در صورتی که زوجین در نکاح منقطع اختلاف پیدا کنند آیا با وجود شرایط مربوط به عسر و حرج در زوجه منقطعه (مثلا معتاد بودن زوج یا محبوس بودن وی رها کردن زوجه و یا عدم انجام تکالیف اولیه زوجیت از ناحیه زوج و.. .) زوجه می تواند دادخواست طلاق تقدیم دادگاه کند یا این که تقدیم دادخواست مزبور مختص نکاح دایم است؟ در صورت منفی بودن پاسخ تکلیف زوجه منقطعه چه خواهد بود؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ حکم دادگاه به صورت طلاق خواهد بود یا به صورت الزام زوجه به بذل مدت؟

طبق ماده 1139 قانون مدنی (طلاق مخصوص عقد دایم است و زن منقطعه به انقضای مدت یا بذل آن از طرف شوهر از زوجیت خارج شود) و در صورتی که در روابط زن و شوهری که رابطه ازدواج با نکاح منقطع صورت گرفته باشد و برای زن عسر و حرج باشد زوجه می تواند به منظور صدور گواهی عدم امکان سازش به دادگاه مراجعه کند و دادگاه با احراز عسر و حرج زوجه ضمن الزام شوهر به بذل مدت به صدور گواهی عدم امکان سازش برای جدایی زن و شوهر اقدام خواهد کرد.

با توجه به صراحت ماده 1139 قانون مدنی «طلاق مخصوص عقد دایم اسـت و زن منقطعه به انقضای مدت یا بذل آن از طرف شوهر از زوجیت خارج می شود در مورد سوال حاکم می تواند حکم به الزام زوج به بذل مدت نسبت به باقی مانده مدت بدهد زیرا اولا: با توجه به قاعده کلی لاضرر اگر عسر و حرج زوجه احراز شود حاکم می تواند رای به الزام زوج به بذل مدت بدهد. ثانیا: همچنان که در قانون در مورد عقد دایم به حاکم اجازه داده شده است که با توجه به ملاک عسر و حرج حکم به طلاق بدهد و الزام زوج به طلاق را مورد حکم قرار دهد همان ملاک در عقد موقت نیز وجود دارد. بنابراین در مورد سوال حاکم می تواند زوج را ملزم به بذل مدت نماید. ثالثا: از روح قانون و کلیات می توان استنباط کرد که در این خصوص عقد منقطع مانند عقد دایم بوده و می توان رای به الزام زوج به بذل مدت داد. رابعا: با استناد به قیاس منصوص العله و نیز قیاس اولویت الزام زوج به بذل مدت توسط حاکم جایز است چرا که در عقد دایم دلیل و مجوز طلاق برای حاکم عسر و حرج است و همین ملاک و علت در عقد موقت نیز وجود دارد و از طرفی در عقد دایم با آن همه استحکام و دوام آن حاکم می تواند رای به اجبار زوج به طلاق بدهد پس در عقد نکاح منقطع به طریق اولیٰ می تواند.