اولا: نظر به اطلاق واژه جلسات در ماده 303 قانون آیین دادرسی در امور مدنی حضور خوانده در هر کدام از جلسات دادگاه اعم از این که برای اجرای قرار کارشناسی قرار معاینه محل و یا برای رسیدگی به هر امر دیگری باشد موجب می­شود رای دادگاه حضوری به شمار آید. ثانیا: اعتراض به نظر کارشناسی یکی از مصادیق دفاع است؛ بنابراین در صورت اعتراض خوانده به نظریه کارشناسی و صرف نظر از تصمیم دادگاه نسبت به اعتراض رای صادر شده حضوری خواهد بود. لکن مجرد درخواست­هایی مانند اخذ تصویر از اوراق پرونده و امثال آن که حاوی هیچ گونه پاسخی به دعوا نیست دفاع تلقی نمی­شود. با این حال اگر درخواست تصویر از اوراق پرونده با اجابت دادگاه مواجه شده و خوانده با اخذ تصویر اوراق از جلسه دادگاه برای رسیدگی به پرونده مطلع شود از باب ابلاغ واقعی رای دادگاه حضوری خواهد بود./