رای قضایی شماره 9309970907500300

رای قضایی شماره 9309970907500300

مجموعه کامل آرای قوه قضاییه

رای قضایی شماره 9309970907500300


شماره دادنامه قطعی:
9309970907500300

تاریخ دادنامه قطعی:
1393/10/21

گروه رای:
حقوقی

نوع مرجع:
شعبه دیوان عالی کشور

عنوان رای:
اعتبار شروط بنایی در نکاح

پیام رای:
تصریح یا درج یا ذکر شرط یا شروط بنایی در عقد موضوعیت ندارد صرف اینکه متعاقدین ضمن گفتگو قیود و شرائط خود را مطرح نموده و از عاقد بخواهند عقد را بر مبنای توافق انجام شده جاری نماید در تنجیز شروط مذکور کافی است و اطلاع عاقد از مفاد توافق بین طرفین ضرورتی ندارد.

رای خلاصه جریان پرونده
خواهان دادخواست خود به خواسته فسخ نکاح را به دادگاه خانواده قم تقدیم و در توضیح خواسته اعلام کرده است زوج در مراسم خواستگاری و حین انجام مقدمات عقد خود را فاقد هرگونه ازدواج و اقدام جهت همسر معرفی نموده اکنون پس از ثبت عقد نکاح کاشف به عمل آمده که ایشان قبل از من ازدواج دیگری نیز داشته که به خاطر سوءرفتار و معاشرت منجر به متارکه شده است فلذا بدین علت تقاضای صدور حکم بر فسخ ازدواج و نکاح به سبب تخلف از مورد (توافق) زوجین ضمن عقد نکاح را دارم. رسیدگی به شعبه نوزدهم دادگاه خانواده قم ارجاع گردیده است دادگاه پس از دستور تعیین وقت رسیدگی و دعوت طرفین در تاریخ 1393/3/18 با حضور خواهان و وکیلش و وکیل خوانده تشکیل جلسه داده است وکیل خواهان ضمن تکرار خواسته به شرح دادخواست تقدیمی به استناد ماده 1128 قانون مدنی تقاضای فسخ نکاح و مطالبه خسارات وارده را نموده است. دادگاه خطاب به خواهان و وکیل مدافع وی: س- آیا موضوع فوق را در شب خواستگاری یا بله برون در جمع مطرح کردند و خواهان این موضوع را از زوج سوال کردند مثلا شرط کردند که باید خوانده که می خواهد وصلت کند سابقه ای که توضیح دادید نداشته باشد؟ ج- خواهان اظهار کرد بله من از زوج سوال کردم که شما قبلا ازدواج نکردید؟ گفت نه و الا من با او ازدواج نمی کردم... وکیل مدافع خوانده اظهار کرده است اتفاقا قبل از خواستگاری مطرح کردند و خواهان و خانواده او مطلع بودند شهود دارند مانند خانواده زوج.
دادگاه خطاب به خواهان: برفرض که شما خواهان در شب خواستگاری موضوع را مطرح کرده بودید و زوج کتمان کرده بود آیا این موضوع را با توجه به مفاد ماده 1128 قانون مدنی در حین انعقاد عقد نکاح و خواندن صیغه عقد حالا توسط هرکسی جاری شده است صریحا یا به صورت صفت یا مبنیا بر تقاول قبلی خوانده بودند و این موازین را رعایت کرده بودند ج- وکیل مدافع خواهان اظهار کرد عاقد بعد از یقین از توافق حاصله فی مابین زوجین اقدام به اجرای صیغه عقد کرده و در مفاد توافق فی مابین زوجین اصلا عاقد دخالت نکرده است. خواهان هم گفت همان طورکه حاج آقای وکیل مدافع من توضیح دادند عاقد آن شرایط را در عقد مطرح نکردند چون وقت تمام شد.
وکیل مدافع زوج طی لایحه جداگانه ای اظهار داشته است موکل هیچ یک از ادعاهای زوجه را قبول ندارد موکل در جلسه خواستگاری و هم قبل از آن و خانواده ایشان هم به زوجه و هم به خانواده ایشان گفته و هیچ کتمان و تدلیس در کار نبوده است. حق فسخ فوری است زوجه بنا به اقرار خود حدود 9 ماه از زندگی عقد بسته و نامزد بوده اند و حدود 8 ماه بعد از عقد هم زندگی مشترک را شروع کرده اند و حدود 4 ماه است که اختلاف دارند با توجه به اینکه زوجه لیسانس حقوق قضایی دارند کاملا آگاه به شرایط و مرور زمان فسخ بوده اند ازدواج قبلی ایشان (زوج) صرفا عقد محضری بوده و بدون انجام عمل مواقعه که پس از جاری شدن صیغه طلاق از شناسنامه موکل پاک گردیده است و عقد ناموفق نیز از نظر عرف از وصف کمال مرد نمی کاهد وکیل زوجه اسامی تعدادی افراد حاضر در جلسه خواستگاری و عقد را به عنوان گواه معرفی و از دادگاه درخواست کرده است شهادت آنان را در خصوص اشتراط عدم ازدواج قبلی زوج استماع نماید دادگاه در تاریخ 1393/3/19 تشکیل جلسه داده و پس از تحت نظر قرار دادن پرونده ختم رسیدگی را اعلام و طی دادنامه شماره 315 خلاصتا به شرح زیر اقدام به صدور رای نموده است:...صرف نظر از اینکه تدلیس وجود داشته باشد و خواهان فسخ عقد بلافاصله عقد را فسخ کند و بعدا فسخ توسط دادگاه تنفیذ گردد اعمال فسخ شرایط (و) چارچوب مشخص دارد که اگر بعد از تقاول و گفتگوی قبلی طرفین که قصد وصلت دارند و قبل از انعقاد عقد شرط یا شرایطی که در نظر دارند مطرح می کنند به لحاظ اینکه بعدا بتوانند اعمال فسخ در عقد بنمایند باید در متن عقد توسط عاقد رعایت و به صورت شرط صریح یا به صورت صفت و یا به صورت شرط بنایی درج کنند و در غیر این صورت ولو تدلیس هم وجود داشته باشد هیچ طرف نمی توانند اعمال فسخ نماید نظر به اینکه بدون لحاظ شرط در متن عقد گویی شرطی وجود نداشته تا تخلف از شرط تصور شود و لذا خواهان نظر به اینکه شرایط را رعایت نکردند نمی تواند از فسخ جهت انحلال عقد نکاح در مانحن فیه استفاده کند بنابراین دادگاه خواسته خواهان را منطبق با موازین ندانسته و مستندا به ماده 1128 و 1257 قانون مدنی حکم به بی حقی خواهان صادر و اعلام می نماید با تجدیدنظرخواهی خواهان پرونده در شعبه پنجم دادگاه تجدیدنظر استان قم رسیدگی و طی دادنامه فرجام خواسته رای بدوی برابر مقررات و موازین قانونی تشخیص و به علت عدم ارایه دلیل از ناحیه تجدیدنظرخواه به استناد ماده 358 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی با رد تجدیدنظرخواهی دادنامه بدوی تایید گردیده است سپس بر اساس فرجام خواهی زوجه پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع گردیده است لوایح فرجامی هنگام شور قرایت خواهد گردید.

رای شعبه دیوان عالی کشور
دادنامه شماره 468 مورخ 1393/5/19 صادره از شعبه پنجم دادگاه تجدیدنظر استان قم که بر اساس آن دادنامه شماره 00404 مورخ 1393/3/19 صادره از شعبه نوزدهم دادگاه عمومی حقوقی که متضمن رد خواسته خانم س.م. دایر بر فسخ نکاح به طرفیت آقای م.ر. تایید گردیده است به شرح زیر واجد اشکال است 1- تصریح یا درج یا ذکر شرط یا شرط بنایی در عقد موضوعیت ندارد صرف اینکه متعاقدین ضمن گفتگو و تقاول قیود و شرایط خود را مطرح نموده و به توافق برسند و از عاقد بخواهند عقد را بر مبنای توافق انجام شده جاری نماید در تنجیز شرط کافی است و اطلاع عاقد از مفاد شروط و توافق بین طرفین ضرورتی ندارد. و اینکه خواهان و وکیل وی بیان داشته اند عاقد در مفاد توافق زوجین اصلا دخالتی نکرده و آن شرایط را در عقد مطرح ننموده است. در رد دعوی کفایت نمی نماید. بلکه ضرورت داشت دادگاه محترم در خصوص ماهیت و کیفیت طرح شرایط و اجرای عقد از متعاقدین و عاقد و افراد حاضر در جلسه خواستگاری و اجرای عقد تحقیقات کافی به عمل آورده تا در صورت احراز لحاظ شرط مورد خواسته در گفتگو و تقاول انجام شده بین طرفین و درخواست از عاقد مبنی بر اجرای صیغه عقد بر مبنای توافق انجام شده اقدام به انشاء رای نماید لذا به لحاظ نقایص مذکور به استناد بند 5 ماده 371 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی دادنامه فرجام خواسته نقض و به استناد بند الف ماده 401 همان قانون رسیدگی مجدد به دادگاه صادرکننده رای منقوض ارجاع می گردد.
رییس و عضو معاون شعبه 15 دیوان عالی کشور
قدیانی- شریفی

قاضی:
جعفر قدیانی , مرتضی شریفی

منبع
سامانه ملی آرای قضایی

مواد مرتبط با این رای

ماده 1128 - هر گاه در یکی از طرفین صفت خاصی شرط شده و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود خواه وصف مذکور در عقد تصریح شده یا عقد متبانیا بر آن واقع شده باشد.

مشاهده ماده 1128 قانون مدنی

ماده 1257 - هرکس مدعی حقی باشد باید آن را اثبات کند و مدعی علیه هر گاه در مقام دفاع مدعی امری شود که محتاج به دلیل باشد اثبات امر برعهده او است.

مشاهده ماده 1257 قانون مدنی

ماده 358 - چنانچه دادگاه تجدیدنظر ادعای تجدیدنظرخواه را موجه تشخیص دهد رای دادگاه بدوی را نقض و رای مقتضی صادر می نماید. در غیر این صورت با رد درخواست و تایید رای پرونده را به دادگاه بدوی اعاده خواهد کرد.

مشاهده ماده 358 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

ماده 371 - در موارد زیر حکم یا قرار نقض می گردد: 1 - دادگاه صادر کننده رای صلاحیت ذاتی برای رسیدگی به موضوع را نداشته باشد و در مورد عدم رعایت صلاحیت محلی وقتی که نسبت به آن ایراد شده باشد. 2 - رای صادره خلاف موازین شرعی و مقررات قانونی شناخته شود. 3 - عدم رعایت اصول دادرسی و قواعد آمره و حقوق اصحاب دعوا در صورتی که به درجه ای از اهمیت باشد که رای را از اعتبار قانونی بیندازد. 4 - آرای مغایر با یکدیگر بدون سبب قانونی در یک موضوع و بین همان اصحاب دعوا صادر شده باشد. 5 - تحقیقات انجام شده ناقص بوده و یا به دلایل و مدافعات طرفین توجه نشده باشد.

مشاهده ماده 371 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM