نشست قضایی شماره

نشست قضایی شماره

مجموعه کامل نشست های قضایی

نشست قضایی شماره


کد نشست:

تاریخ برگزاری:
1386/04/07

برگزار شده توسط:
استان آذربایجان غربی/ شهر ارومیه

موضوع:
ضمانت اجرای عدم رعایت مواعد مقرر در قانون تجارت

پرسش:
آیا اگر دارنده ی چک مواعد مقرر در قانون تجارت را برای واخواست چک و اقامه دعوا رعایت نکند می تواند از مزایای اسناد تجاری در باب تامین خواسته و ضمانت و غیره استفاده کند؟

نظر هیئت عالی:
نظر به وحدت ملاک رای وحدت رویه شماره 597 ـ 12/2/1374 هیات عمومی دیوان عالی کشور چنان چه دارنده ی چک مواعد مقرر و شرایط ماده 286 قانون تجارت را از حیث صدور گواهی عدم پرداخت چک و مهلت طرح دعوا رعایت نکند نمی تواند از حقی که ماده 249 قانون تجارت در مورد ظهرنویس به معنای مصطلح کلمه منظور نموده استفاده کند. در مورد دعوا دارنده علیه صادر کننده و نیز ضامن صادر کننده این محدودیت وجود ندارد.با توجه به بند (ج) ماده 108 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی سال 1379 و مواد 292 و 314 قانون تجارت چنان چه مستند دعوا چکی باشد که گواهی عدم پرداخت آن ارایه نشده باشد برای رعایت مقررات مواد مرقوم دادگاه مکلف به اخذ و تامین خسارت احتمالی در خصوص تقاضای تامین خواسته خواهد بود.

نظر اکثریت:
با توجه به این که مقررات قانونی تجارت از جمله قواعد آمره هستند و وظایفی که قانون برای افراد شناخته است به لحاظ ارتباط با نظم عمومی باید رعایت شود و عدم رعایت آن موجب خروج وصف تجاری از سند مورد دعواست اسناد مذکور باید به عنوان سند ذمه ای عادی مورد ملاحظه قرار گیرد.

نظر اقلیت:
به موجب قسمت اخیر ماده 315 قانون تجارت ضمانت اجرایی که برای عدم رعایت مواعد در نظر گرفته شده غیرقابل استماع بودن دعوای دارنده علیه ظهرنویس است و منعی درمورد عدم اخذ خسارات احتمالی برای تامین خواسته یا وصف تضامنی برای ضامن یا ضامنین نمی باشد. بنابراین چنان چه واخواست اسناد تجاری خارج از مواعد باشد باید بدون اخذ خسارات احتمالی تامین خواسته صادر شود و وصف تضامنی نیز در مورد ضامن یا ضامنین لازم الرعایه است.

مبحث:
قانون مدنی

منبع:
سامانه نشست های قضایی


مواد مرتبط با این نشست قضایی

ماده 286 ـ اگر دارنده براتی که بایستی در ایران تادیه شود و به علت عدم پرداخت اعتراض شده بخواهد از حقی که ماده 249 برای او مقرر داشته استفاده کند باید در ظرف یک سال از تاریخ اعتراض اقامه دعوی نماید. تبصره ـ هر گاه محل اقامت مدعی علیه خارج از محلی باشد که وجه برات باید در آنجا پرداخته شود برای هر شش فرسخ یک روز اضافه خواهد شد.

مشاهده ماده 286 قانون تجارت

ماده 249 ـ برات دهنده کسی که برات را قبول کرده و ظهرنویسها در مقابل دارنده برات مسئولیت تضامنی دارند. دارنده برات در صورت عدم تادیه و اعتراض می تواند به هر کدام از آنها که بخواهد منفردا یا به چند نفر یا به تمام آنها مجتمعا رجوع نماید. همین حق را هر یک از ظهرنویسها نسبت به برات دهنده و ظهرنویسهای ماقبل خود دارد. اقامه دعوی بر علیه یک یا چند نفر از مسئولین موجب اسقاط حق رجوع به سایر مسئولیت برات نیست. اقامه کننده دعوی ملزم نیست ترتیب ظهرنویسی را از حیث تاریخ رعایت کند. ضامنی که ضمانت برات دهنده یا محال علیه یا ظهرنویسی را کرده فقط با کسی مسئولیت تضامنی دارد که از او ضمانت نموده است.

مشاهده ماده 249 قانون تجارت

ماده 292 ـ پس از اقامه دعوی محکمه مکلف است به مجرد تقاضای دارنده براتی که به علت عدم تادیه اعتراض شده است معادل وجه برات را از اموال مدعی علیه به عنوان تامین توقیف نماید.

مشاهده ماده 292 قانون تجارت

ماده 314 ـ صدور چک ولو اینکه از محلی به محل دیگر باشد ذاتا عمل تجارتی محسوب نیست لیکن مقررات این قانون از ضمانت صادرکننده و ظهرنویسها و اعتراض و اقامه دعوی ضمان و مفقود شدن راجع به بروات شامل چک نیز خواهد بود.

مشاهده ماده 314 قانون تجارت

ماده 315 ـ اگر چک در همان مکانی که صادر شده است باید تادیه گردد دارنده چک باید در ظرف پانزده روز از تاریخ صدور وجه آن را مطالبه کند و اگر از یک نقطه به نقطه دیگر ایران صادر شده باشد باید در ظرف چهل و پنج روز از تاریخ صدور چک مطالبه شود. اگر دارنده چک در ظرف مواعد مذکوره در این ماده پرداخت وجه آن را مطالبه نکند دیگر دعوی او بر علیه ظهرنویس مسموع نخواهد بود و اگر وجه چک به سببی که مربوط به محال علیه است از بین برود دعوی دارنده چک بر علیه صادرکننده نیز در محکمه مسموع نیست.

مشاهده ماده 315 قانون تجارت

ماده 108 - خواهان می تواند قبل از تقدیم دادخواست یا ضمن دادخواست راجع به اصل دعوا یا در جریان دادرسی تا وقتی که حکم قطعی صادر نشده است در موارد زیر از دادگاه درخواست تامین خواسته نماید و دادگاه مکلف به قبول آن است: الف - دعوا مستند به سند رسمی باشد. ب - خواسته در معرض تضییع یا تفریط باشد. ج - در مواردی از قبیل اوراق تجاری واخواست شده که به موجب قانون دادگاه مکلف به قبول درخواست تامین باشد. د - خواهان خساراتی را که ممکن است به طرف مقابل وارد آید نقدا به صندوق دادگستری بپردازد. تبصره- تعیین میزان خسارت احتمالی با درنظر گرفتن میزان خواسته به نظر دادگاهی است که درخواست تامین را می پذیرد. صدور قرار تامین موکول به ایداع خسارت خواهد بود.

مشاهده ماده 108 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM