آقای (الف) که تمام مهر زوجه اش را به وی مدیون بوده در اثر تصادف با اتومبیل تحت رانندگی آقای (ب) فوت نموده است و ماترک وی به چهار نفر شامل پدر مادر همسر و تنها فرزندش ارث رسیده است. والدین متوفی در مهلت قانونی مقرر در قانون امور حسبی با حضور در مرجع صالح ماترک متوفی را به نسبت سهم خود اعلام نموده اند. متعاقبا همسر متوفی با توجه به این که در تصادف تقصیر متوجه (ب) بوده و زمینه تامین و وصول مهر وی از محل دیه متعلقه وجود داشته به طرفیت سایر ورثه به خواسته مطالبه مهر طرح دعوا می کند که منتهی به صدور حکم قطعی بدوی گردیده و اجراییه صادر می شود. از طرف دیگر با صدور حکم بر محکومیت (ب) به پرداخت دیه کامل مرد مسلمان در حق ورثه متوفی پدر متوفی اصالتا و به ولایت قهری از فرزند صغیر وی و همچنین مادر متوفی با حضور در اجرای احکام دادسرا از شکایت خود علیه راننده مقصر و از دیه متعلقه به نسبت سهم خود صرف نظر نموده اند. حال آیا با توجه به اعلام رد ترکه از ناحیه آنان که موجبات عدم مداخله آنان در مطالبات و دیون متوفی را فراهم می نماید اعلام گذشت و انصراف آنان از دیه نافذ و موثر می¬باشد و چنان چه این گونه است مصداق عدول از رد ترکه و مداخله در ماترک و در نتیجه توجه مسیولیت به آنان برای پرداخت دیون مورثشان چه می باشد؟

نشست قضایی (5) مدنی: اولا: دیه متوفی جزء ماترک محسوب است. ثانیا: مستنبط از مواد 242 الی 254 قانون امور حسبی منظور از رد ترکه عدم قبول مسیولیت ورثه نسبت به پرداخت دیون متوفی از ترکه می باشد. بنابراین چون در سوال مطروحه پدر و مادر متوفی اصالتا و جد پدری صغیر ولایتا قبول ترکه ننموده اند در مقابل دیون متوفی از ترکه هیچ گونه مسیولیتی ندارند و اما چون در سوال قبول یا رد ترکه توسط زوجه متوفی به سکوت برگزارشده طبق ماده 250 قانون مذکور این سکوت در حکم قبول ترکه است لذا طبق ماده 258 آن قانون مشارالیها مسیول پرداخت دیون متوفی از ترکه می باشد که پس از عمل تصفیه و پرداخت دیون متوفی چنان چه از وجوه دیه و سایر اموال متوفی مالی باقی باشد متعلق به کلیه ورثه نسبت به سهام آنها می باشد و چون در مانحن فیه والدین متوفی ترکه را رد نموده اند بنابراین نمی¬توانند نسبت به دیه متوفی حتی نسبت به سهام خودشان از محکوم علیه گذشت نمایند. زیرا اصولا پرداخت دیون متوفی قبل از ارث می باشد و چون رد ترکه نموده اند نمی¬توانند همان طور که فوقا بیان شد انصراف خود را اعلام نمایند. النهایه پس از پرداخت دیون متوفی توسط زوجه ای که اقدام وی در حکم قبول ترکه است از جمله برداشت مهریه خود چنان چه از دیه چیزی باقیمانده باشد متعلق به ورثه است آن گاه والدین متوفی نسبت به سهام خود و پدر نسبت به سهم صغیر با رعایت غبطه مولی علیه می توانند از محکوم علیه گذشت نمایند. بنابراین نظرهای ابرازی که منطبق با نظر حاضر نیست مورد تایید نمی باشد.

با توجه به این که پدر و مادر متوفی نسبت به سهم خودشان ترکه را رد نموده اند و با این رد موجبات عدم مداخله آنان در مطالبات و دیون متوفی فراهم گردیده گذشت و عدول از ناحیه پدر و مادر متوفی موثر در مقام نیست. نحوه استدلال همکاران متفاوت است. بعضی استدلال نموده¬اند که ورثه تا قبل از پرداخت حقوق مالی و دیون متوفی حق قبول و رد ترکه را ندارند و بعد از فوت ترکه بدوا به بدهکاران تعلق گرفته است و بعضی استدلال نموده¬اند که عدول نافذ نیست چون ورثه به قایم مقامی مورث محکوم می¬شوند و به عبارتی حقوق طلبکار بر مال متوفی است نه ورثه. بعضی استدلال نموده¬اند خون بها در کلمه ماترک مفروض مقتول است و عدول نافذ نیست چون موجب تضییع حقوق همسر متوفی بوده و بعضی استدلال نموده¬اند نتیجه رد ترکه به منزله اسقاط و دخالت در تصفیه دیون متوفی خواهد بود.

به استناد ماده 606 قانون مدنی رد ترکه قابل عدول است و هر یک از ورثه به تناسب سهم الارث مسیول پرداخت دیون خواهد بود.