نشست قضایی شماره

نشست قضایی شماره

مجموعه کامل نشست های قضایی

نشست قضایی شماره


کد نشست:

تاریخ برگزاری:
1397/02/03

برگزار شده توسط:
استان البرز/ شهر ماهدشت

موضوع:
بازداشت بیش از مهلت مقرر قانونی

پرسش:
آیا طبق ماده 242 و 302 ق.آ.د.ک مصوب سال 1392 قرار تامین کیفری منجر به بازداشت متهم که بیش از دو سال در جرایم خاص (که متضمن سلب حیات) و بیش از یک سال در سایر جرایم تحت بازداشت بوده امکان پذیر است یا خیر؟ آیا فقط شامل بازداشت موقت است یا شامل سایر قرارها می شود؟ به عبارت دیگر آیا امکان بازداشت بیش از مهلت مقرر قانونی امکان پذیر است یا خیر؟

نظر هیئت عالی:
اولا؛ حداکثر مدت قرار بازداشت موقت در جرایم موجب مجازات سلب حیات دو سال و در سایر جرایم یک سال است و در جرایم موجب مجازات سلب حیات مانند قتل عمدی پس از انقضای مهلت بازداشت موقت امکان ادامه بازداشت متهم با قرارهای کفالت و وثیقه در صورت عدم معرفی کفیل یا تودیع وثیقه وجود دارد.

نظر اکثریت:
با توجه به تصریح ماده 242 ق.آ.د.ک امکان بازداشت در جرایم موضوع ماده 302 ق.آ.د.ک بیش از 2 سال و در سایر جرایم بیش از یک سال نیست و تنها شامل بازداشت موقت نمی باشد و شامل کلیه قرارهای تامینی منجر به بازداشت است و امکان بازداشت بیش از مهلت قانونی نمی باشد. دلیل مهم این نظریه هم تصریح ماده 242 قانون مذکور و هم اصل تسریع در رسیدگی تحقیقاتی و همچنین فرد متهم است و هنوز محکومیتی حاصل ننموده است و ماده 242 قانون در مقام تکمیل ماده 217 و محدود کننده دامنه آن است.

نظر اقلیت:
با توجه به ماده 217 ق.آ.د.ک اعمال ماده 242 ق.آ.د.ک موجب عدم تناسب قرار تامینی با ضرر و زیان وارده است و ماده 217 ق.آ.د.ک در مقام این است که صدور قرار تامینی با توجه به دلیل کافی صادر می کند و ماده 217 و 219 ق.آ.د.ک دلالت بر تامین حقوق بزه‎دیده دارد که در تمام قرارها باید رعایت شود و تعارض بین دو ماده تعارض بین دو ادله است و جمع بین دو ماده ترجیح بلامرجح است. امکان بازداشت بیش از مهلت های تعیین شده تحت قرار بازداشت موقت امکان پذیر نمی باشد اما با تبدیل قرار بازداشت موقت به قرار وثیقه یا کفالت و بازداشت متهم به دلیل عجز از تودیع وثیقه یا کفالت بیش از مهلت قانونی مانعی ندارد.

مبحث:
آیین دادرسی کیفری

منبع:
سامانه نشست های قضایی


مواد مرتبط با این نشست قضایی

ماده 242 ـ هرگاه در جرایم موضوع بندهای (الف) (ب) (پ) و (ت) ماده (302) این قانون تا دو ماه و در سایر جرایم تا یک ماه به علت صدور قرار تامین متهم در بازداشت بماند و پرونده اتهامی او منتهی به تصمیم نهائی در دادسرا نشود بازپرس مکلف به فک یا تخفیف قرار تامین است. اگر علل موجهی برای بقای قرار وجود داشته باشد با ذکر علل مزبور قرار ابقاء و مراتب به متهم ابلاغ می شود. متهم می تواند از این تصمیم ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ به دادگاه صالح اعتراض کند. فک یا تخفیف قرار بدون نیاز به موافقت دادستان انجام می شود و ابقای تامین باید به تایید دادستان برسد و در صورت مخالفت دادستان حل اختلاف با دادگاه صالح است. فک تخفیف یا ابقای بازداشت موقت باید به تایید دادستان برسد و در صورت مخالفت دادستان حل اختلاف با دادگاه صالح است. هرگاه بازداشت متهم ادامه یابد مقررات این ماده حسب مورد هر دو ماه یا هر یک ماه اعمال می شود. به هرحال مدت بازداشت متهم نباید از حداقل مجازات حبس مقرر در قانون برای آن جرم تجاوز کند و در هر صورت در جرایم موجب مجازات سلب حیات مدت بازداشت موقت از دو سال و در سایر جرایم از یکسال تجاوز نمی کند. تبصره 1 ـ نصاب حداکثر مدت بازداشت شامل مجموع قرارهای صادره در دادسرا و دادگاه است و سایر قرارهای منتهی به بازداشت متهم را نیز شامل می شود. تبصره 2 ـ تکلیف بازپرس به اظهارنظر درباره درخواست متهم موضوع ماده (241) این قانون در صورتی است که وفق این ماده نسبت به قرار اظهارنظر نشده باشد.

مشاهده ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 302 ـ به جرایم زیر در دادگاه کیفری یک رسیدگی می شود: الف ـ جرایم موجب مجازات سلب حیات ب ـ جرایم موجب حبس ابد پ ـ جرایم موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن (اصلاحی 24/03/1394) ت ـ جرایم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر (اصلاحی 24/03/1394) ث ـ جرایم سیاسی و مطبوعاتی

مشاهده ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 217 ـ به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع وی جلوگیری از فرار یا مخفی شدن او و تضمین حقوق بزه دیده برای جبران ضرر و زیان وی بازپرس پس از تفهیم اتهام و تحقیق لازم در صورت وجود دلایل کافی یکی از قرارهای تامین زیر را صادر می کند: الف ـ التزام به حضور با قول شرف ب ـ التزام به حضور با تعیین وجه التزام پ ـ التزام به عدم خروج از حوزه قضایی با قول شرف ت ـ التزام به عدم خروج از حوزه قضایی با تعیین وجه التزام ث ـ التزام به معرفی نوبه‏ای خود بهصورت هفتگی یا ماهانه به مرجع قضایی یا انتظامی با تعیین وجه التزام ج ـ التزام مستخدمان رسمی کشوری یا نیروهای مسلح به حضور با تعیین وجه التزام با موافقت متهم و پس از اخذ تعهد پرداخت از محل حقوق آنان از سوی سازمان مربوط چ ـ التزام به عدم خروج از منزل یا محل اقامت تعیین شده با موافقت متهم با تعیین وجه التزام از طریق نظارت با تجهیزات الکترونیکی یا بدون نظارت با این تجهیزات ح ـ اخذ کفیل با تعیین وجه الکفاله خ ـ اخذ وثیقه اعم از وجه نقد ضمانت‏نامه بانکی مال منقول یا غیرمنقول د ـ بازداشت موقت با رعایت شرایط مقرر قانونی تبصره 1 ـ در صورت امتناع متهم از پذیرش قرار تامین مندرج در بند (الف) قرار التزام به حضور با تعیین وجه التزام صادر و در صورت امتناع از پذیرش قرارهای مندرج در بندهای (ب) (پ) (ت) و (ث) قرار کفالت صادر می شود. تبصره 2 ـ در مورد بندهای (پ) و (ت) خروج از حوزه قضایی با اجازه قاضی ممکن است. تبصره 3 ـ در جرایم غیرعمدی در صورتی که به تشخیص مقام قضایی تضمین حقوق بزه دیده به طریق دیگر امکان‏پذیر باشد صدور قرار کفالت و وثیقه جایز نیست.

مشاهده ماده 217 قانون آیین دادرسی کیفری

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM