آیا با ارایه دادخواست مطالبه مهر از ناحیه پدر و مادر زوجه متوفیٰ می توان زوج را محکوم به پرداخت مهر کرد؟

مهر زن متوفیٰ از جمله دارایی و ماترک محسوب می شود. پدر و مادر زوجه به عنوان ورثه متوفیٰ به قدر سهم خود می توانند مهر دخترشان را از زوج مطالبه کنند و دادگاه پس از رسیدگی و احراز صحت دعوا حکم به پرداخت مهر به میزان سهم الارث ابوین زوجه صادر خواهد کرد. با این ترتیب نظر اکثریت قضات دادگستری شهرستان بجنورد تایید می شود.

در ماده 1082 قانون مدنی چنین آمده است: «به محض عقد زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.» طبق این ماده به محض وقوع عقد مهر در مالکیت زن قرار گرفته و جزو اموال زوجه محسوب می گردد. بنابراین در صورت فوت زوجه پدر و مادر وی می توانند سهم الارث خود را از آن مطالبه کنند. اگر مهر در زمان حیات زوجه پرداخت شده باشد جزو اموال و دارایی های موجود است که از همان اموال هر یک از ورثه من جمله پدر و مادر زوجه ارث می برند و اگر در زمان حیات زوجه مهر هنوز پرداخت نشده باشد جزو طلب های زوجه از زوج است که پدر و مادر به قایم مقامی می توانند آن را مطالبه کنند. البته باید توجه داشت پدر و مادر فقط به میزان سهم الارث خود می توانند تقاضای مهر فرزند متوفایشان را بکنند.

طبق صراحت ماده 1082 قانون مدنی شکی وجود ندارد که مهر از اموال زوجه است لیکن باید به این مطلب توجه کرد که در عرف جامعه و عرف قضایی عندالمطالبه مرد را محکوم به پرداخت مهر می نمایند. به عبارتی تا زمانی که زوجه تقاضای مهر نکرده باشد در هیچ محکمه یی مرد را به پرداخت مهر محکوم نمی کنند. از طرفی در عرف جامعه کمتر پیش می آید که زن مهر خود را به اجرا گذاشته و آن را مطالبه کند بلکه زن خود را شریک زندگی مرد دانسته و به جهت تحکیم روابط خود با همسر و تشدید محبت و اثبات علاقه مندی خود به زندگی هیچ گاه این حق قانونی خود را اعلام نکرده و مطالبه نمی کند و معمولا فقط در مواردی که بین زوجین اختلاف شدید تا حد جدایی پیش آید زوجه اقدام به مطالبه مهر می نماید. بنابراین می توان گفت اگرچه قانون زن را مالک مهر به مجرد وقوع عقد دانسته در عرف جامعه اصل بر این است که زوجه آن را مطالبه نمی کند. حتی شاید بتوان گفت اصل در عرف جامعه این است که غالبا زنان مهر خود را با مطالبه نکردن هبه نموده و می بخشند و اگر عنوان هبه را نتوان در این جا پذیرفت قدر متیقن این است که زنان مهر خود را مطالبه نمی کنند. حال با این توضیحات می توان گفت در فرض سوال اگر زوجه تا قبل از فوت مطالبه مهر کرده باشد پدر و مادر وی می توانند به میزان سهم الارث خود تقاضای مطالبه مهر کنند والا باید اصل را بر این قرارداد که زوجه قصد مطالبه مهرش را در زمان حیاتش از زوج نداشته است. فلذا دراین خصوص حقی به پدر و مادر وی تعلق نمی گیرد.