چنانچه زوجه سابق بر درخواست طلاق مالی (ولو تمام مهریه) را به زوج بذل کرده باشد موجب تحقق طلاق خلع نخواهد شد بلکه بذل باید در برابر طلاق باشد.

خانم م.الف. فرزند م. با وکالت خانم م.الف. در تاریخ 21/12/90 دادخواستی به طرفیت آقای م.ص. فرزند ع. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق) به جهت عسر و حرج زوجه تقدیم دادگستری نموده و وکیل وی توضیح داده موکله همسر دایمی خوانده است و با توجه به موارد عدیده ای که در دادگاه توضیح خواهد داد و عسر و حرج زوجه تقاضای رسیدگی و صدور گواهی عدم امکان سازش دارم رسیدگی به شعبه 27 دادگاه خانواده ارجاع خوانده با تقدیم لایحه ای ضمن رد ادعای خواهان اظهار امیدواری کرده با رفع موانع خارجی و دخالت های دیگران خواهان در تصمیم خود تجدیدنظر نموده و تصمیم عاقلانه ای اتخاذ نماید دادگاه در مورخ 20/7/91 قرار ارجاع به داوری صادر نموده است «ص 26»; وکیل خواهان آقای ف.الف. و خوانده آقای ع.س. را در تاریخ 28/8/91 به عنوان داوران منتخب به دادگاه معرفی و حسب درخواست وکیل زوجه مبنی بر اینکه زوج داور معرفی نکرده است دادگاه آقای گ. را به عنوان داور انتخاب نموده است «ص 37»; داور زوج پس از درج اظهارات زوجین و اینکه زوجه مهریه خود را در قبال طلاق بذل نموده و زوج اظهار داشته همسرم را دوست دارم نتیجه را مبنی بر عدم توفیق در اصلاح ذات البین به دادگاه اعلام داشته «ص 48»; در اثناء رسیدگی خانم پ.ج. از سوی آقای م.ص. اعلام وکالت نموده است دادگاه پس از تشکیل جلسه و استماع اظهارات طرفین برابر دادنامه شماره 0555 مورخ 25/3/92 در خصوص دادخواست م.الف. با وکالت خانم م.الف. به طرفیت آقای م.ص. با وکالت پ.ج. به خواسته طلاق پس از احراز رابطه زوجیت فی مابین با عنایت به اظهارات وکیل خواهان که در دادنامه قیدشده مبنی بر اینکه زوجه به علت کراهت مهریه خود را بذل نموده است و جوابیه وکیل زوج نظر به شرایطی که در زندگی مشترک در مرکز گروه ضاله ایجاد گردیده و به همین سبب پرونده های عدیده ای تشکیل و بعضا مورد حکم قرارگرفته که ادامه زندگی مشترک را به محال تبدیل نموده و از آنجایی که حدود سه سال است که زوجین از یکدیگر فاصله گرفته و جدا زندگی می کنند و زوجه به سبب کراهت حاضر به زندگی با همسرش نیست و قبلا مهریه را بذل کرده است بنابراین عسر و حرج و کراهت زوجه برای دادگاه محرز گردیده و با استناد به مواد 1130 و 1146 ق.م. و ماده واحده قانون اصلاح مقررات طلاق به زوجه اجازه داده تا خود را مطلقه نماید متعاقب تجدیدنظرخواهی خوانده شعبه پنجم دادگاه تجدیدنظر استان البرز نظر به عدم ایراد و اعتراض موجه بر دادنامه تجدیدنظر خواسته به استناد ماده 358 ق.آ.د.ک. ضمن رد تجدیدنظرخواهی دادنامه معترض عنه را تایید نموده است وکیل زوج از رای صادره فرجام خواهی نموده و دادنامه فرجام خواسته را به علت های شش گانه ای که در لایحه فرجامی ذکر نموده دادنامه معترض عنه را مخدوش دانسته و درخواست نقض کرده است که لایحه به هنگام شور قرایت و مورد امکان نظر قرار خواهد گرفت پرونده پس از طی تشریفات قانونی به دیوان عالی کشور ارسال و رسیدگی به این شعبه ارجاع گردیده است.
هییت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرایت گزارش عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهد:

دادنامه فرجام خواسته مآلا مخدوش و غیرقابل ابرام است زیرا حسب مفاد ماده 1146 قانون مدنی و نیز متون فقهی طلاق خلع آن است که زن به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد در مقابل مالی که به شوهر می دهد طلاق بگیرد اعم از اینکه مال مزبور عین مهریه یا معادل آن و بیشتر یا کمتر از مهر باشد حال آنکه در مانحن فیه اوراق پرونده حکایت روشنی از بذل مال در قبال طلاق ندارد و بخشش مهریه توسط زوجه به زوج ظاهرا قبلا انجام و در ازای طلاق نبوده است و لااقل این موضوع به وضوح مشخص نشده است ضمن اینکه در ارجاع به داوری و اخذ داوران مقررات راجع به داوری مراعات نشده و موضوع به نحو صحیح به داوری ارجاع نشده است علی هذا در وضعیت حاضر به جهات اشعاری دادنامه فرجام خواسته قابلیت تایید را ندارد و نقض می گردد و رسیدگی مجدد به همان دادگاه صادرکننده رای منقوض محول می گردد.
رییس شعبه23 دیوان عالی کشور ـ مستشار
انصاری ـ جعفری