نشست قضایی شماره 1397-5585

نشست قضایی شماره 1397-5585

مجموعه کامل نشست های قضایی

نشست قضایی شماره 1397-5585


کد نشست:
1397-5585

تاریخ برگزاری:
1396/05/26

برگزار شده توسط:
استان فارس/ شهر شیراز

موضوع:
عدم مطالبه دیه یا قصاص از سوی اولیای دم در قتل عمدی

پرسش:
در صورتی که در پرونده قتل رسیدگی در دادگاه کیفری یک انجام شده و در مرحله دادرسی دادگاه قتل را مستوجب دیه تشخیص داده اما اولیای دم مطالبه دیه ننمایند و حکم محکومیت صرفا از جنبه عمومی جرم صادر شود بعد از صدور حکم دادگاه کیفری یک اولیای دم چگونه و در چه مرجعی بایستی دیه را مطالبه کنند؟ مرجع قضایی جهت رسیدگی به مطالبه دیه کدام مرجع است و تشریفات دادرسی (به لحاظ تقدیم دادخواست یا درخواست هزینه دادرسی و...) چیست؟

نظر هیئت عالی:
در فرض سوال برای مطالبه دیه که در زمره مجازات ها قرار داده شده نیاز به تقدیم دادخواست ندارد و مرجع مطالبه آن همان دادگاه کیفری یک خواهد بود؛ نتیجتا نظریه اقلیت در حد استنتاج مرقوم تایید می گردد.

نظر اکثریت:
با توجه به فراغ دادگاه کیفری از رسیدگی و فقد مجوز قانونی برای رسیدگی مجدد به موضوع در آن دادگاه و اینکه دیه در واقع ضرر و زیان اولیای دم بوده که در دادگاه کیفری مطالبه نکرده اند با خاتمه دادرسی کیفری ایشان بایستی با تقدیم دادخواست حقوقی و رعایت تشریفات مربوط دعوی مطالبه دیه را در محاکم حقوقی مطرح نمایند. وقتی که قانون در بند «ب» ماده 9 قانون آیین دادرسی کیفری حتی مطالبه حد قذف و مطالبه قصاص را از مصادیق دعوای خصوصی دانسته مطالبه دیه نیز دعوای خصوصی محسوب است که با ملاک ماده 15 همان قانون زمان طرح و مطالبه آن در مرجع کیفری حداکثر تا زمان ختم دادرسی است اگر چه مطالبه دیه در دادگاه کیفری نیاز به دادخواست ندارد؛ با پایان رسیدگی کیفری دعوای خصوصی قابل طرح در مرجع کیفری نیست و رسیدگی دوباره دادگاه کیفری مجوز قانونی ندارد.

نظر اقلیت:
از آنجایی که برابر ماده 14 قانون مجازات اسلامی دیه یکی از انواع مجازاتهاست؛ در رسیدگی و صدور حکم در مورد آن اصل بر صلاحیت محاکم کیفری است. بدین لحاظ است که حتی اگر هیچ متهمی در پرونده وجود نداشته باشد و موضوع پرداخت دیه از بیت المال یا پرداخت دیه توسط عاقله مطرح باشد موضوع بدون لزوم ارایه دادخواست در دادگاه های کیفری رسیدگی می شود. در فرض سوال چون نسبت به مجازات دیه در دادگاه کیفری به لحاظ فقدان شرایط قانونی در زمان رسیدگی اولیه (عدم مطالبه اولیای دم) در واقع رسیدگی انجام نشده پرونده از این حیث مفتوح باقی مانده است که با تقاضای اولیای دم که به موجب درخواست صورت می گیرد و نیازمند هزینه دادرسی جدیدی نیز نمی باشد دادگاه کیفری در این مورد نیز مجددا رسیدگی و حکم صادر می نماید؛ بدیهی است اولیای دم در صورت تمایل می توانند برای مطالبه دیه به محاکم حقوقی نیز مراجعه نمایند که در این صورت طبیعتا تشریفات رسیدگی حقوقی مراعات خواهد شد.

مبحث:
حقوق جزای عمومی , جزای اختصاصی

منبع:
سامانه نشست های قضایی


مواد مرتبط با این نشست قضایی

ماده 14 ـ مجازات های مقرر در این قانون چهار قسم است: الف ـ حد ب ـ قصاص پ ـ دیه ت ـ تعزیر تبصره ـ چنانچه رابطه علیت بین رفتار شخص حقوقی و خسارت وارد شده احراز شود دیه و خسارت قابل مطالبه خواهد بود. اعمال مجازات تعزیری بر اشخاص حقوقی مطابق ماده (20) خواهد بود.

مشاهده ماده 14 قانون مجازات اسلامی

ماده 9 ـ ارتکاب جرم می تواند موجب طرح دو دعوی شود: الف ـ دعوای عمومی برای حفظ حدود و مقررات الهی یا حقوق جامعه و نظم عمومی ب ـ دعوای خصوصی برای مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم و یا مطالبه کیفرهایی که به موجب قانون حق خصوصی بزه دیده است مانند حد قذف و قصاص

مشاهده ماده 9 قانون آیین دادرسی کیفری

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM