رای قضایی شماره 9309970907800005

رای قضایی شماره 9309970907800005

مجموعه کامل آرای قوه قضاییه

رای قضایی شماره 9309970907800005


شماره دادنامه قطعی:
9309970907800005

تاریخ دادنامه قطعی:
1393/01/25

گروه رای:
حقوقی

نوع مرجع:
شعبه دیوان عالی کشور

عنوان رای:
مفهوم غرامت ناشی از مستحق للغیر درآمدن مبیع

پیام رای:
چنانچه مبیع مستحق للغیر در آید چون بیعی واقع نشده و نقل وانتقالی صورت نگرفته است نماء حاصل شده در مبیع در ملک مالک آن واقع شده است و مطابق موازین شرعی و قانونی مشتری جاهل فقط مستحق ثمن معامله و غرامات وارده است و نماء مبیع جز غرامات نیست بنابراین صدور رای بر محکومیت بایع به پرداخت قیمت روز مبیع بر مبنای نظریه کارشناسی صحیح نیست.

رای خلاصه جریان پرونده
در پرونده پیوست خانم ش.ق. به وکالت از آقای م.م. دادخواستی به طرفیت آقای ح.ک. به خواسته ابطال مبایعه نامه عادی مورخ 13/10/85 با این توضیح که بایع قادر به تحویل مبیع نبوده و مطالبه ثمن و کلیه خسارات وارده مقوم به یک صد و هفتاد میلیون ریال به دادگستری شهرستان ازنا تقدیم که پس از ثبت در دفتر کل جهت رسیدگی به شعبه دوم دادگاه حقوقی ازنا ارجاع شده است دادگاه پس از انجام تشریفات قانونی 1- دستور ارسال نسخه ثانی دادخواست برای خوانده و تعیین وقت 2- استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک ازنا (صفحه 13 پرونده) 3- صدور قرار ارجاع امر به کارشناس (صفحه 15 پرونده) گزارش کارشناسی (صفحات 26-25 پرونده) تقدیم دادخواست به خواسته اعسار از پرداخت هزینه دادرسی توسط وکیل آقای م. که پس از ثبت در تاریخ 8/3/92 جهت رسیدگی به شعبه دوم حقوقی ازنا ارجاع شده است (صفحه 34 پرونده) تشکیل جلسه دادرسی در مورخ 11/4/92 جهت بررسی اعسار خواهان (صفحه 40 پرونده) تحقیق از دو نفر شهود (صفحات 42-41 پرونده) مطابق دادنامه شماره 200349 مورخ 11/4/92 حکم به اعسار موقت خواهان از پرداخت هزینه دادرسی صادر کرده است (صفحه 45 پرونده) ختم رسیدگی را دادگاه در خصوص اصل موضوع را اعلام و برابر دادنامه شماره 200456 مورخ 13/5/92 چنین رای داده است «در خصوص دادخواست آقای م.م. فرزند م. با وکالت خانم ش.ق. به طرفیت آقای ح.ک. فرزند م. به خواسته ابطال عقد بیع مورخه 13/10/1385 و استرداد ثمن معامله وفق نظریه کارشناسی و مطالبه خسارت قراردادی و خسارات هزینه دادرسی نظر به اینکه برابر نظریه کارشناسی خوانده در بیع قرارداد موصوف مالکیت رسمی نداشته و در حال حاضر در مالکیت آقای ص.ر. می باشد و امکان انتقال رسمی و تحویل مبیع به خواهان وجود ندارد و ثمن قرارداد به نرخ روز به مبلغ 000/120/813 ریال برآورد شده است مستند به مواد 198 257 502 519 قانون آیین دادرسی مدنی و مواد 348 365 366 367 و 391 قانون مدنی حکم به ابطال قرارداد و عقد بیع مورخه 12/10/1385 و محکومیت خوانده به استرداد ثمن معامله به مبلغ 000/120/813 ریال و پرداخت مبلغ 000/000/40 ریال به عنوان خسارت مذکور در قرارداد و پرداخت مبلغ 400/314/26 ریال خسارت در حق خواهان صادر و اعلام می شود.»; دادنامه در تاریخ 17/5/92 به آقای ح.ک. ابلاغ گردیده ضمن تقدیم دادخواستی فرجامی دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی تقدیم نموده که در مورد اخیر دادگاه رسیدگی و مطابق دادنامه شماره 200732 مورخ 27/7/92 حکم به اعسار موقت خواهان از پرداخت هزینه دادرسی صادر و در مورد فرجام خواهی پس از تبادل لوایح پرونده را به این مرجع ارسال کرده است عمده دلایل فرجام خواهی عبارت است از اینکه «درصورتی که مبیع مستحق للغیر در آید هزینه های قابل مطالبه فقط هزینه هایی از قبیل حق دلالی و هزینه های نقل وانتقال سند و هزینه های مسافرت هایی که برای انعقاد قرارداد داده شده نه اینکه مطالبه قیمت روز مبیع»; وکیل فرجام خوانده نیز لایحه داده و با اشاره به مفاد قرارداد و رد این موضوع که معامله فضولی نبوده تقاضای تایید دادنامه را نموده است پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و پس از ثبت در دفتر کل در تاریخ 3/10/92 جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع شده است.

رای شعبه دیوان عالی کشور
اعتراض فرجام خواه وارد است زیرا همان طور که خواهان نیز درخواسته خود اذعان نموده مبیع مستحق للغیر در آمده است در نتیجه بیعی واقع نشده و نقل وانتقالی صورت نگرفته است با این وصف نماء حاصل شده در مبیع در ملک مالک آن واقع شده است مطابق موازین شرعی و قانونی خصوصا مفاد ماده 391 قانون مدنی مشتری جاهل فقط مستحق ثمن معامله و غرامات وارده می باشد و نماء مبیع جز غرامات نمی باشد صدور رای در مانحن فیه و محکومیت فرجام خواه به پرداخت قیمت روز مبیع بر مبنای نظریه کارشناسی صحیح نیست و دادنامه فرجام خواسته از حیث مذکور دارای ایراد و اشکال می باشد بنابراین با اختیار حاصل از بند ج ماده 401 قانون آیین دادرسی مدنی نقض و جهت رسیدگی به شعبه هم عرض ارجاع می شود.
رییس شعبه 18 دیوان عالی کشور ـ عضو معاون
احمدی ـ عمرانی

قاضی:
احمدی , عمرانی

منبع
سامانه ملی آرای قضایی

مواد مرتبط با این رای

ماده 348 - بیع چیزی که خرید و فروش آن قانونا ممنوع است و یا چیزی که مالیت و یا منفعت عقلایی ندارد یا چیزی که بایع قدرت بر تسلیم آن ندارد باطل است مگر این که مشتری خود قادر بر تسلیم باشد.

مشاهده ماده 348 قانون مدنی

ماده 365 - بیع فاسد اثری در تملک ندارد.

مشاهده ماده 365 قانون مدنی

ماده 366 - هر گاه کسی به بیع فاسد مالی را قبض کند باید آن را به صاحبش رد کند و اگر تلف یا ناقص شود ضامن عین و منافع آن خواهد بود.

مشاهده ماده 366 قانون مدنی

ماده 367 - تسلیم عبارت است از دادن مبیع به تصرف مشتری به نحوی که متمکن از انحاء تصرفات و انتفاعات باشد و قبض عبارت است از استیلای مشتری بر مبیع.

مشاهده ماده 367 قانون مدنی

ماده 391 - در صورت مستحق للغیر بر آمدن کل یا بعض از مبیع بایع باید ثمن مبیع را مسترد دارد و در صورت جهل مشتری به وجود فساد بایع باید از عهده ی غرامات وارده بر مشتری نیز بر آید.

مشاهده ماده 391 قانون مدنی

ماده 198 - درصورتی که حق یا د ینی برعهده کسی ثابت شد اصل بر بقای آن است مگر این که خلاف آن ثابت شود.

مشاهده ماده 198 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

ماده 257 - دادگاه می تواند راسا یا به درخواست هریک از اصحاب دعوا قرار ارجاع امر به کارشناس را صادر نماید. در قرار دادگاه موضوعی که نظر کارشناس نسبت به آن لازم است و نیز مدتی که کارشناس باید اظهار عقیده کند تعیین می گردد.

مشاهده ماده 257 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

ماده 502 - هزینه دادرسی عبارتست از: 1 - هزینه برگهایی که به دادگاه تقدیم می شود. 2 - هزینه قرارها و احکام دادگاه.

مشاهده ماده 502 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

ماده 519 - خسارات دادرسی عبارتست از هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل و هزینه های دیگری که به طور مستقیم مربوط به دادرسی و برای اثبات دعوا یا دفاع لازم بوده است از قبیل حق الزحمه کارشناسی و هزینه تحقیقات محلی.

مشاهده ماده 519 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

ماده 401 - پس از نقض رای دادگاه در دیوان عالی کشور رسیدگی مجدد به دادگاهی که به شرح زیر تعیین می گردد ارجاع می شود و دادگاه مرجوع الیه مکلف به رسیدگی می باشد: الف - اگر رای منقوض به صورت قرار بوده و یا حکمی باشد که به علت نقص تحقیقات نقض شده است رسیدگی مجدد به دادگاه صادرکننده آن ارجاع می شود. ب - اگر رای به علت عدم صلاحیت دادگاه نقض شده باشد به دادگاهی که دیوان عالی کشور صالح بداند ارجاع می گردد. ج - در سایر موارد نقض پرونده به شعبه دیگر از همان حوزه دادگاه که رای منقوض را صادر نموده ارجاع می شود و اگر آن حوزه بیش از یک شعبه دادگاه نداشته باشد به نزدیکترین دادگاه حوزه دیگر ارجاع می شود.

مشاهده ماده 401 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM