ملاک صدور حکم حجر به علت جنون محقق بودن آن در زمان صدور حکم است.

در تاریخ 30/1/89 دایره سرپرستی دادسرای عمومی اصفهان طی شماره 89/24 ج مورخ 30/1/89 با پیوست دادنامه شماره 8809970352101501 مورخ 16/8/88 صادره از شعبه 21 دادگاه عمومی حقوقی اصفهان در مورد فسخ نکاح و ارجاع امر برای تعیین قیم برای ف.ع. به علت جنون و نظریه پزشکی قانونی از دادگاه درخواست تعیین قیم برای مشارالیها کرده است. شعبه 19 دادگاه عمومی اصفهان به شرح دادنامه شماره 8909970351900183 ـ 12/2/89 حکم به حجر یاد شده به علت جنون از تاریخ 8/11/87 صادر کرده است. گواهی شماره 524/ک /2 مورخ 7/8/88 پزشکی قانونی اصفهان حاکی است که با خانم ف.ع. در تاریخ 7/8/88 کمیسیون روانپزشکی مصاحبه و سخنان همسرش را هم استماع نموده و پس از بررسی سوابق پزشکی چنین نظر داده است: «مبتلا به جنون (اختلال اسکیزو افکیتو) است اختلال مذکور بر اساس مدارک پزشکی و شواهد بالینی موجود حداقل از تاریخ 8/11/87 شروع شده است لازم است تحت درمانی مستمر روانپزشکی قـرار داشته باشـد.»; پس از ابـلاغ رای دادگاه آقـای س.پ. به وکالت از ف.ع. از رای صادره تجدیدنظر خواسته است اعتراض وی این است که موکله در حال حاضر معلم نهضت سوادآموزی در ناحیه پنج آموزش و پرورش اصفهان و مشغول به کار است و دکتر معالج وی آقای دکتر ش. روانپزشک با معاینات به عمل آورده سلامت و صحت روحی و روانی وی را تایید کرده است لذا درخواست رسیدگی و تجدیدنظر و جلب نظر مجدد پزشکی قانونی و پزشک معالج او را نموده است و نهایتا تقاضای نقض رای صادره و صدور حکم به رفع حجر کرده است. شعبه 19 دادگاه تجدیدنظر اصفهان طبق دادنامه شماره 8909970369301075 مورخ 27/7/89 با رد تجدیدنظرخواهی رای صادره را تایید نموده است وکیل فرجام خواه از دادنامه مزبور فرجام خواهی و حاصل اعتراضات فرجامی وی این است که فرجام خواه در مهرماه سال 1386 به عقد دایمی همسرش درآمده است خانواده همسرش به علت سوء معاشرت موجب جراحات و خونریزی شدید فرجام خواه شده و پس از معالجه رو به بهبودی گذاشته ولی ادامه رفتارهای مزبور او را فرسوده کرده است و ادعای عدم تمکین هم ثابت نشده است همسرش که خود را روحانی معرفی نموده در قم پلاستیک زنی دارد قبلا ازدواج و همسر خود را بدون مهریه طلاق داده است ولی فرجام خواه را تحت فشار روحی قرار داده است در حالی که موکله اخیرا موفق به اخذ مدرک لیسانس ادبیات فارسی شده است استعلام و جلب نظر پزشکی قانونی ضرورت دارد و عدم رسیدگی موجب تضییع حق وی خواهد شد. پس از تبادل لوایح که اداره سرپرستی پاسخی به آن نداده است پرونده برای رسیدگی به دیوان عالی کشور ارسال و رسیدگی آن در دستور کار این شعبه قرار گرفته است.

ملاک صدور حکم حجر به علت جنون محقق بودن آن در زمان صدور حکم است. پرونده ها حکایتی از احضار فرجام خواه به دادگاه و مصاحبه با وی ندارد. صرف نظر از ادعای فرجام خواه بر سوء رفتار و معاشرت در زندگی با همسرش از سابقه گزارش اداره سرپرستی مستفاد می شود که طرح مساله جنون وی و درخواست صدور حجر بر اساس پرونده خانوادگی است فرجام خواه مدعی شده آموزگار نهضت سواد آموزی است و اخیرا موفق به اخذ مدرک لیسانس شده است. به علاوه پزشک معالج وی او را سالم گـزارش کـرده است بنابراین با توجـه به این که تنها مستند رای دادگاه ها نظریه اولیه پزشکی قانونی در پرونده خانواده است اقتضا داشته دادگاه ها فرجام خواه و عنداللزوم همسرش را به دادگاه دعوت و با توجه به دستور مواد 14 و 37 و 57 قانون امور حسبی و نیز ماده 199 قانون آیین دادرسی مدنی با مشارالیها حضورا مصاحبه به عمل می آورد از همسرش و اقربای وی در صورت حضور تحقیق می کرد و روشن می نمود که اگر اشتغال وی به معلمی و تحصیل و اخذ مدرک لیسانس صحت دارد از محیط کار و مطلعین در پیرامون وضعیت روحی و روانی وی و رفتار اجتماعی او تحقیق به عمل می آورد و سوابق او از پزشک معالج وی مطالبه و نظریه نهایی علمی او را در مورد وضعیت روحی و روانی و سابقه و تاثیر آن در جنون ادعایی را دقیقا کسب یا با دعوت به دادگاه صورت جلسه می نمود و اگر در جهت کشف حقیقت اقدامات دیگری دادگاه لازم می دید انجام سپس با تحصیل و جمع نتیجه تحقیقات مراتب را با انعکاس به پزشکی قانونی نظریه نهایی کمیسیون پزشکی را در مورد فرجام خواه اخذ و بعد با توجه به جمیع جهات وفق قوانین موضوعه و موازین شرعیه مبادرت به صدور حکم می شد. علی هذا رسیدگی دادگاه ها ناقص است دادنامه فرجام خواسته مستندا به بند 5 ماده 371 قانون آیین دادرسی مدنی به علت نقص رسیدگی و تحقیقات نقض و رسیدگی بعدی طبق بند الف ماده 401 قانون مرقوم با لحاظ بند الف ماده 405 به دادگاه صادر کننده رای تفویض می گردد.
رییس شعبه 3 دیوان عالی کشور ـ مستشار
غفار پور ـ سوادکوهی فر