نشست قضایی شماره

نشست قضایی شماره

مجموعه کامل نشست های قضایی

نشست قضایی شماره


کد نشست:

تاریخ برگزاری:
1386/09/01

برگزار شده توسط:
استان خراسان شمالی/ شهر اسفراین

موضوع:
مالکیت گذر یا معبر

پرسش:
فردی ملکی را با شرایط داشتن گذر سه متری طبق نامه شهرداری خریداری می کند. پس از ساختن منزل و گذشت ده سال از زمان معامله گذر حذف می شود. در این مورد شخص خریدار چه دادخواستی باید تقدیم کند؟

نظر هیئت عالی:
نشست قضایی (5) مدنی: با توجه به تبصره 6 ماده 96 قانون شهرداری ها که اراضی کوچه های عمومی و به طور کلی معابر را ملک عمومی محسوب و در مالکیت شهرداری اعلام نموده اند چنان چه کوچه یا گذر یا معبر در نقشه شهرداری حذف شود اراضی مربوط به معبر مزبور کماکان در مالکیت شهرداری باقی خواهد بود و موجب قانونی برای الحاق اراضی مزبور به املاک مجاور وجود نخواهد داشت مگر این که آن را از شهرداری خریداری کنند؛ ضمن این که گذر یا معبر مطروحه در سوال جزو مورد معامله نبوده است و اساسا معامله ای نسبت به ملک عمومی نمی توانسته است واقع شود. بنا به مراتب چون گذر مورد سوال در مالکیت خریدار و فروشنده نبوده ذی نفع در طرح دعوا نیستند. هیچ یک از نظرهای مندرج صحیح نمی باشد.

نظر اکثریت:
در چنین مواردی به لحاظ این که گذر حذف شده است گذر به مالکیت مالک اولیه (بایع) برمی گردد و خریدار که ملک را با وصف داشتن گذر خریداری کرده است به لحاظ این که با حذف گذر دچار غبن می شود با استناد به مواد 416 و 417 قانون مدنی می تواند نسبت به فسخ معامله اقدام کند.

نظر اقلیت:
مورد از موارد خیار غبن نیست زیرا خیار غبن خاص موردی است که تفاوت فاحش مربوط به اختلاف واقعی قیمت مبیع و ثمن در زمان عقد باشد. در مانحن فیه این تفاوت که بعد از عقد و با فعل ثالث (شهرداری و یا کمیسیون ماده 5 قانون شهرسازی) صورت گرفته است نمی تواند مبنای فسخ قرار گیرد. چون ملک در زمان بیع با شرط داشتن گذر فروخته شده و مبنای ارزش زمین وجود گذر بوده است لذا گذر پس از حذف به ملکیت خریدار درمی آید و تغییر گذر بعد از عقد بیع تاثیری در عقد بیع سابق ندارد. چون زمین به خریدار منتقل شده لذا اراضی گذر نیز پس از حذف به تبعیت از اصل مالکیت به خریدار تعلق می یابد و وی مالک اراضی گذر می گردد و می تواند دادخواست رفع تصرف و یا خلع ید بدهد.

مبحث:
قانون مدنی

منبع:
سامانه نشست های قضایی


مواد مرتبط با این نشست قضایی

ماده 96 - شهرداری می تواند برای تامین احتیاجات شهری از قبیل باغهای عمومی ایجاد تاسیسات برق و آب و نظایر آنکه به منظور اصلاحات شهری و رفع نیازمندیهای عمومی لازم باشد و باید تمام یا قسمتی از اراضی یا املاک یا ابنیه واقع در محدوده شهر به تصرف شهرداری درآید از مقررات قانون توسعه معابر مصوب سال 1320 استفاده نماید. (اصلاحی 27/11/1345) تبصره 1 - هرگاه قسمتی از تامین نیازمندیهای شهری طبق قانون به عهده سازمان ها و موسسات دولتی گذاشته شده باشد سازمان ها و موسسات مزبور برای انجام وظایف محوله با تصویب انجمن شهر به وسیله شهرداری از مقررات این ماده استفاده خواهند نمود. (اصلاحی 27/11/1345) تبصره 2 - سازمان ها و موسسات دولتی که اراضی و املاک و ابنیه ای داشته باشند که مشمول حکم این ماده باشد مکلفند در صورت تصویب انجمن شهر و تایید استاندار یا فرماندار کل آن اراضی و ابنیه را در اختیار شهرداری بگذارند. اراضی و ابنیه و املاک مشمول این تبصره در صورت تصویب هیات دولت بلاعوض در اختیار شهرداری ها گذارده می شود. (اصلاحی 27/11/1345) تبصره 3 - در موارد فوق پس از انجام تشریفات مقرر در این قانون و رعایت تبصره 2 ماده 4 قانون توسعه معابر مصوب سال 1320 خودداری مالک از انجام معامله مانع اجرای نقشه شهرداری نخواهد بود و شهرداری مجاز است اراضی یا املاک را به منظور عملیات عمرانی به تصرف خود درآورد. (اصلاحی 27/11/1345) تبصره 4 - ملغی شد (به موجب ماده 36 قانون نوسازی و عمران شهری مصوب 07/09/1347) تبصره 5 - در صورتی که در مسیر احداث یا توسعه خیابان و گذر و باغ عمومی و میدان ملکی باشد که مالک یا مالکین آن مشخص نباشد و یا به ثبت نرسیده باشد اقدامات و عملیات شهرداری متوقف نخواهد شد و شهرداری باید قبل از هر اقدام مشخصات کامل ملک مزبور را با حضور نمایندگان دادستان و ثبت و انجمن شهر صورت مجلس نماید. صورت مجلس مزبور مبنای اجرای پرداخت غرامت طبق مقررات خواهد بود و در موردی که مالک یا مالکین ملک مشخص باشد امتناع آنان از انتخاب و معرفی کار شناس خود یا کار شناس مشترک مانع از اجرای نقشه مصوب شهرداری نخواهد بود. نسبت به املاکی که به ثبت نرسیده باشد و طبق مفاد این قانون به تصرف شهرداری درآید صورت مجلس تنظیم می گردد و در صورت مجلس مزبور آثار تصرف و حدود و مساحت و مشخصات کامل قید می گردد. مدعی مالکیت می تواند با ارائه صورت مجلس مذکور در این قانون نسبت به تقاضای ثبت ملک خود اقدام و پس از احراز مالکیت بهای تعیین شده را دریافت نماید. (اصلاحی 27/11/1345) تبصره 6 - اراضی کوچه های عمومی و میدان ها و پیاده رو ها و خیابان ها و به طور کلی معابر و بستر رودخانه ها و نهر ها و مجاری فاضل آب شهر ها و باغهای عمومی و گورستانهای عمومی و درختهای معابر عمومی واقع در محدوده هر شهر که مورد استفاده عموم است ملک عمومی محسوب و در مالکیت شهرداری است. ایجاد تاسیسات آبیاری از طرف وزارت آب و برق در بستر رودخانه ها واقع در محدوده شهر ها بلامانع است شهرداری ها نیز مکلفند برای اجرای هر گونه عملیات عمرانی در بستر رودخانه ها قبلا نظر وزارت آب و برق را جلب نمایند. (اصلاحی 27/11/1345)

مشاهده ماده 96 قانون شهرداری

ماده 416 - هر یک از متعاملین که در معامله غبن فاحش داشته باشد بعد از علم به غبن می تواند معامله را فسخ کند.

مشاهده ماده 416 قانون مدنی

ماده 417 - غبن در صورتی فاحش است که عرفا قابل مسامحه نباشد.

مشاهده ماده 417 قانون مدنی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM