درپرونده تقسیم ماترک حکم بر فروش ماترک صادر شده و قطعیت یافته است. خواهان نسبت به درخواست صدور اجراییه و اجرای حکم اقدامی نمی کند آیا خوانده می تواند درخواست صدور اجراییه نماید؟ در مرحله اجراچنانچه محکوم له پیگیر اقدامات اجرایی نشود تکلیف چیست؟

با توجه به ماده 324 قانون امور حسبی تقسیم ماترک از طریق فروش ترکه به عنوان تصمیم قضایی «حکم» شناخته شده؛ لیکن چون همه شرکا و اشخاص ذینفع تلقی می شوند و به لحاظ تحقق اعتبار امر مختوم پس از قطعیت حکم تقسیم ترکه از جمله فروش آن دیگر قابلیت طرح دعوی مجدد ندارد؛ بنابراین در صورت امتناع خواهان از صدور اجراییه یا فروش ماترک و مال مشاعی سایر اشخاص ذی نفع از جملع خواندگان نیز حق درخواست فروش ملک از طریق مزایده و تقسیم بهای ناشی از آن را به نسبت سهم الارث بین وراث را دارند.

با توجه به اینکه تقسیم ترکه جزء امور ترافعی نیست بنابراین حکمی که صادر می شود بنفع کلیه اصحاب دعوی است و تقاضای صدور اجراییه منحصر به خواهان نخواهدبود و اگر خواهان درخواست صدور اجراییه ننماید خوانده این حکم که ذینفع می باشد می تواند تقاضای صدور اجراییه نماید.ضمن اینکه مطابق اصل 40 قانون اساسی اشخاص نمی توانند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر قرار دهند. در صورت عدم پذیرش در خواست صدور اجراییه از جانب خوانده یا تعقیب عملیات اجرایی توسط محکوم علیه چون موضوع از اعتبار امر مختومه برخوردار است خوانده نمی تواند چنین دعوایی را مجددا طرح کند و موجب اضرار به وی می گردد. بنابراین خوانده در فرض سیوال می تواند درخواست صدور اجراییه نماید و در مرحله اجرا عملیات اجرایی را تعقیب کند. نظریه اداره حقوقی به شماره 7/10308 مورخه 81/8/15 نیز مبین همین استدلال است.

با توجه به اینکه در ماده 2 قانون اجرای احکام مدنی مقنن بیان داشته است اجراییه بر حسب درخواست محکوم له صادر می شود فلذا خوانده نمی تواند باتوجه به صراحت قانون تقاضای صدور اجراییه نماید و در مرحله اجرا نیز محکوم علیه نمی تواند پیگیر اقدامات اجرایی گردد.