حسب محتویات پرونده محاکماتی خانم م.د. و آقای م.ز. به وکالت از خانم س.س. در تاریخ 1392/10/3 دادخواستی به طرفیت آقای الف. و. به خواسته تقاضای فسخ نکاح به دلیل جنون وی در زمان وقوع عقد تقدیم دادگاه های عمومی حقوقی د. نموده که به شعبه اول ارجاع گردیده خواهان در متن دادخواست تقدیمی چنین اشعار نموده «اینجانبه خواهان فوق در تاریخ 1386/1/11 با خوانده فوق الذکر ازدواج نموده ام... از آنجا که عقد ازدواج شرط سلامت نشده لکن عقد متبانیا بر آن واقع شده همسرم مبتلا به بیماری جنون و صرع و بیماری های دیگر بوده که بستگان وی به من نگفته بودند با توجه به اینکه 7 سال است که از تاریخ عقد می گذرد و رفتارهای ناهنجار وی مرا نیز روانی کرده... لذا مستندا به شرح گواهی پزشکی قانونی اختتام به رای دادگاه به شرح 79/1776 صادره از شعبه سوم محاکم عمومی حقوقی شهرستان خ. و قیم نامه پدرش به شماره 79/300- 1379/10/19 و گواهی بیماری صرع و اعتراف نامه خویش به مجنون بودنش قبل و بعد از عقد... تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر فسخ نکاح به لحاظ تدلیس در ازدواج وفق ماده 1121 و 1125
قانون مدنی مورد استدعاست.» ازجمله منضمات دادخواست عبارت است از-1- نامه شماره 7182- 79/10/6 مرکز پزشکی قانونی استان ل. مبنی بر اینکه آقای الف. و. مبتلا به تشنجات متوالی به همراه کاهش حافظه وسواسی و تحریک پذیری به دنبال اصابت ترکش به سر می باشد وضعیت فوق جنون محسوب شده و یک بیماری مزمن مربوط به صغر می باشد که نیاز به درمان طولانی مدت و قیمومت دارد. 2- دادنامه شماره 79/1776- 79 شعبه سوم محاکم عمومی خ. مبنی بر صدور حکم حجر آقای الف. و.دادگاه در تاریخ 1392/10/17 با حضور خواهان و خوانده و وکلای طرفین تشکیل جلسه داده وکلای خواهان متفقا اظهار داشته اند خواسته به شرح دادخواست تقدیمی و مستندات آن می باشد. وکیل خوانده در دفاع از موکل خود اظهار داشته «دفاعیات خود را طی لایحه ای تنظیم کرده ام که هم اکنون تقدیم می گردد.» وکیل خوانده در لایحه تقدیمی چنین اشعار داشته «...خواسته خواهان محترم... فسخ نکاح به دلیل جنون موکل بوده این در حالیست موکل بنده به استناد دلایل و مدارک زیر در زمان وقوع عقد نکاح و در حال حاضر دارای سلامت کامل و افاقه بوده و فاقد هرگونه جنون می باشد. 1- حکم حجر استنادی مربوط به سال های 87-79 می باشد این در حالیست... موکل در این مقطع زمانی دارای سلامت و افاقه کامل بوده و مجنون نبوده. 2-... در سال تحصیلی 80-79 موفق به اخذ مدرک دیپلم... شده. 3- در تاریخ 1380/12/13 گواهینامه رانندگی اخذ نموده 4- موکل در تاریخ 1381/8/15 موفق به اخذ پروانه کسب... شده. 5- موکل در سال 82 در آزمون سراسری موفق به قبولی در رشته مهندسی نفت... شده که در تاریخ 1386/04/31 دقیقا (سال وقوع عقد نکاح) مدرک کارشناسی این رشته را اخذ نموده. جای سوال است اگر موکل مجنون بوده چگونه در طی این سال ها مشغول به تحصیل در دانشگاه بوده. 6 و 7- موکل در تاریخ 1385/2/2 به موجب مبایعه نامه اقدام به خرید یک دستگاه اتومبیل سمند نموده و در تاریخ 1385/2/25 یک دستگاه اتومبیل پی کی خریداری نموده 8- موکل در تاریخ 1385/11/15 (دو ماه قبل از تاریخ وقوع عقد نکاح به موجب مبایعه نامه و وکالت نامه رسمی اقدام به خرید یک دستگاه اتومبیل سواری هیوندای سوناتا نموده. 9- موکل در تاریخ 1385/12/13 (یک ماه قبل از عقد نکاح) به موجب مبایعه نامه در نمایشگاه سورتمه اتومبیل بند قبلی (سواری هیوندای سوناتا) را در قالب عقد بیع واگذار نموده. 10 و 11- موکل در تاریخ 1386/11/7 پروانه فنی تخصصی مشاورین خودرو و در تاریخ 1386/11/21 (سال وقوع عقد) موفق به اخذ پروانه کسب درجه یک در رسته نمایشگاه اتومبیل گردیده. 12- موکل در سال 1386 از طریق آزمون سراسری موفق به قبولی در کارشناسی ارشد رشته مهندسی نفت شده که نهایتا در تاریخ 1390/12/6 مدرک کارشناسی ارشد خود را اخذ نموده. اگر موکل مجنون بوده چگونه در سال (1386یعنی همان سال وقوع عقد نکاح) در این آزمون پذیرفته شده. 13- موکل در سال 1387 از طریق آزمون سراسری در رشته حقوق دانشگاه آزاد پذیرفته شده. 14- موکل در سال 1387 در آزمون دشوار سراسری شرکت ملی نفت ایران قبول شده و پس از گذراندن مصاحبه علمی تخصصی و روانشناختی و طب صنعتی این وزارتخانه کلیدی گزینش و در شرکت نفت مشغول بکار بوده و می باشد. 15- موکل به موجب حکم ماموریت مورخه 1391/6/12 از طرف شرکت ملی نفت به کشور چین عزیمت نموده است. 16- موکل به موجب حکم کارگزینی شرکت نفت و گاز پارس به عنوان مهندس ناظر حفاری معرفی شده 17- به موجب اظهارات موکل نامبرده در زمان وقوع عقد نکاح هیچ گونه اطلاعی از وجود حکم جنون نداشته زیرا موکل چه در زمان قبل از وقوع عقد و زمان وقوع آن و بعد از عقد نکاح مجنون نبوده است به طوری که در سال 86 به بنیاد جانبازان مراجعه و به صورت کاملا اتفاقی از وجود حکم جنون مطلع گردیده 18- از مفاد ماده 1121
قانون مدنی به وضوح مشخص است برای فسخ نکاح به دلیل جنون دو شرط اساسی لازم است- اولا- جنون در زمان وقوع عقد نکاح وجود داشته باشد. ثانیا- جنون مستقر باشد... با توجه به مدارک و مستندات موجود که بیان شد موکل اینجانب هیچ گونه جنونی نداشته است... موکل بنده دقیقا در آن مقطع زمانی مشغول تحصیلات عالیه در دانشگاه مهندسی نفت امیدیه اهواز بوده و ضمنا معاملات و قراردادهای مکرری را انجام داده است بنابراین هم قدرت تشخیص زشت و خوب و سود و زیان را دارا بوده است در خصوص استقرار جنون بایستی یادآور شد استقرار به معنای پایداری می باشد و حتی جنون ناپایدار... موجب فسخ نکاح نخواهد بود...» پس از قرایت لایحه توسط وکیل خوانده وکیل خواهان اظهار داشته «موارد مطروحه از ناحیه همکار محترم در مورد ماهیت دعوی... موثر در ماهیت دعوی نمی باشد زیرا اولا- موکل تا چند روز قبل از تقدیم دادخواست از جنون خوانده دعوی اطلاع نداشته است و منکر هرگونه اطلاع از وضعیت بیماری ایشان می باشد لذا نافی را نفی کافی است و از آنجا که عدم اطلاع از وضعیت جسمی خوانده تا قبل از تقدیم دادخواست امری عدمی است لذا خواستن دلیل برای احراز امر عدمی امری عبث و بیهوده است لذا موکل به محض اطلاع از وضعیت جسمی خوانده در مقام اعمال حق قانونی خویش و فسخ نکاح برآمده است و از طرفی با عنایت به اسناد و مدارکی که در زمان تقدیم ضم پرونده شده است خوانده دعوی وضعیت جسمی ایشان و جنون مشارالیه به اثبات رسیده که در هر صورت تقاضای فسخ نکاح را از محضر ریاست محترم دادگاه استدعا دارم.» دادگاه با ختم جلسه دادرسی وقت نظارت تعیین و خوانده (الف. و.) را به پزشکی قانونی معرفی تا پس از انجام معاینات لازم اعلام نمایند نامبرده مبتلا به جنون است یا خیر؟ در صورت مجنون بودن آیا ادواری است یا دایمی؟ جنون وی متصل به چه زمانی است. مدیرکل پزشکی قانونی استان ا. با توجه به درخواست دادگاه آقای الف. و. را به روانپزشک (آقای دکتر س.الف.) معرفی که روانپزشک مزبور پس از معاینه و مصاحبه با وی (در تاریخ 92/11/15) چنین اعلام نظر نموده «آقای الف. و. مصاحبه شده طبق نامه شماره 7182- 1379/10/6 ذکر گردیده است وجود تشنج کاهش حافظه وسواس و تحریک پذیری معادل جنون شناخته شده و به همین دلیل حکم حجر برای وی صادر شده ولیکن در حال حاضر دلایل فوق حتی در صورت وجود معادل جنون نمی باشد در مصاحبه به عمل آمده با نامبرده و ارزیابی روانشناختی نامبرده قادر به اداره امور مالی خویش می باشد و قادر به تمیز اعمال و رفتار خویش است فلذا دلایلی به نفع وجود جنون ندارد.» لذا پزشکی قانونی ا. با توجه به نظریه روانپزشک مزبور طی نامه شماره 6395/92/م/24- 1392/11/16 اعلام داشته «...حسب نظریه روانپزشک نامبرده (الف. و.) در حال حاضر علایمی دال بر جنون ندارد و قادر به اداره امور مربوط به خود می باشد.» دادگاه با وصول نامه پزشکی قانونی ختم دادرسی اعلام و به شرح دادنامه شماره 01894- 1392/12/1 به لحاظ استمرار جنون زوج در حین و بعد عقد دعوی مطروحه را وارد و ثابت تشخیص داده و به استناد ماده 1121
قانون مدنی حکم بر فسخ نکاح فی مابین زوجین صادر نموده است دادنامه صادره به طرفین ابلاغ که مورد اعتراض آقای الف. ر. وکیل الف. و. قرار گرفته و نامبرده با تقدیم دادخواست در مهلت قانونی به انضمام لایحه اعتراضیه تقاضای تجدیدنظر نموده که پرونده در این مرحله به شعبه دوم دادگاه تجدیدنظر استان ا. ارجاع گردیده تجدیدنظرخواه فتوکپی مصدق دادنامه شماره 87/868- 1387/6/20 صادره از شعبه سوم دادگاه حقوقی خ. را ضمیمه کرده که مطابق آن دادگاه با توجه به مصاحبه حضوری با ایشان (آقای الف. و.) و علی الخصوص گواهی پزشکی 661/17/86/1/252/3- 1387/3/2 با استناد به ماده 1253 (قانون مدنی) حکم رفع حجر آقای الف. و. را صادر و اعلام نموده. مفاد گواهی پزشکی قانونی شماره مذکور حاکی است «در تاریخ 1387/3/2 جلسه کمیسیون پزشکی در خصوص آقای الف. و. فرزند م. با حضور دو نفر متخصص اعصاب و روان و یک نفر از پزشکان مرکز استان تشکیل گردید و نتیجه به شرح زیر اعلام می گردد. بر حسب مصاحبه و معاینه روانپزشکی به عمل آمده بیمار در حال حاضر مبتلا به جنون نمی باشد و قادر به اداره امور خود می باشد.» دادگاه تجدیدنظر استان ا. (شعبه دوم) در تاریخ 1393/2/27 در جلسه فوق العاده پرونده را مطالعه و با اعلام ختم رسیدگی و صدور دادنامه شماره 00158-1393/2/28 با این استدلال که «اوراق و محتویات پرونده خلاف نظر مرکز پزشکی قانونی حکایت دارد و بر این اساس این موضوع نیز قابلیت استماع نداشته و همچنین از سوی تجدیدنظرخواه و وکیل وی دلیل و مدرکی که منطبق بر یکی از جهات مندرج در ماده 348 قانون آیین دادرسی محاکم عمومی و انقلاب در امور مدنی باشد ارایه و عنوان ننموده که موجبات نقض دادنامه تجدیدنظرخواسته را فراهم نماید و از طرفی ایرادی از لحاظ شکلی و ماهوی و رعایت قواعد و مقررات دادرسی بر رای موصوف وارد نیست...» با رد تجدیدنظرخواهی به عمل آمده دادنامه تجدیدنظرخواسته را تایید و استوار نموده. دادنامه صادره به طرفین ابلاغ شده آقای الف. ر. به وکالت از الف. و. ضمن اعتراض به دادنامه صادره در مهلت قانونی دادخواستی به ضمیمه لایحه اعتراضیه (که در صورت لزوم به هنگام شور قرایت خواهد شد) درخواست فرجام و رسیدگی مجدد را نموده. فرجام خواه مذکور فتوکپی مصدق دادنامه شماره 00222- 1393/4/14 صادره از شعبه سوم دادگاه عمومی حقوقی خ. را ضمیمه نموده که مطابق آن آقای الف. و. با وکالت الف. ر. به طرفیت دادستان دادسرای عمومی و انقلاب به خواسته اعاده دادرسی و نقض دادنامه شماره 79/1776- 1379/10/19 صادره از همان شعبه (شعبه سوم دادگاه عمومی حقوقی خ.) تقدیم و درخواست رسیدگی نموده. متن دادنامه شماره مذکور بدین شرح می باشد.در خصوص دادخواست خواهان الف. و. فرزند م. با وکالت الف. ر. به طرفیت دادستان دادسرای عمومی و انقلاب خ. به خواسته اعاده دادرسی و نقض دادنامه شماره 79/1776 مورخه 1379/10/19 صادره از این شعبه دادگاه نظر به اوراق پرونده دادخواست خواهان دادنامه موضوع اعاده دادرسی که حسب پیشنهاد شماره 79/300 مورخه 1379/10/13 معاونت محترم قضایی خ. حکم حجر متقاضی اعاده دادرسی به لحاظ جنون ایشان مستند به گواهی پزشکی قانونی مورخه 7182- 79/10/6 صادر شده است اینکه وکیل مشارالیه مدعی شده حسب مدارک جدید تقدیمی ارایه شده موکل در تاریخ 1362/9/17 از بطن مادر به نام س. و صلب پدر به نام م. متولد گردیده متاسفانه والدین علیرغم اینکه موکل در افاقه کامل بوده است بدون اطلاع موکل در تاریخ 1379/10/19 به استناد گواهی پزشکی قانونی مذکور حکم حجر جنون صادر شده است هرچند موکل در تاریخ 1387/6/20 به موجب دادنامه شماره 87/68 پرونده کلاسه 87/3/880 ح این شعبه دادگاه حکم رفع حجر صادر شده است و با توجه به آثار حکم حجر مقطع زمانی 1379 تا 1387 که موجب ضرر و زیان برای موکل شده است درصورتی که حسب مدارک موجود در پرونده در هیچ مقطع زمانی دارای حالت جنون نبوده است و از طرفی صرف نظر از مطالب مذکور بر اساس نامه شماره 6395-92 مورخه 1392/11/15 استان ا. که در تاریخ 1393/3/13 موکل از آن مطلع شده موکل در حال حاضر و در گذشته فاقد حالت جنون بوده است و موارد اشاره شده در مستند پزشکی قانونی صدور حکم حجر دادگاه از موارد و مصادیق جنون نبوده است و مدارک مذکور در جریان دادرسی مکتوم بوده است و بر اساس حیله و تقلب حکم حجر موکل صادر شده است و دادگاه با ملاحظه مدارک ارایه شده از سوی خواهان که حکایت از تحصیل در مقاطع مختلف به خصوص دانشگاهی و کارشناسی ارشد و حتی شرکت در آزمون استخدامی داشته است که حکایت از سلامت روانی خواهان داشته است و ایشان چون در زمانی حکم حجر صادر شده است که ایشان حدود 16 سال داشته است و قانونا رشید نبوده است و ایشان بی اطلاع از مفاد و آثار حکم صادره بوده است و حکم رفع حجر اشاره شده به نوعی صحت مراتب مذکور را به اثبات می رساند از طرفی حسب مدارک تقدیمی مستند اعاده دادرسی از حیث آثار و علایم قیدشده در گواهی پزشکی قانونی مستند حکم جنون ایشان از موارد جنون محسوب نشده که دادگاه مستند به آن حکم جنون صادر نماید و با استعلام مجدد از پزشکی قانونی و وصول پاسخ به شماره 661/17/93/000/1 مورخه 1393/3/25 به نوعی مصادیق اشاره شده در گواهی پزشکی قانونی اولیه زمان درخواست حکم حجر از مصادیق جنون محسوب نشده است و اینکه خوانده دعوی علیرغم ابلاغ قانونی اخطاریه دفاعی از هر حیث به عمل نیاورده است و با توجه به زمان اطلاع خواهان از مراتب مذکور که مصادیق جنون نمی باشد و زمان طرح دعوی که در مهلت مقرر قانونی بوده است لذا با پذیرش دعوی خواهان مستند به بند 7 ماده 426 و 430 و 432 و 436 و 438 از قانون آیین دادرسی مدنی حکم بر نقض دادنامه موضوع اعاده دادرسی حجر خواهان به لحاظ جنون و از طرفی حکم بر بطلان دعوی مذکور به لحاظ عدم احراز شرایط جنون محجور در زمان حجر موضوع حکم مذکور صادر و اعلام می نماید. رای صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در دادگاه محترم تجدیدنظر استان ل. می باشد.