آیا اعمال ماده 137 قانون مجازات اسلامی در جرایم مواد مخدر صحیح میباشد ؟ (به عنوان مثال فردی بابت نگهداری سه گرم هرویین محکوم به سه سال حبس می شود و در طول مدت تحمل حبس بعد از رفتن به مرخصی مجددا مرتکب حمل ده کیلوگرم تریاک میشود آیا اعمال ماده 137 قانون مجازات اسلامی در این خصوص جاری است )؟

نظریه اداره حقوقی به شماره 7/98/1611 مورخ 98/10/22 به شرح ذیل الذکر مورد تایید اعضای هیات عالی نشست های قضایی است؛ اولا مقررات قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 عام است و علی الاصول باید در کلیه جرایم رعایت گردد مع هذا قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر با اصلاحات و الحاقات بعدی قانون خاص است؛ لذا در هر مورد که حکم خاصی در این قانون وجود دارد باید بر اساس همین قانون عمل شود و در مواردی که قانون مذکور ساکت است طبق مقررات عام قانون مجازات اسلامی عمل می شود. در خصوص تکرار جرم چون طبق مواد 14 9 6 5 2 و 39 قانون مبارزه با مواد مخدر مقررات خاصی پیش بینی شده است لذا در تکرار جرایم موضوع این قانون باید طبق همین مقررات عمل شود. ثانیا در فرض سوال که فرد واجد سابقه محکومیت به یکی از مجازات های تعزیری درجه یک تا شش غیر از جرایم موضوع قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر با اصلاحات و الحاقات بعدی است و متعاقبا از تاریخ قطعیت حکم تا حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات مرتکب جرم مربوط به مواد مخدر یا روانگردان از درجه 1 تا 6 می شود مشمول مقررات تکرار جرم بر اساس ماده 137 قانون مجازات اسلامی است.

نظر به اینکه قانون مبارزه با مواد مخدر قانون خاص بوده و هر کجا قانون خاص بیان داشته باشد باید به همان قانون استناد کرد و در مواد 2 و 3 و 6 و 9 قانون مذکور به برخی از قواعد تکرار اشاره شده است. اما در مواردی که قانون خاص بیان نداشته باشد باید به قانون عام یعنی قانون مجازات اسلامی استناد کرد زیرا ؛ 1- وفق رای وحدت رویه 738 مورخ 1393/10/30 هیات عمومی دیوان عالی کشور قواعد مندرج در قانون مجازات اسلامی آمره بوده و عمل به آنها لازم است و در مورد تکرار موضوع ماده 137 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 نیز از قواعد آمره می باشد و هر کجا قانون خاص بیان نداشته باشد باید به قانون عام عمل کرد. 2- فلسفه وضع قاعده مشدده تکرار در قانون مجازات اسلامی به تاسی از مکتب اجتماعی نوین به دلیل حالت خطرناک متهم و اینکه کیفر قبل برای سازگار نمودن و تنبه وی کافی نبوده در نظر گرفته شده است. 3- قاعده انصاف و عدالت اقتضاء دارد زمانی در جرایم عمومی هر زمان شرایط اعمال ماده 137 قانون مجازات اسلامی فراهم باشد باید آنرا اعمال کرد در جرایم مواد مخدر هم اقتضاء دارد که در صورت فقدان سازوکار تشدید کیفر تکرار در قانون مبارزه با مواد مخدر به قانون عام عمل شود تا در همه جرایم بالسویه عمل شود.

نظر به اینکه قانون مبارزه با مواد مخدر قانون خاص بوده و باید به قواعد مندرج در آن عمل نمود بنابراین نوبت به اجرای قواعد عام مندرج در ماده 137 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 نخواهد رسید. قانون مبارزه با مواد مخدر قانون شدیدی است و باید به همان اکتفاء کرد.