نظریه مشورتی شماره 7/1400/1695

نظریه مشورتی شماره 7/1400/1695

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 7/1400/1695


شماره نظریه:
7/1400/1695

شماره پرونده:
1400-168-1695 ک

تاریخ نظریه:
1400/12/24

استعلام
1- آیا مرخصی برای زندانی یک حق محسوب می شود یا یک امتیاز؟ 2- با توجه به مفاد ماده 498 قانون آیین دادرسی کیفری آیا دادگاه کیفری می تواند ضمن صدور رای متهم را از استفاده از مرخصی برای مدت معین یا تمام مدت حبس محروم کند؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
1- مقنن در ماده 520 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و تبصره های آن با اهداف خاصی برای زندانیان مرخصی پیش بینی کرده است؛ به عنوان مثال مرخصی موضوع صدر ماده 520 قانون یادشده به منظور ترغیب زندانیان در «رعایت ضوابط و مقررات زندان و مشارکت در برنامه های اصلاحی و تربیتی و کسب امتیازات لازم» و مرخصی موضوع تبصره 3 این ماده به منظور ترغیب آنان به «جلب رضایت شاکی خصوصی» پیش بینی شده است؛ بنابراین در صورتی که محکوم واجد شرایط مقرر قانونی باشد و آمادگی برای سپردن تامین مناسب را نیز داشته باشد محروم کردن وی از برخورداری از مرخصی برخلاف اهداف مقنن است و مقامات مربوط باید در حدود مقرر با مرخصی آنان موافقت نمایند. صدر ماده 202 آیین نامه سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی مصوب 1400 موید این استنباط است. 2- با عنایت به ذیل ماده یک قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 وظایف و اختیارات مقامات قضایی در رسیدگی و صدور رای تابع اصل قانونی بودن دادرسی کیفری موضوع صدر ماده 2 این قانون است و موارد محرومیت محکومان به حبس از مرخصی در بند «پ» ماده 524 قانون پیش گفته و مواد 207 و 208 از آیین نامه سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی اصلاحی 29/10/1400 پیش بینی شدهاست؛ بنابراین به استناد ماده 23 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1399 محروم کردن محکومان به حبس از مرخصی ضمن صدور رای (جزئا یا کلا) برای مدت معین یا تمام مدت محکومیت حبس فاقد وجاهت قانونی است و فرض سوال از قلمروی شمول ماده 498 قانون آیین دادرسی کیفری که ناظر به ترتیب و شیوه اجرای رای و از کلیات اجرای احکام کیفری است خروج موضوعی دارد.

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 498 ـ هرگاه شیوه اجرای رای در دادنامه تعیین گردد به همان ترتیب اجراء می شود و در صورت عدم تعیین شیوه اجراء قاضی اجرای احکام کیفری مطابق مقررات قانونی رای را اجراء می کند.

مشاهده ماده 498 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 520 ـ محکومان می توانند در صورت رعایت ضوابط و مقررات زندان و مشارکت در برنامه های اصلاحی و تربیتی و کسب امتیازات لازم پس از سپردن تامین مناسب ماهانه حداکثر سه روز از مرخصی برخوردار شوند. در موارد بیماری حاد یا فوت بستگان نسبی و سببی درجه یک از طبقه اول یا همسر و یا ازدواج فرزندان زندانی می تواند به تشخیص دادستان حداکثر تا پنج روز از مرخصی استفاده نماید. تعیین مقررات موضوع این ماده و امتیاز هر یک از برنامه های اصلاحی و تربیتی چگونگی انطباق وضعیت زندانیان با شرایط تعیین شده و نحوه اعطای مرخصی به آنان به موجب آیین نامه ای خواهد بود که ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور تهیه و به تصویب رئیس قوه قضاییه می رسد. تبصره 1 ـ در موارد شمول قسمت دوم این ماده در صورت عجز از فراهم نمودن تامین اعزام محکوم تحت مراقبت ماموران یک روز در ماه و به مدت ده ساعت بلامانع است. تبصره 2 ـ اعزام متهمان بازداشت شده به مرخصی تنها به مدت و به شرح مقرر در تبصره فوق و با نظر مرجع صدور قرار جایز است. تبصره 3 ـ در مواردی که زندانی دارای شاکی خصوصی است و بنا به تشخیص دادستان یا قاضی اجرای احکام اعطای مرخصی می تواند در جلب رضایت شاکی موثر باشد زندانی می تواند علاوه بر مرخصی مذکور در این ماده پس از سپردن تامین مناسب در طول مدت حبس یک نوبت دیگر و حداکثر به مدت هفت روز از مرخصی استفاده نماید. در صورتی که محکوم بتواند بخشی از خسارت شاکی را پرداخت یا رضایت او را جلب کند این مرخصی فقط برای یکبار دیگر به مدت هفت روز تمدید می شود. تبصره 4 ـ محکومانی که به موجب قانون مشمول مقررات تعلیق اجرای مجازات نمی شوند پس از تحمل یک سوم از میزان مجازات با رعایت شرایط مندرج در صدر ماده و به تشخیص دادستان می توانند در هر چهار ماه حداکثر پنج روز از مرخصی برخوردار شوند. تبصره 5 ـ رئیس قوه قضاییه می تواند به مناسبت های ملی و مذهبی علاوه بر سقف تعیین شده در این قانون حداکثر دو بار در سال به زندانیان واجد شرایط مرخصی اعطاء کند. تبصره 6 ـ مواردی که شخص باید به موجب مقررات شرعی به طور دائم در زندان باشد از شمول مقررات این ماده و تبصره های آن خارج است.

مشاهده ماده 520 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 23 ـ دادگاه می تواند فردی را که به حد قصاص یا مجازات تعزیری از درجه شش تا درجه یک محکوم کرده است با رعایت شرایط مقرر در این قانون متناسب با جرم ارتکابی و خصوصیات وی به یک یا چند مجازات از مجازات های تکمیلی زیر محکوم نماید: الف ـ اقامت اجباری در محل معین ب ـ منع از اقامت در محل یا محل های معین پ ـ منع از اشتغال به شغل حرفه یا کار معین ت ـ انفصال از خدمات دولتی و عمومی ث ـ منع از رانندگی با وسایل نقلیه موتوری و یا تصدی وسایل موتوری ج ـ منع از داشتن دسته چک و یا اصدار اسناد تجارت چ ـ منع از حمل سلاح ح ـ منع از خروج اتباع ایران از کشور خ ـ اخراج بیگانگان از کشور د ـ الزام به خدمات عمومی ذ ـ منع از عضویت در احزاب گروه ها و دستجات سیاسی یا اجتماعی ر ـ توقیف وسایل ارتکاب جرم یا رسانه یا موسسه دخیل در ارتکاب جرم ز ـ الزام به یادگیری حرفه شغل یا کار معین ژ ـ الزام به تحصیل س ـ انتشار حکم محکومیت قطعی تبصره 1 ـ مدت مجازات تکمیلی بیش از دو سال نیست مگر در مواردی که قانون به نحو دیگری مقرر نماید. تبصره 2 ـ چنانچه مجازات تکمیلی و مجازات اصلی از یک نوع باشد فقط مجازات اصلی مورد حکم قرار می گیرد. تبصره 3 ـ آیین نامه راجع به کیفیت اجرای مجازات تکمیلی ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون توسط وزیر دادگستری تهیه می شود و به تصویب رئیس قوه قضاییه می رسد.

مشاهده ماده 23 قانون مجازات اسلامی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM