه کامل مرد مسلمان در حق اولیای دم مرحوم و تحمل سه سال حبس تعزیری محکوم می نماید(صفحه 138139). و اقلیت دادگاه با توجه به این که مسجل است متهم س.ص. درزمانی که مسیول اسلحه خانه بوده پس از بررسی دفتر تحویل اسلحه و مهمات وقتی متوجه شده مقتول اسلحه اش را نداده به سراغ وی رفته و در موقع امتحان کردن اسلحه آن را به شوخی به سمت مقتول گرفته است بنابراین چون قتل در حین خدمت و در ارتباط با وظایف نظامی متهم اتفاق افتاده با این وصف موضوع خارج از صلاحیت رسیدگی دادگاه کیفری استان و در صلاحیت رسیدگی دادگاه نظامی.. . است(صفحه 124). پس از ابلاغ رای صادره به متهم س.ص. نام­برده مرقوم داشت که به رای صادره اعتراضی ندارم و آن را می پذیرم و رای صادره در مورخ 1393/09/05 به اولیای دم ابلاغ گردید که م. وکیل پایه یک دادگستری در مورخ 1393/09/23 به وکالت از اولیای دم به رای صادره اعتراض نموده و اجمالا اعلام نموده که اتهام وارده از موارد صلاحیت دادگاه های نظامی و خارج از صلاحیت دادگاه کیفری استان است و طی شرحی قتل را ازنظر ماهیت قتل عمدی دانسته که مشروح لایحه تجدیدنظرخواهی وی به وقت شور قرایت خواهد شد.

در خصوص تجدیدنظرخواهی اولیای دم مقتول س. با وکالت م. وکیل پایه یک دادگستری نسبت به دادنامه معترض عنه که به موجب آن س.ص. از اتهام قتل عمدی مقتول س. تبریه و به اتهام قتل غیرعمدی مستندا به بند الف و ب ماده 291 و 549 قانون مجازات اسلامی 1392 و ماده 616 قانون مجازات اسلامی 1375 به پرداخت یک فقره دیه کامل مرد مسلمان در حق اولیای دم و تحمل سه سال حبس تعزیری محکوم گردید؛ نظر به این که س.ص. در زمان حادثه افسر نگهبان وقت بوده و بنا به اظهارات خودش پس از بررسی دفتر تحویل اسلحه و مهمات متوجه کمبود سلاح تحویلی در زمان تعویض پست ها می شود به سراغ اسلحه رفته و در موقع تحویل و تحول آن یا جهت امتحان کردن سلاح یا جهت اطمینان از خالی بودن آن یا به صورت عمدی یا شوخی یا به هر دلیل دیگر از اسلحه نظامی موقع تحویل و تحویل آن تیراندازی صورت گرفته و منتهی به مرگ س. می گردد و مراتب اعلامی با لحاظ این که متهم کادر رسمی نیروی انتظامی است نیاز به بررسی دقیق توسط قضات مجرب در این امر دارد(قانون دادگاه های نظامی) را پیش بینی کرده است. بنابراین چون قتل در حین خدمت و در ارتباط با وظایف نظامی اتفاق افتاده است و به صراحت ماده 1 قانون دادرسی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران رسیدگی به جرایم مربوط به وظایف خاص نظامی و انتظامی در صلاحیت دادگاه خاص نظامی است و منظور از جرایم مربوط به وظایف خاص نظامی و انتظامی به موجب تبصره 1 ماده مذکور جرایمی است که اعضای نیروهای مسلح در ارتباط با وظایف و مسیولیت های نظامی و انتظامی که طبق قانون به عهده آنان است مرتکب گردند و در تبصره 2 همین ماده جرایمی را که در مقام ضابط دادگستری مرتکب شده باشند را در صلاحیت محاکم عمومی اعلام کرده است و ماده 1 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح 1382 نیز بر این امر تاکید دارد که دادگاه های نظامی به جرایم مربوط به وظایف خاص نظامی و انتظامی رسیدگی می کند و افراد مشمول آن را نام می برد؛ بنا بر مراتب مذکور همان گونه که اقلیت دادگاه نیز استناد نموده است بزه انتسابی در حین خدمت و در ارتباط با وظایف افسر نگهبان و مسیول اسلحه خانه صورت گرفته و خارج از صلاحیت دادگاه کیفری استان و در صلاحیت دادگاه های نظامی که مراجع خاص قضایی است. بنابراین با وارد دانستن ایراد عنوان شده مستندا به بند 4 قسمت ب ماده 265 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری ضمن نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته پرونده به دادگاه های نظامی یک استان.. . جهت رسیدگی محول می گردد.
شعبه 7 دیوان عالی کشور - رییس و عضو معاون
حسین انتظاری- حسین طالبی