نشست قضایی شماره

نشست قضایی شماره

مجموعه کامل نشست های قضایی

نشست قضایی شماره


کد نشست:

تاریخ برگزاری:
1388/04/25

برگزار شده توسط:
استان آذربایجان شرقی/ شهر تبریز

موضوع:
میزان استحقاق زوجه به مهر المسمی در صورت فوت زوج قبل از نزدیکی

پرسش:
در صورتی که زوج بعد از عقد نکاح و قبل از نزدیکی با زوجه فوت کند با توجه به مقررات قانون مدنی و فتاوای فقهای معظم زن مستحق تمام مهرالمسمی است یا نصف آن؟

نظر هیئت عالی:
حکم قضیه در ماده 1082 قانون مدنی به صراحت مشخص شده و با وقوع نکاح زوجه مالک کل مهر می¬شود لذا فوت قبل از نزدیکی تاثیری در میزان مهر ندارد و چون حکم قضیه در قانون مقید می باشد رجوع به نظرهای فقها مجاز نیست. بنابراین نظر اکثریت مورد تایید است

نظر اکثریت:
مطابق ماده 1082 قانون مدنی به مجرد وقوع نکاح زن مالک مهر می¬شود. با توجه به اطلاق ماده فوق¬الذکر و ظهور آن در مالکیت زن نسبت به تمام مهر فوت بعد از نکاح هریک از زوجین تاثیری در حق مکتسبه زن نخواهد داشت و تنها استثنایی که در این خصوص وجود دارد اعاده مالکیت نصف مهر زوج در صورت طلاق قبل از نزدیکی است که در ماده 1092 قانون مدنی پیش¬بینی شده است و مبنای آن نیز جبران زیان معنوی زوجه و در عین حال رعایت وصف معاوضه در نکاح می باشد. بنابراین با توجه به اصل مندرج در ماده 1082 و خروج موضوع سوال از استثنای اصل زن مالک تمام مهر می¬شود. با عنایت به این که ابهام اجمال تعارض و یا سکوت در قانون وجود ندارد نیازی به مراجعه به فتاوای فقهای عظام احساس نمی¬شود. به علاوه نظر مشهور فقهای امامیه نیز همین است و نظرهای اقلیت فقها به ویژه فتاوای صادره بعد از تصویب قانون مدنی موجب ابهام در قانون نمی¬شود.

نظر اقلیت:
در قانون مدنی حکم قضیه مورد سوال مشخص نشده است و آن چه قانون مدنی به صراحت از آن یاد کرده تصنیف مهر در موارد طلاق قبل از نزدیکی است لذا به جهت اجمال و سکوت قانون باید به فتاوای فقهای عظام وفق اصل 167 قانون اساسی و ماده 3 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مراجعه کرد. با توجه به نظرهای فقهای عظام همانند نظر حضرت امام خمینی (ره) در مسیله 14 از مسایل مهر در جلد دوم تحریرالوسیله و نظر مرحوم خویی (ره) در جلد دوم منهاج الصالحین صفحه 302 با عنایت به این که مبنای مهر در عقد نکاح بر نوعی معاوضه استوار است که در مانحن فیه همانند تلف مبیع قبل از قبض می باشد این مبنا از بین می¬رود و زن فقط استحقاق دریافت نصف مهر را خواهد داشت.

مبحث:
قانون مدنی

منبع:
سامانه نشست های قضایی


مواد مرتبط با این نشست قضایی

ماده 1082 - به مجرد عقد زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. تبصره - چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه ی زمان تادیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر این که زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند.

مشاهده ماده 1082 قانون مدنی

ماده 1092 - هر گاه شوهر قبل از نزدیکی زن خود را طلاق دهد زن مستحق نصف مهر خواهد بود و اگر شوهر بیش از نصف مهر را قبلا داده باشد حق دارد مازاد از نصف را عینا یا مثلا یا قیمتا استرداد کند.

مشاهده ماده 1092 قانون مدنی

ماده 3 - قضات دادگاهها موظفند موافق قوانین به دعاوی رسیدگی کرده حکم مقتضی صادر و یا فصل خصومت نمایند. در صورتی که قوانین موضوعه کامل یا صریح نبوده یا متعارض باشند یا اصلا" قانونی در قضیه مطروحه وجود نداشته باشد با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتاوی معتبر و اصول حقوقی که مغایر با موازین شرعی نباشد حکم قضیه را صادر نمایند و نمی توانند به بهانه سکوت یا نقص یا اجمال یا تعارض قوانین از رسیدگی به دعوا و صدور حکم امتناع ورزند والا مستنکف از احقاق حق شناخته شده و به مجازات آن محکوم خواهند شد. تبصره - چنانچه قاضی مجتهد باشد و قانون را خلاف شرع بداند پرونده به شعبه دیگری جهت رسیدگی ارجاع خواهد شد.

مشاهده ماده 3 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM