در پرونده ای متهم متواری بوده و به صورت غیابی قرار جلب به دادرسی و کیفر خواست صادر شده است در مرحله دادرسی متهم وکیل به دادگاه معرفی نموده است. دادگاه پرونده را به عنوان رفع نقص و جهت انجام مواجهه حضوری بین شاکی و متهم به دادسرا اعاده نموده است. در وقت تعیین شده جهت مواجهه حضوری متهم شخصا حاضر شده است با توجه به اینکه قبلا از متهم تامین کیفری اخذ نشده است قاضی دادسرا ابتدا تفهیم اتهام نموده و قرار تامین کیفری صادر و سپس اقدام به مواجهه حضوری می نماید. با توجه به اینکه در رفع نقص دادگاه اعلام نشده است که به متهم تفهیم اتهام و قرار تامین کیفری اخذ گردد آیا اقدام قاضی دادسرا در خصوص تفهیم اتهام و صدور قرار تامین کیفری صحیح بوده است یا خیر؟

در مواردی که پرونده با کیفرخواست به دادگاه ارسال شده و سپس برای رفع نقص به دادسرا اعاده می گردد دادسرا صرفا بایستی تحقیقات مورد نظر دادگاه را انجام دهد؛ نتیجتا نظریه اکثریت در حد این استنتاج مورد تایید است.

قاضی دادسرا با صدور کیفرخواست فارغ از دادرسی شده است و بعد از صدور کیفرخواست پرونده وارد مرحله دادرسی شده و متعلق به دادگاه می باشد همچنین مطابق ماده 275 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 دادسرا بایستی تحقیقات مورد نظر دادگاه را انجام دهد. از طرفی حسب ماده 246 قانون آیین دادرسی کیفری در مواردی که پرونده در مرحله دادرسی باشد دادستان فقط می تواند تقاضای اخذ تامین یا تشدید نماید و صدور قرار تامین بر عهده خود دادگاه می باشد. بدیهی است ادله ای که در مرحله تحقیقات مقدماتی بوده است موجبات اقناع وجدانی قاضی دادگاه را فراهم ننموده است و الا دادگاه که پرونده و ادله شاکی و ادله وکیل متهم را ملاحظه نموده است در صورت کافی دانستن ادله ابتدا تفهیم اتهام و اخذ تامین را از دادسرا درخواست می نمود. از طرفی متهم نیز حقوقی دارد که باید رعایت گردد متهمی که دادگاه صرفا انجام مواجهه حضوری بین وی و شاکی را خواسته است ممکن است نتواند کفیل یا وثیقه معرفی نماید و بازداشت گردد؛ در حالیکه اگر می دانست که برای وی تامین کیفری صادر می شود از قبل کفیل یا وثیقه گذار آماده می نمود؛ بنابراین تفهیم اتهام و اخذ تامین با حقوق مکتسبه متهم در این موارد در تضاد می باشد. بنابراین اگر قاضی دادسرا قصد تفهیم اتهام دارد باید از دادگاه ارشاد بخواهد و چنانچه دادگاه اعلام کرد که تفهیم اتهام گردد و تامین اخذ شود آن گاه متهم جهت اخذ دفاعیات و مواجهه حضوری احضار گردد و آن گاه تفهیم اتهام و قرار تامین کیفری صادر شود. بنابراین قاضی دادسرا بدون درخواست قاضی دادگاه نمی تواند تفهیم اتهام و قرار تامین کیفری اخذ نماید و مکلف است در محدوده تحقیقات خواسته شده از طرف دادگاه اقدام نماید.

از آنجا که هدف از صدور قرار تامین کیفری دستیابی راحت به متهم و جبران خسارات وارده می باشد بایستی با توجه و اختیار داده شده در ماده 243 قانون آیین دادرسی کیفری نسبت به صدور قرار تامین اقدام کرد بنابراین هیچگونه منع قانونی جهت اخذ تامین از متهم نیست؛ چه بسا دادسرا تمامی مساعی خود جهت جلب و دستیابی به متهم را انجام داده و به واسطه عدم دسترسی به متهم اقدام به صدور کیفرخواست غیابی نموده است و چه بسا بزه موضوع پرونده از جرایم بسیار مهم بوده باشد و دلایل زیادی علیه متهم وجود داشته و بیم فرارش وجود داشته باشد؛ مانند فرضی که رای غیابی هست و پرونده از اجرای احکام به دادگاه ارسال میشود و دادگاه پس از تفهیم اتهام (در فرض وجود دلایل کافی) و صدور قرار تامین نسبت به صدور رای اقدام می نماید. علاوه بر این همانگونه که در ماده 246 قید گردیده "در مواردی که پرونده متهم در دادگاه مطرح شده و از متهم قبلا تامین اخذ نشده یا تامین قبلی منتفی شده باشد دادگاه خود یا به تقاضای دادستان و با رعایت مقررات این قانون قرار تامین یا نظارت قضایی صادر می کند" پس در فرضی هم که پرونده از دادگاه به دادسرا ارسال شده این امکان وجود دارد که تامین اخذ گردد. درثانی چنانچه دادگاه هدف از تشکیل جلسه مواجهه حضوری را جهت رفع اتهام و برایت داشت راسا اقدام به تشکیل جلسه می کرد و بنظر میرسد با این استدلال که پرونده متعلق به دادگاه میباشد نمی توان متهم را بدون اخذ تامین رها کرد. فرض جرایم سنگین مثل قتل و محاربه و کلاهبرداری را مد نظر باید قرار داد که اگر متهم پس از حضور بدون تامین آزاد گردید و در دادگاه محکوم گردید چگونه باید دسترسی به او پیدا کرد؟ بنابراین با توجه به آنچه بیان شد و با توجه به اینکه بیم متواری شدن متهم و عدم دستیابی به وی می باشد قاضی دادسرا می تواند تفهیم اتهام و قرار تامین کیفری صادر نماید و سپس مواجهه حضوری نماید.