نشست قضایی شماره

نشست قضایی شماره

مجموعه کامل نشست های قضایی

نشست قضایی شماره


کد نشست:

تاریخ برگزاری:
1394/05/23

برگزار شده توسط:
استان قم/ شهر قم

موضوع:
نحوه پرداخت دیه از بیت المال در فرض برائت از قتل عمد

پرسش:
در پرونده قتل عمد متهم به علت عدم اقامه قسامه از سوی اولیای دم با اتیان سوگند تبریه شده و حکم صادره توسط دیوان عالی کشور قطعی گردیده است. بعد از قطعیت دادنامه وکیل شکات درخواست پرداخت دیه از بیت¬المال را دارد. آیا دادگاه می¬تواند طبق این درخواست اقدام به صدور حکم به پرداخت دیه توسط بیت¬المال نماید؟ یا بایستی درخواست از طریق دادسرا به عمل آید و دادستان برای صدور حکم به پرداخت دیه از بیت¬المال پرونده را به دادگاه ارسال تا اتخاذ تصمیم نماید؟ یا این که شاکی باید به تقدیم دادخواست ارشاد گردد؟ وظیفه قانونی عمل به کدام یک از سه فرض مذکور است؟ در صورتی که فرض دوم صحیح باشد نیاز به کیفرخواست می¬باشد یا خیر ؟

نظر هیئت عالی:
نظریه اکثریت مورد تایید است دادگاه تکلیف داشته در صورت تشخیص مورد از موارد لوث و عدم اثبات قصاص حکم به پرداخت دیه از بیت المال صادر نماید این معنا از مفاد مواد 333 و 334 مستفاد می شود مع الوصف آیا نیازی به انعکاس از سوی دادستان می باشد؛ به تعبیر دیگر شرط لازم صدور حکم در مانحن فیه تقاضای دادستان می باشد یا خیر؟ به نظر نیازی به درخواست دادستان نیست زیرا حکم ماده 85 ق.آ.د.ک و تبصره 1 مورخ 94/3/24 ناظر به مواردی است که پرونده در دادسرا مختومه شده اما نسبت به پرداخت دیه باید تعیین تکلیف شود بناء علیه طرح مجدد پرونده در دادسرا در خصوص مطالبه دیه از بیت المال ضرورت ندارد فقط دادگاه باید از دستگاه پرداخت کننده دیه به منظور دفاع از حقوق بین المال برای جلسه رسیدگی دعوت نماید.

نظر اکثریت:
دادگاه باید به تبعات جرم قتل نیز رسیدگی کند. در فرض پرسش قصاص منتفی شده ولی می بایست به پرداخت دیه از بیت المال حکم داده می شد. حال اگر اولیای دم این تقاضا را مطرح نمایند دادگاه می بایست بدون دادخواست و با یک درخواست حکم به پرداخت دیه از بیت المال بدهد. مواد 487 و 484 قانون مجازات اسلامی مصوب 92 تکلیف را مشخص کرده و باید حکم به پرداخت دیه از بیت المال داد. رای وحدت رویه شماره 734 و نیز نظر اداره حقوقی به شماره 2269/92/7 مورخ 29/11/92 نیز تایید این نظر است

نظر اقلیت:
وظیفه دادگاه کیفری حکم به قصاص است و در فرض پرسش قصاص ثابت نشده است؛ و چون دادگاه کیفری فارغ از رسیدگی شده اولیای دم می بایست دادخواست حقوقی را به محاکم حقوقی جهت محکومیت بیت المال ارایه کنند. مواد 15 و 16 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 92 نیز موید این مطلب است و تا زمانی که ختم دادرسی اعلام نشده اولیای دم می توانند به همان شعبه دادخواست بدهند و در غیر این صورت می بایست دادخواست خود را به محاکم حقوقی ارایه کنند.

مبحث:
حقوق جزای عمومی

منبع:
سامانه نشست های قضایی


مواد مرتبط با این نشست قضایی

ماده 85 ـ در مواردی که دیه باید از بیت ‏المال پرداخت شود پس از اتخاذ تصمیم قانونی راجع به سایر جهات پرونده به دستور دادستان برای صدور حکم مقتضی به دادگاه ارسال می شود. تبصره 1 ـ حکم این ماده در مواردی که پرونده با قرار موقوفی تعقیب یا با هر تصمیم دیگری در دادسرا مختومه می شود اما باید نسبت به پرداخت دیه تعیین تکلیف شود نیز جاری است. (الحاقی 24/03/1394) تبصره 2 ـ در مواردی که مسئولیت پرداخت دیه متوجه عاقله است در صورت وجود دلیل کافی و با رعایت مقررات مربوط به احضار به وی اخطار می شود برای دفاع از خود حضور یابد پس از حضور موضوع برای وی تبیین و اظهارات او اخذ می شود. هیچ یک از الزامات و محدودیتهای مربوط به متهم در مورد عاقله قابل اعمال نیست. عدم حضور عاقله مانع از رسیدگی نیست. (الحاقی 24/03/1394)

مشاهده ماده 85 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 15 ـ پس از آنکه متهم تحت تعقیب قرار گرفت زیان دیده از جرم می تواند تصویر یا رونوشت مصدق تمام ادله و مدارک خود را جهت پیوست به پرونده به مرجع تعقیب تسلیم کند و تا قبل‏ از اعلام‏ ختم‏ دادرسی دادخواست ضرر و زیان خود را تسلیم دادگاه کند. مطالبه ضرر و زیان و رسیدگی به آن مستلزم رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی است.

مشاهده ماده 15 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 16 ـ هرگاه دعوای ضرر و زیان ابتداء در دادگاه حقوقی اقامه شود دعوای مذکور قابل طرح در دادگاه کیفری نیست مگر آنکه مدعی خصوصی پس از اقامه دعوی در دادگاه حقوقی متوجه شود که موضوع واجد جنبه کیفری نیز بوده است که در این صورت می تواند با استرداد دعوی به دادگاه کیفری مراجعه کند. اما چنانچه دعوای ضرر و زیان ابتداء در دادگاه کیفری مطرح و صدور حکم کیفری به جهتی از جهات قانونی با تاخیر مواجه شود مدعی خصوصی می تواند با استرداد دعوی برای مطالبه ضرر و زیان به دادگاه حقوقی مراجعه کند. چنانچه مدعی خصوصی قبلا هزینه دادرسی را پرداخته باشد نیازی به پرداخت مجدد آن نیست.

مشاهده ماده 16 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 487 ـ اگر شخصی به قتل برسد و قاتل شناخته نشود یا بر اثر ازدحام کشته شود دیه از بیت المال پرداخت می گردد.

مشاهده ماده 487 قانون مجازات اسلامی

ماده 484 ـ در موارد وقوع قتل و عدم شناسایی قاتل که با تحقق لوث نوبت به قسامه مدعی علیه برسد و او اقامه قسامه کند دیه از بیت المال پرداخت می شود و در غیر موارد لوث چنانچه نوبت به سوگند متهم برسد و طبق مقررات بر عدم انجام قتل سوگند بخورد دیه از بیت المال پرداخت می شود.

مشاهده ماده 484 قانون مجازات اسلامی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM