حتی در فرضی که زوجه با اخطار دادگاه از ارائه سیاهه جهیزیه خودداری می کند دادگاه باید تکلیف جهیزیه را از طریق مقتضی دیگر همچون شهادت شهود و اماره قضایی مشخص کند و نمی تواند زوجه را به طرح دعوای مستقل ارشاد کند.

آقای م.ف. با وکالت خانم ف.ر. دادخواستی به طرفیت خانم س.ل. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش تقدیم دادگاه های عمومی حقوقی اردبیل نموده و در متن دادخواست توضیح داده از تاریخ 20/8/91 به عقد ازدواج دایم موکل در آمده زوجه از وظایف همسری تخلف نموده وسوء اخلاق و رفتار نسبت به موکل داشته به استناد ماده 1133 قانون مدنی تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش دارم. دادخواست به شعبه دهم ارجاع گردیده است شعبه مرجوع الیه وقت رسیدگی معین طرفین را دعوت نموده است در تاریخ 6/9/92 در وقت رسیدگی دادگاه تشکیل گردیده وکیل خواهان و شخص خوانده حاضر شدند لایحه ای از ناحیه وکیل خواهان واصل گردید. پرونده کلاسه 921453 راجع به مطالبه نفقه خوانده ضمیمه پرونده اصلی گردیده که قرار رسیدگی توام صادر گردیده وکیل خواهان خواسته را تکرار خوانده دفاعا توضیح داد که علت دادخواست زوج بخاطر یک حرف کوچک من راجع به شوهر خواهر من می باشد و بابت آن شوهرم می خواهد مرا طلاق دهد. من کاری نکردم اگر شوهرم می خواهد طلاق دهد کلیه حق و حقوق مرا و از جمله نفقه ایام گذشته از 1/2/92 لغایت صدور حکم را صادر کند وکیل خواهان راجع به مهریه تقاضای تقسیط نموده است و راجع به نفقه چون شرایط قانونی را رعایت ننموده مستحق نفقه نمی باشد زوجه اظهار داشته حاضر به اخذ مهریه بصورت اقساط نمی باشم و صرفا مبلغ000/600/2 ریال بابت نفقه پرداخت شده است دادگاه موضوع را به داوری ارجاع نموده است که داور زوج نظریه خود را مبنی بر عدم امکان سازش اعلام نموده دادگاه قرار ارجاع امر به کارشناسی بابت نفقه صادر نموده است خانم س.الف. به وکالت از خانم س.ل. اعلام وکالت نموده و لایحه ای ارسال نموده است. کارشناس منتخب جمع نفقه را مبلغ 000/400/28 ریال اعلام نموده دادگاه زوجه را به پزشکی قانونی جهت تشخیص حاملگی معرفی که پاسخ منفی بوده است. در تاریخ 5/11/92 برابر دادنامه شماره 001926 دادگاه نظر به دفاعیات خوانده مبنی بر اینکه در صورت اصرار طلاق از سوی زوج بایستی حق و حقوق مالی وی را پرداخت کرده و سپس طلاق بدهد و نظر به اینکه سعی و تلاش دادگاه و داوران نیز در اصلاح ذات البین موثر واقع نشده دعوی خواهان را ثابت تشخیص و به استناد ماده 1133 قانون مدنی و مواد 26 و 27 و 29 و 31 و 32 و 35 و 37 و 38 و 39 قانون حمایت خانواده گواهی عدم امکان سازش طلاق از نوع رجعی صادر نموده است و زوج را مکلف نموده جهاز زوجه را حسب الاقرار تحویل دهد و بابت نفقه 000/400/28 ریال پرداخت نماید و مهریه را نیز نقدا تادیه نماید. آقای م.ف. با وکالت خانم ف.ر. از رای صادره تجدیدنظرخواهی نموده که پرونده به شعبه دهم دادگاه های تجدیدنظر استان اردبیل ارجاع گردیده است. شعبه مرجوع الیه برابر دادنامه شماره 00641- مورخ 25/12/92 با حذف محکومیت زوج بابت جهیزیه و با این قید که زوجه برای مطالبه جهیزیه جداگانه مبادرت به اقامه دعوی نماید دادنامه تجدیدنظر خواسته را تایید نموده است خانم س.ل. و آقای م.ف. از رای صادره فرجام خواهی نمودند که پرونده پس از تبادل لوایح که هنگام شور قرایت می شود به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع گردیده است.

نظر به اینکه فرجام خواهی فرجام خواه خانم س.ل. از این حیث که ادعای استرداد جهیزیه جزء حقوق مالی بوده و دادگاه تکیلف داشته برابر ماده 29 قانون حمایت خانواده راجع به آن مبادرت به صدور حکم نماید لیکن مشارالیها دلالت به طرح دعوی جداگانه نموده وارد است زیرا ولو اینکه زوجه از ارایه لیست جهیزیه با اخطار دادگاه امتناع کرده باشد که در پرونده امر چنین موضوعی محرز نمی باشد دادگاه در مقام کشف حقیقت مکلف بوده با توجه به ادله اثبات دعوی از جمله اقرار شهادت شهود و امارات قضایی و قانونی حکم قضیه را صادر نماید. بنابراین با توجه به ضرورت تحقیق راجع به اثبات ادعای جهیزیه زوجه مستندا به بند الف ماده 401 قانون آیین دادرسی مدنی دادنامه فرجام خواسته نقض و رسیدگی به شعبه صادر کننده رای محول می گردد تا با دعوت از طرفین و اخذ توضیح از خواهان و خوانده (اقرار تلویحی وی) راجع به جهیزیه و عنداللزوم استماع شهادت شهود مبادرت به صدور رای نماید و در خصوص فرجام خواهی آقای م.ف. راجع به تقسیط مهریه نظر به ضرورت تحقیق از وضعیت دارایی زوج و امکان پرداخت نقدی وی دادنامه در این قسمت نیز مطابق بند الف ماده 401 قانون آیین دادرسی مدنی نقض تا دادگاه راجع به میزان دارایی زوج و توانایی پرداخت وی راجع به پرداخت نقدی از ادله و شهود طرفین تحقیق و متعاقبا مبادرت به صدور رای نماید.
رییس شعبه 10 دیوان‬عالی‬کشور - عضو معاون
عبداله پور - صدقی