آیا زوجه مردی که فوت کرده است و او قیم فرزندان خود می باشد از محصول مرکبات سهمی می برد؟ (با این فرض که اموال متوفیٰ تقسیم نشده باشد.)

با توجه به ماده 15 قانون مدنی ثمره و حاصل مادام که چیده و یا درو نشده است غیرمنقول است. اگر قسمتی از آن چیده یا درو شده باشد تنها آن قسمت منقول است و مبنای حکم ماده تبعی بودن وصف غیرمنقول برای ثمره و حاصل است. این وصف پس از جداشدن از زمین تغییر یافته و وصف مستقل خود را دارا می گردد که در هرحال با توجه به مواد 947 و 948 قانون مدنی زوجه می تواند حقوق قانونی خود را با رعایت مراتب فوق از محصول مرکبات استیفا کند.

با دقت در بند (2) ماده 900 و ماده 901 قانون مدنی زوجه صاحب فرض در بهره گیری از ارث زوج شناخته شده است که با توجه به مدلول ماده 946 قانون مدنی محقق می شود زوجه از اموال منقول از هر قبیل که باشد ارث می برد و در ماده 947 ماده مذکور نیز آشکار است که زوجه از قیمت ابنیه و اشجار ارث خواهد برد نه از عین آن ها مگر در موردی که ماده 948 همان قانون مقرر داشته است فلذا در فرض سوال ورثه مکلفند تا قیمت ابنیه و اشجار را در سهم زوجه پرداخت کنند پس زوجه را از عین اشجاری که حین الفوت مورث وی موجود بوده است حقی نیست تا بعد از فوت مورث نیز برای عین نمایات اعم از متصل یا منفصل زوجه را صاحب حق فرض نمود از طرفی به شرح آنچه گفته شد زوجه از عین محصول که حین الفوت موجود بوده است فرض خود را خواهد برد و چون میوه موجود بر روی درخت نیز از اموال منقول شمرده شده و مشمول ماده 946 قانون مدنی می باشد به همین سبب می توان گفت که زوجه از عین آن اموال دارای نصیب است و لاغیر. حال اگر فرض شود (در فرض بعید) قبل از تقسیم و تحویل سهم زوجه از اموال منقول نمایاتی حاصل آید طبعا زوجه به نسبت فرض در نمایات محق شناخته می شود که البته این امر خروج موضوعی از فرض سوال دارد.