نشست قضایی شماره

نشست قضایی شماره

مجموعه کامل نشست های قضایی

نشست قضایی شماره


کد نشست:

تاریخ برگزاری:
1385/11/07

برگزار شده توسط:
استان مازندران/ شهر ساری

موضوع:
طرح دعوا به طرفیت خوانده فاقد اهلیت

پرسش:
آیا طرح دعو ا به طرفیت خوانده فاقد اهلیت صحیح و قابل پذیرش است؟ مستندات پذیرش یا عدم پذیرش و نیز نتایج حاصله در هر مورد چیست؟

نظر هیئت عالی:
اشخاصی که از تصرف در اموال و حقوق مال خود ممنوع باشند فاقد اهلیت قانونی هستند. با توجه به ملاک قانونی بند ( 3) ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال 1379 هرگاه خوانده نیز به جهتی از جهات قانونی از قبیل صغر عدم رشد جنون یا ممنوعیت از تصرف در نتیجه حکم ورشکستگی فاقد اهلیت قانونی باشد طرح دعوا به طرفیت آن شخص مسموع نیست. چنان چه در جریان دادرسی سمت یکی از طرفین دعوا از جمله خوانده زایل گردد یا محجور شود دادگاه رسیدگی را به طور موقت متوقف و مراتب را حسب مورد به طرف دیگر اعلام کرده و یا مطابق ماده 56 قانون امور حسبی به دادستان اعلام می کند تا پس از تعیین تکلیف و معرفی قیم یا وصی یا قایم مقام قانونی خوانده دادرسی جریان پیدا کند. اگر خوانده فاقد اهلیت باشد دادگاه قرار عدم اهلیت خوانده و رد دعوا را صادر خواهد نمود که در صورت قابل تجدیدنظر بودن حکم راجع به اصل دعوا قرار مذکور طبق ماده 332 قابل تجدید نظر خواهد بود.

نظر اتفاقی:
نظر اول: اهلیت صفت کسی است که دارای جنون سفه صغر ورشکستگی و سایر موانع محرومیت از حقوق (کلا یا بعضا ) نباشد. بنابراین برای احراز عدم اهلیت باید مصادیق آن شناخته شود. در برخی موارد عدم اهلیت را قانونگذار اعلام می کند مثل بطلان معاملات صغیر. این موانع اغلب ناشی از سوءظن است همانند ورشکستگی و نیز ممکن است عدم اهلیت به سبب فقدان ار اده باشد همانند جنون؛ به هر تقدیر حسب مورد باید قایل به تفکیک شد. چنان چه عدم اهلیت امری ثابت شده باشد مثل اینکه برای خوانده قبلا حکم حجر صادر شده و یا حکم ورشکستگی تاجر اصدار یافته باشد. در این فرض باید قرار رد دعو ا صادر شود. ولی در فرضی که این امر در جریان دادرسی روشن شود؛ طبعا استمرار دادرسی منوط به وجود اهلیت خواهد بود. بنابراین مستفاد از مواد 105 و 86 و 85 قانون آیین دادرسی مدنی و 56 امور حسبی چاره ای جز صدور قرار توقیف نیست تا به حکم قانون برای او قیم تعیین و آن گاه با ابلاغ دادخواست و ضمایم به قیم یا نماینده قانونی خوانده محجور نماینده قانو نی به دادرسی دعوت و دادرسی ادامه یابد.

مبحث:
آیین دادرسی مدنی

منبع:
سامانه نشست های قضایی


مواد مرتبط با این نشست قضایی

ماده 56- هر یک از دادگاه ها که در جریان دعوی مطلع به وجود محجوری شود که ولی یا وصی یا قیم نداشته باشد باید به دادستان برای تعیین قیم اطلاع بدهد.

مشاهده ماده 56 قانون امور حسبی

ماده 84 - در موارد زیر خوانده می تواند ضمن پاسخ نسبت به ماهیت دعوا ایراد کند: 1 - دادگاه صلاحیت نداشته باشد. 2 - دعوا بین همان اشخاص در همان دادگاه یا دادگاه هم عرض دیگری قبلا" اقامه شده و تحت رسیدگی باشد و یا اگر همان دعوا نیست دعوایی باشد که با ادعای خواهان ارتباط کامل دارد. 3 - خواهان به جهتی ازجهات قانونی از قبیل صغر عدم رشد جنون یا ممنوعیت از تصرف دراموال در نتیجه حکم ورشکستگی اهلیت قانونی برای اقامه دعوا نداشته باشد. 4 - ادعا متوجه شخص خوانده نباشد. 5 - کسی که به عنوان نمایندگی اقامه دعوا کرده از قبیل وکالت یا ولایت یا قیمومت و سمت او محرز نباشد. 6 - دعوای طرح شده سابقا بین همان اشخاص یا اشخاصی که اصحاب دعوا قائم مقام آنان هستند رسیدگی شده نسبت به آن حکم قطعی صادر شده باشد. 7 - دعوا بر فرض ثبوت اثر قانونی نداشته باشد از قبیل وقف و هبه بدون قبض. 8 - مورد دعوا مشروع نباشد. 9 - دعوا جزمی نبوده بلکه ظنی یا احتمالی باشد. 10 - خواهان در دعوای مطروحه ذی نفع نباشد. 11 - دعوا خارج از موعد قانونی اقامه شده باشد.

مشاهده ماده 84 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

ماده 105 - هرگاه یکی از اصحاب دعوا فوت نماید یا محجور شود یا سمت یکی از آنان که به موجب آن سمت داخل دادرسی شده زایل گردد دادگاه رسیدگی را به طور موقت متوقف و مراتب را به طرف دیگر اعلام می دارد. پس از تعیین جانشین و درخواست ذی نفع جریان دادرسی ادامه می یابد مگر این که فوت یا حجر یا زوال سمت یکی از اصحاب دعوا تاثیری در دادرسی نسبت به دیگران نداشته باشد که در این صورت دادرسی نسبت به دیگران ادامه خواهد یافت.

مشاهده ماده 105 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

ماده 86 - در صورتی که خوانده اهلیت نداشته باشد می تواند از پاسخ در ماهیت دعوا امتناع کند.

مشاهده ماده 86 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

ماده 85 - خواهان حق دارد نسبت به کسی که به عنوان وکالت یا ولایت یا قیمومت یا وصایت پاسخ دعوا را داده است درصورتی که سمت او محرز نباشد اعتراض نماید.

مشاهده ماده 85 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM