نظریه مشورتی شماره 7/1400/6

نظریه مشورتی شماره 7/1400/6

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 7/1400/6


شماره نظریه:
7/1400/6

شماره پرونده:
1400-186/1-6

تاریخ نظریه:
1400/01/22

استعلام
با عنایت به مندرجات فصل نهم قانون مجازات اسلامی (مجازات های جیگزین حبس) و با توجه به توسعه دایره شمول آن در قانون کاهش مجازات حبس تعزیری؛ و نظر به این که در ماده 64 انواع مجازات های جایگزین حبس ذکر شده است آیا در راستای توسعه فرهنگ کتابخوانی می توان محکومیت به خرید و تجهیز کتابخانه به عنوان مجازات جایگزین حبس صادر کرد؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
اولا طبق ماده 12 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392: «حکم به مجازات یا اقدام تامینی و تربیتی و اجرای آن ها باید از طریق دادگاه صالح و به موجب قانون و با رعایت شرایط و کیفیات مقرر در آن باشد»؛ بنابراین در هر مورد که دادگاه حکم به پرداخت جزای نقدی (به عنوان مجازات اصلی یا مجازات جایگزین حبس) صادر می کند همان طور که همه ساله در قانون بودجه پیش بینی می شود. جزای نقدی باید به عنوان درآمدهای دولت به حساب درآمد عمومی به خزانه داری کل کشور واریز شود؛ بنابراین صدور حکم به پرداخت جزای نقدی در حق نهادهای عمومی غیردولتی از جمله کتابخانه های عمومی و. .. هرچند که توام با اهداف خیرخواهانه باشد فاقد وجاهت قانونی است. همچنین در قوانین کیفری مجازاتی تحت عنوان «الزام به خرید اقلام آموزشی و تجهیز کتابخانه های عمومی» وجود ندارد و با توجه به اصل قانونی بودن جرم و مجازات و لحاظ اصل سی و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده 2 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 محملی برای صدور رای بر محکومیت به شرح مذکور در استعلام وجود ندارد. ثانیا اصولا مقصود از خدمات عمومی رایگان انجام کارهای فکری و بدنی توسط محکوم علیه است و این نوع خدمات باید با مباشرت شخص محکوم علیه اجرا شود و عبارت «تا. .. ساعت» مذکور در بند های «الف ب پ ت» ماده 85 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 صریح در آن است که ارائه این خدمات قائم به شخص محکوم علیه است. ثالثا خدمات عمومی رایگان موضوع ماده 84 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 یکی از مجازات های جایگزین حبس مقرر در ماده 64 این قانون است و تعیین انواع خدمات عمومی نیز با عنایت به ماده 79 قانون یادشده باید مطابق آیین نامه اجرایی این ماده باشد و با توجه به تعریف خدمات عمومی رایگان در بند «ب» ماده یک این آیین نامه و نیز ملاحظه انواع خدمات عمومی رایگان که در ماده 2 آیین نامه اجرایی اشاره شده آمده است چون پرداخت هزینه خرید و تجهیز کتابخانه های عمومی از مصادیق «خدمات عمومی رایگان» خارج است لذا با توجه به ماده 12 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 صدور چنین احکامی قانونا جایز نیست.

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 12 ـ حکم به مجازات یا اقدام تامینی و تربیتی و اجرای آنها باید از طریق دادگاه صالح به موجب قانون و با رعایت شرایط و کیفیات مقرر در آن باشد.

مشاهده ماده 12 قانون مجازات اسلامی

ماده 2 ـ هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود.

مشاهده ماده 2 قانون مجازات اسلامی

ماده 85 ـ جزای نقدی روزانه عبارت است از یک هشتم تا یک چهارم درآمد روزانه محکوم که به شرح زیر مورد حکم واقع می شود و با نظارت اجرای احکام وصول می گردد: الف ـ جرایم موضوع بند (الف) ماده (83) تا یکصد و هشتاد روز ب ـ جرایم موضوع بند (ب) ماده (83) یکصد و هشتاد تا سیصد و شصت روز پ ـ جرایم موضوع بند (پ) ماده (83) سیصد و شصت تا هفتصد و بیست روز ت ـ جرایم موضوع بند (ت)ماده (83) هفتصد و بیست تا هزار و چهارصد و چهل روز تبصره ـ محکوم موظف است در پایان هر ماه ظرف ده روز مجموع جزای نقدی روزانه آن ماه را پرداخت نماید.

مشاهده ماده 85 قانون مجازات اسلامی

ماده 84 ـ خدمات عمومی رایگان خدماتی است که با رضایت محکوم برای مدت معین به شرح ذیل مورد حکم واقع می شود و تحت نظارت قاضی اجرای احکام اجراء می گردد: الف ـ جرایم موضوع بند (الف) ماده (83) تا دویست و هفتاد ساعت ب ـ جرایم موضوع بند (ب) ماده (83) دویست و هفتاد تا پانصد و چهل ساعت پ ـ جرایم موضوع بند (پ) ماده (83) پانصد و چهل تا هزار و هشتاد ساعت ت ـ جرایم موضوع بند (ت) ماده (83) هزار و هشتاد تا دو هزار و صد و شصت ساعت تبصره 1 ـ ساعات ارائه خدمت عمومی برای افراد شاغل بیش از چهار ساعت و برای افراد غیرشاغل بیش از هشت ساعت در روز نیست. در هر حال ساعات ارائه خدمت در روز نباید مانع امرار معاش متعارف محکوم شود. تبصره 2 ـ حکم به ارائه خدمت عمومی مشروط به رعایت همه ضوابط و مقررات قانونی مربوط به آن خدمت از جمله شرایط کار زنان و نوجوانان محافظت های فنی و بهداشتی و ضوابط خاص کارهای سخت و زیان آور است. تبصره 3 ـ دادگاه نمی تواند به بیش از یک خدمت عمومی مقرر در آییننامه موضوع این فصل حکم دهد. در هر حال در صورت عدم رضایت محکوم به انجام خدمات عمومی مجازات اصلی مورد حکم واقع می شود. تبصره 4 ـ قاضی اجرای احکام می تواند بنا به وضع جسمانی و نیاز به خدمات پزشکی یا معذوریت های خانوادگی و مانند آنها انجام خدمات عمومی را به طور موقت و حداکثر تا سه ماه در طول دوره تعلیق نماید یا تبدیل آن را به مجازات جایگزین دیگر به دادگاه صادرکننده حکم پیشنهاد دهد.

مشاهده ماده 84 قانون مجازات اسلامی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM