نظریه مشورتی شماره 1893/96/7

نظریه مشورتی شماره 1893/96/7

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 1893/96/7


شماره نظریه:
1893/96/7

شماره پرونده:
96-168/1-1459

تاریخ نظریه:
1396/08/17

استعلام
طبق ماده 502 قانون آئین دادرسی کیفری در صورت احراز بیماری محکوم علیه و عدم امید به بهبودی و مانع بودن آن برای اعمال مجازات دادگاه صادرکننده رای قطعی مجازات مندرج در حکم را به مجازات مناسب دیگر تبدیل می نماید با عنایت به اینکه رای حبس های طویل المدت نظیر حبس ابد و حبس 15 سال مجازات مناسبی که بتوان جایگزین آن نمود وجود ندارد اولا: مرجع تشخیص مانع بودن بیماری برای اعمال مجازات دادگاه است یا پزشکی قانونی؟ ثانیا: در حبس های طویل المدت نحوه اعمال ماده 502 و ملاک مجازات جایگزین چیست.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
اولا: مستفاد از ماده 502 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 احراز بیماری محکوم علیه و مانع بودن آن برای اعمال مجازات به عهده مقام قضایی ذیربط (قاضی اجرای احکام کیفری و قاضی دادگاه صادر کننده رای) است مع الوصف برای احراز این امور با توجه به جنبه تخصصی و فنی آن ها قضات ذیربط باید از نظریات پزشکی قانونی استفاده نمایند هرچند نظر پزشکان متخصص در این خصوص موضوعیت نداشته و بلکه طریقی برای احراز آن از سوی مقام قضایی است. ثانیا: در مورد حبس های طولانی مدت تبدیل آن در اجرای ماده ی 502 قانون مارالذکر درصورت وجود شرایط قانونی بلااشکال است و دادگاه درصورت احراز شرایط مذکور باید مجازات مندرج در حکم قطعی را به گونه ای که نسبت به شرایط محکوم علیه و قابلیت تحمل وی مناسب تشخیص می گردد به مجازات دیگری تبدیل نماید و در هر صورت مجازات جدید نباید نسبت به مجازات سابق با لحاظ معیارهایی مانند درجه بندی مجازات ها مذکور در ماده ی 19 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و نیز معیارهای موجود در ماده ی 27 این قانون و همچنین مواد 516 و 529 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 شدیدتر باشد.

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 502 ـ هرگاه محکوم علیه به بیماری جسمی یا روانی مبتلا باشد و اجرای مجازات موجب تشدید بیماری و یا تاخیر در بهبودی وی شود قاضی اجرای احکام کیفری با کسب نظر پزشکی قانونی تا زمان بهبودی اجرای مجازات را به تعویق می اندازد. چنانچه در جرایم تعزیری امیدی به بهبودی بیمار نباشد قاضی اجرای احکام کیفری پس از احراز بیماری محکوم علیه و مانع بودن آن برای اعمال مجازات با ذکر دلیل پرونده را برای تبدیل به مجازات مناسب دیگر با در نظر گرفتن نوع بیماری و مجازات به مرجع صادرکننده رای قطعی ارسال می کند. تبصره ـ هرگاه حین اجرای مجازات بیماری حادث شود و تعویق اجرای مجازات فوریت داشته باشد قاضی اجرای احکام کیفری ضمن صدور دستور توقف اجرای آن طبق مقررات این ماده اقدام می کند.

مشاهده ماده 502 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 516 ـ در مورد محکومیت به مجازات های جایگزین حبس شلاق و جزای نقدی ایام بازداشت قبلی موضوع ماده (515) به شرح زیر محاسبه می شود: الف ـ به ازای هر روز بازداشت قبلی یک روز جزای نقدی روزانه هشت ساعت خدمات عمومی و پنج روز از دوره مراقبت کسر می شود. ب ـ در مورد محکومیت به شلاق به عنوان مجازات تعزیری به ازای هر روز بازداشت قبلی سه ضربه از شلاق کسر می شود. پ ـ در مورد محکومیت به جزای نقدی مطابق مقررات فصل مربوط به نحوه اجرای محکومیت های مالی اقدام می شود.

مشاهده ماده 516 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 529 ـ هرکس به موجب حکم قطعی دادگاه به پرداخت جزای نقدی محکوم گردد و آن را نپردازد اموال وی به وسیله مرجع اجرای حکم شناسایی توقیف و با رعایت مقررات راجع به مستثنیات دین از محل فروش آنها نسبت به اجرای حکم اقدام می شود. در صورت فقدان مال یا عدم شناسایی آن مرجع اجرای حکم می تواند با توقیف بخشی از حقوق طبق قانون اجرای احکام مدنی و یا تمام یا بخشی از سایر درآمدهای محکوم علیه برای وصول جزای نقدی اقدام مقتضی به عمل آورد. در صورت تقاضای تقسیط از جانب محکوم علیه و احراز قدرت وی به پرداخت اقساط دادگاه نخستین که رای زیر نظر آن اجراء می شود می تواند با اخذ تضمین مناسب امر به تقسیط نماید. هرگاه اجرای حکم به طرق مذکور ممکن نگردد با رعایت مقررات مربوط به مجازات های جایگزین حبس به ترتیب زیر عمل می شود: الف ـ در جزای نقدی تا پانزده میلیون ریال هر سی هزار ریال به یک ساعت انجام خدمات عمومی رایگان تبدیل می شود. ب ـ در جزای نقدی بالای پانزده میلیون ریال همچنین درصورت عدم شرایط اجرای بند (الف) این ماده هر سیصد هزار ریال به یک روز حبس تبدیل می شود. تبصره 1 ـ چنانچه محکوم علیه قبل از صدور حکم محکومیت قطعی به جزای نقدی به دلیل اتهام یا اتهامات مطرح در پرونده در بازداشت بوده باشد دادگاه پس از تعیین مجازات ایام بازداشت قبلی را در ازای هر سیصد هزار ریال یکروز از مجازات تعیین شده کسر می کند. قضات اجرای احکام موظفند رعایت مراتب فوق را به هنگام اجرای حکم مراقبت نمایند و در صورت عدم رعایت خود اقدام کنند. تبصره 2 ـ صدور حکم تقسیط جزای نقدی یا تبدیل آن به مجازات دیگر مانع استیفای مابه ازای بخش اجراء نشده آن از اموالی که بعدا از محکوم علیه به دست می آید نیست. تبصره 3 ـ هرگاه محکوم علیه ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ احضاریه قاضی اجرای احکام کیفری برای پرداخت جزای نقدی حاضر شود قاضی اجرای احکام می تواند او را از پرداخت بیست درصد (20%) جزای نقدی معاف کند. دفتر قاضی اجرای احکام کیفری مکلف است در برگه احضاریه محکوم علیه معافیت موضوع این تبصره را قید کند.

مشاهده ماده 529 قانون آیین دادرسی کیفری

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM