به استحضار می رساند پرداخت هزینه دادرسی از ناحیه خواهان و وصول آن از ناحیه دفاتر دادگاه ها امری الزامی و تکلیفی است و معافیت از تادیه هزینه دادرسی امری استثنایی و مخالف قاعده کلی قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی وانقلاب در امور مدنی مصوب 1379 و ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 1373 با اصلاحات و الحاقات بعدی و قانون حمایت خانواده مصوب 1391 است استثنای بر قاعده فوق در تبصره ذیل ماده 5 قانون حمایت خانواده مصوب س 1391 و تبصره ذیل ماده 505 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی وانقلاب در امور مدنی الحاقی 1394 منسبت به افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و مددجویان مستمری بگیر سازمان بهزیستی بیان شده است و این افراد چه در دعاوی حقوقی و چه در دعاوی مالی خانواده به طور مطلق م از پرداخت هزینه دادرسی معاف می باشند و صرف ارائه گواهی از سازمان های فوق به شرحی که در ماده 5 آیین نامه اجرایی قانون حمایت خانواده مصوب 13931 ریاست محترم قوه قضاییه بیان گردیده رسیدگی فاقد تشریفات بوده و لزومی به صدور حکم اعسار ندارد دادگاه به تشخیص خود خواهان را معاف می نماید حال با این مقدمه: چنانچه خواهان در دعاوی حقوقی مالی و یا دعوای خانوادگی با ارائه گواهی از کمیته امداد امام (ره) با سازمان بهزیستی مبنی بر تحت پوشش بودن خود و استحقاق از معافیت مطلق را اقامه نماید و در دادخواست تقدیمی منحصرا اعسار و معافیت مطلق از پرداخت هزینه دادرسی را درخواست کند لیکن خسارات دادرسی را مطالبه نکند آیا دادگاه پس از رسیدگی و صدور حکم می تواند خوانده را به پرداخت هزینه دادرسی محکوم کند و در صورت منفی بودن تکلیف هزینه داردسی چیست ؟اخواهشمند است نفیا یا اثباتا در هر دو مورد اعلام فرمایید همان گونه استحضار دارید در ماده 58 قانون حمایت خانواده مصوب سال 91 قانون حمایت خانواده مصوب 1353 نسخ نشده است و مقررات آن هم چنان ساری و جاری است و آن اداره کل محترم در برخی اوقات به مواد آن قانون استناد می کند مانند نظریه شماره 7/92/1064 مورخ 1392/6/5 حال در ماده 4 قانون حمایت خانواده مصوب س 1353 آمده است که با فرض محکوم له قرار گرفتن زوجه هزینه دادرسی از محکوم به وصول نمی شود و محکوم علیه اگر بضاعت داشته باشد به موجب رای دادگاه به پرداخت هزینه دادرسی ملزم می شود و نهایت آن که دادگاه در خصوص پرداخت هزینه دادرسی توسط خوانده تعیین تکلیف می کند وبا توجه به اختلاف رویه در دادگاه ها چنانچه خواهان مشمول تبصره های مواد 5 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 و 505 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی وانقلاب در امور مدنی مصوب 1379 خسارات دادرسی در دعاوی حقوقی یا خانواده را مطالبه نکند آیادادگاه باید حکم به محکومیت خوانده به پرداخت هزینه دادرسی صادرکندچرا؟

معافیت از پرداخت هزینه دادرسی و یا موکول کردن پرداخت آن به زمان اجرای حکم موضوع ماده 5 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 به تجویز قانون و به تشخیص و دستور قاضی رسیدگی کننده است و منصرف از حکم اعسار از پرداخت هزینه دادرسی است که پس از اقامه دعوای اعسار و رسیدگی به آن صادر می شود. همچنین معافیت از هزینه دادرسی موضوع تبصره ماده 5 قانون مذکور و نیز تبصره الحاقی مورخ 18/12/1394 به ماده 505 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 به حکم قانون است و با توجه به این که اخذ هرگونه وجهی از اشخاص منوط به تصریح مقنن است بنابراین در موارد مذکور نمی توان با اتخاذ ملاک از ذیل بند 23 ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 1373 با اصلاحات و الحاقات بعدی درصورت محکوم له واقع شدن خواهان هزینه دادرسی را از محکوم علیه وصول کرد.شایسته ذکر است ماده 4 قانون حمایت خانواده مصوب 1353 با لحاظ ماده 5 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 قابلیت استناد و اعمال ندارد و نسخ ضمنی شده است.