چنانچه در عقد دائم مهریه زوجه عین معین از نوع غیرمنقول باشد و پس از عقد کاشف به عمل آید که مهریه موصوف مستحق للغیر و در حال حاضر زوج نیز فوت نموده است با عنایت به مواد 1084 و 1100 قانون مدنی 1- آیا زوجه مستحق قیمت زمان مطالبه مهریه می باشد یا زمان فوت زوج؟ 2-آیا زوجه می تواند درخواست مطالبه اجرت المثل مهریه عین معینی را نماید که مستحق للغیر است؟

1- در فرض سوال که مهریه زوجه (مال غیر منقول) مستحق للغیر بوده و زوج فوت کرده است؛ اولا موضوع منصرف از حکم ماده 1084 قانون مدنی است و بر اساس ماده 1100 این قانون زوجه مستحق بدل آن اعم از مثل یا قیمت مال است؛ مگر آن که صاحب مال اجازه دهد. ثانیا بدل باید اقرب به اصل مال از حیث مالیت صفات و خصوصیات باشد و فوت متعهد (در فرض سوال زوج) تاثیری در این حکم و محاسبه قیمت بر اساس تاریخ فوت وی ندارد و با استفاده از ملاک ماده 46 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 قیمت مال موضوع مهریه با تراضی طرفین (در فرض سوال دیگر وراث زوج) و در صورت عدم تراضی توسط دادگاه و با ارجاع امر به کارشناس رسمی دادگستری تعیین می شود و بدیهی است که ارزیابی کارشناس باید بر اساس قیمت روز ملک صورت گیرد. 2- در فرض سوال که مهریه مستحق للغیر بوده است؛ محل و موجبی برای مطالبه اجرت المثل از ناحیه زوجه نیست؛ زیرا مالکیت و حقی برای زوجه در ملک موضوع مهریه محقق نشده است تا وی بتواند اجرت ایام تصرف آن توسط زوج را مطالبه کند.