سکونت افراد واجب النفقه در منزل مسکونی شاکی و استمرار آن که مسبوق به اراده و وظیفه شرعی و قانونی وی بوده است مصداق بزه تصرف عدوانی نیست.

به دلالت دادنامه شماره 500403 مورخه 1393/03/29 شعبه 103 دادگاه عمومی جزایی.. . مستدعیان اعاده دادرسی حسب شکایت آقای الف. به اتهام تصرف عدوانی با توجه به شکایت شاکی خصوصی و اظهارات وی در جلسه دادگاه و دفاعیات متهمین و وکیل آنان و اقرار ضمنی به ارتکاب جرم انتسابی بدین شرح که شاکی اظهار داشته متهمین وی را با کتک کاری و توهین و تهدید از خانه بیرون انداخته و مجبور شده در خانه استیجاری زندگی کند و منزل وی را به زور از دست او گرفته و متصرف شده اند و اکنون برای آن ها خانه جدید و علی حده خریداری کرده تا در آنجا زندگی کنند و قصد فروش خانه را دارد تا زندگی خویش را تامین کند و متهمین همگی اظهار داشته اند اتهام وارده را قبول نداریم و حدود بیست سال است که در این منزل سکونت داریم و شاکی با میل و رغبت خود خانه را ترک کرده و هر وقت مایل به زندگی باشد می تواند مراجعت نماید و با یکدیگر به زندگی ادامه دهیم و به هیچ وجه حاضر نیستیم خانه را تخلیه کنیم. دادگاه با عنایت به مراتب فوق و سایر قراین و امارات موجود بزه­کاری متهمین را احراز و مستند به ماده 690 قانون مجازات اسلامی هرکدام را به رفع تصرف و تحمل شش ماه حبس تعزیری محکوم و شعبه 18 دادگاه تجدیدنظر استان.. . ضمن تبدیل مجازات حبس به پرداخت چهار میلیون ریال جزای نقدی و رد اعتراض به عمل آمده دادنامه تجدیدنظر خواسته را تایید و قطعی نموده است. اینک محکوم علیهم با تقدیم لایحه ای به دیوان عالی کشور که هنگام شور قرایت خواهد شد با اشاره به این که شاکی شوهر خانم الف. و پدر ب. و س. است. و قبلا به اتهام ترک انفاق محکومیت یافته و تامین مسکن از وظایف شوهر و پدر خانواده است و تصرف همسر و فرزندان که از سالیان قبل بر مبنای همین حق صورت گرفته و عنوان تصرف عدوانی در مانحن فیه مصداق ندارد و عنصر معنوی جرم به لحاظ تصرف مشروع و قانونی وجود نداشته و شاکی با داشتن تمکن مالی قصد اخراج آن ها از منزل را دارد مستند به بند 6 ماده 272 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری درخواست اعاده دادرسی نموده اند که پرونده بعد از ثبت کلاسه دفتر کل به این شعبه ارجاع با تهیه گزارش در دستور کار قرارگرفته است.
هییت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرایت گزارش قایم مقامی عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده نسبت به دادنامه شماره 800650 مورخه 1393/05/03 مشاوره نموده چنین رای می دهد:

درخواست تجویز اعاده دادرسی خانم الف. و آقایان ب. و س. نسبت به رای شماره مرقوم موجه به نظر می رسد زیرا سکونت افراد واجب النفقه در منزل و استمرار آنکه مسبوق به اراده و وظیفه شرعی و قانونی شاکی بوده از تحت عنوان کلی تصرف عدوانی و غاصبانه خروج موضوعی دارد. و بر همین اساس مفاد آراء و قرارهای صادره از مراجع قضایی و شبه قضایی مختلف به شرح پیوست لایحه نیز حکایت از صدور قرار عدم استماع دعوی خواهان به خواسته صدور حکم به الزام خواندگان نسبت به خلع­ ید از منزل مسکونی به لحاظ عدم ورود و سکونت غاصبانه خواندگان و صدور قرار عدم استماع دعوی خواهان به خواسته صدور حکم بر الزام زوجه و فرزندان مشترک به تخلیه منزل مسکونی و اسکان در منزل مسکونی مستقل دارد. مضافا این که شاکی برابر رای قطعی شماره 600724 مورخه 1392/08/14 حسب شکایت همسرش به اتهام ترک انفاق محکومیت یافته است بدیهی است در صورت عدم تمکن واقعی شاکی و لزوم فروش منزل مسکونی و احراز تهیه مسکن علی حده مطابق شیون که با اخذ نظریه کارشناس رسمی قابل احراز است چنانچه افراد واجب النفقه به دلایل واهی از فروش منزل ممانعت نمایند یا ایجاد مزاحمت کنند با عناوین مجرمانه دیگر قابل تعقیب خواهند بود لذا تقاضای محکوم علیهم از این حیث با بند 6 ماده 272 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری منطبق تشخیص و مستند به مادتین 274-275 قانون یادشده ضمن تجویز اعاده دادرسی و توقف اجرای حکم رسیدگی مجدد به شعبه دیگر دادگاه تجدیدنظر استان.. . محول و ارجاع می گردد.
شعبه 37 دیوان عالی کشور- عضو معاون و عضو معاون
غلامحسین حیدری - سید مصطفی قایم مقامی