طبق ماده 1198 قانون مدنی آیا ورشکسته ملزم به پرداخت نفقه زوجه دایمی و شرعی خود می باشد؟

به نظر می رسد ماده 1198 قانون مدنی مربوط به نفقه اقارب واجب النفقه است که قانونگذار شرط انفاق آنان را متمکن بودن شخص ملزم به انفاق از دادن نفقه دانسته و احکام نفقه زوجه به تصریح ماده 1195 همان قانون در ماده 1106 به بعد آمده است. مطابق ماده 1106 قانون مرقوم در عقد دایم نفقه زن به عهده شوهر است و این حکم کلی در هر حال لازم الرعایه است چه شوهر ورشکسته باشد یا غیر آن و همان طور که در ماده 1204 قانون مدنی مقرر است حق زوجه بر حقوق سایر افراد واجب النفقه مقدم می باشد. به حکایت ماده 1206 قانون مدنی در صورت افلاس یا ورشکستگی شوهر زن از حیث مطالبه نفقه مقدم بر سایر غرما خواهد بود. قانون تجارت در مبحث ورشکستگی (تبصره ماده 439 بند (1) ماده 444 و ماده 447) مقرراتی در مورد معاف بودن مستثنیات دین از مهر و موم (که برخی از مصادیق آن مربوط به نفقه مدیون و خانواده اوست) مستثنی بودن البسه و اثاثیه و اسبابی که برای حوایج ضروری تاجر ورشکسته و خانواده او لازم است و همچنین امکان مطالبه نفقه خود و خانواده از سوی تاجر ورشکسته از داراییش در صورتی که مال دیگری نداشته باشد پیش بینی شده است و ضرورت دارد به ماده 523 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی در خصوص مستثنیات دین و مصادیق آن توجه شود. بنا به مراتب در فرض سوال خود ورشکسته نیز قانونا ملزم به انفاق همسر دایمی خود می باشد.

نظر به این که زوج زمانی ملزم به انفاق است که متمکن از دادن نفقه باشد یعنی بتواند نفقه بدهد بدون این که حیث وضع معیشتی دچار مضیقه شود از طرف دیگر طبق ماده 642 قانون مجازات اسلامی نفقه زن فرع بر تمکین وی می باشد و در صورت تمکین زوج مکلف به پرداخت نفقه همسر می باشد اگرچه ورشکسته باشد و حکم ورشکستگی وی نیز توسط مراجع صالحه صادر و اعلام شده باشد چون نفقه زن جزو حقوق ممتازه می باشد دارای حق اولویت است. لهذا ورشکستگی مانع از پرداخت نفقه به زن و سایر افراد واجب النفقه نخواهد بود.