چنانچه شخصی که سابقه محکومیت به مجازات برای رانندگی بدون گواهینامه را دارد مجددا مرتکب جرم رانندگی بدون گواهینامه با خودرو شود مجازات جرم وی برای مرتبه دوم چیست؟

مجازات مقرر برای تکرار بزه رانندگی بدون گواهینامه در ماده 723 قانون مجازات اسلامی - تعزیرات مصوب 1375 با وضع قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 1373 با اصلاحات بعدی به موجب بند یک ماده 3 آن منتفی شده است وبا انتفای مجازات خاص مقرر برای تکرار دلیلی بر عدم اعمال مجازات عام مقرر برای تکرار جرم در ماده 137 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 وجود ندارد. بنابراین در صورت تکرار بزه رانندگی بدون پروانه باید جزای نقدی مقرر در بند یک ماده 3 قانون یاد شده با لحاظ جدول پیوست بودجه سالانه مربوط برابر ماده 137 قانون مجازات اسلامی 1392 تشدید شود؛ بنابراین نظریه اکثریت قضات محترم دادگستری شهرستان محمودآباد استان مازندران در حدود فوق الذکر مورد تایید است.

1-در این خصوص اختلاف نظر وجود دارد. اقدام به رانندگی بدون گواهینامه رسمی در ماده 723 کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 جرم انگاری شده است در این ماده مجازات ارتکاب جرم رانندگی بدون گواهینامه رسمی برای بار اول حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال و یا هر دو مجازات و در صورت تکرار این جرم موجب دو تا شش ماه حبس است. با این حال طبق بند یک ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 28 اسفند 1373 که طبق ماده 93 همین قانون از اول سال 1374 لازم الاجرا شده است در جرایم مستوجب "مجازات تعزیری موضوع تخلفات رانندگی" به جای حبس یا مجازات تعزیری دیگر حکم به جزای نقدی از هفتاد هزار و یک تا یک میلیون ریال جزای نقدی صادر می شود. قانون گذار در بند یک ماده 3 قانون وصول "مجازات های تعزیری موضوع تخلفات رانندگی" را فارغ از میزان آن ها مشمول حکم این بند و مستوجب جزای نقدی مقرر به جای مجازات تعزیری تعیین شده در قانون مجازات اسلامی دانسته است. البته مبالغ جزای نقدی مذکور در این قانون بعدا در مراحل مختلف اصلاح شده است که در آخرین مرحله ضمن قانون بودجه 1393 کل کشور جزای نقدی مقرر در بند یک ماده 3 از دو تا بیست میلیون ریال تعیین شده است. بند یک ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین بیان می دارد: در هر مورد که در قوانین حداکثر مجازات کمتر از نود و یک روز حبس و یا مجازات تعزیری موضوع تخلفات رانندگی می باشد از این پس به جای حبس یا مجازات تعزیری حکم به جزای نقدی از هفتاد هزار و یک (70001) ریال تا یک میلیون (1000000) ریال صادر می شود. در مجازات های جایگزین حبس همان گونه که از نام آن پیداست مجازات اصلی "حبس" است و مجازات دیگر جایگزین آن می شود ولی طبق بند یک ماده 3 مجازات اصلی جرایم رانندگی جزای نقدی تعیین شده است. بیان قانونگذار به نحو اطلاق در بند یک مذکور را باید شامل تمام مجازات های تعزیری جرایم رانندگی موضوع فصل بیست و نهم کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 دانست تصریح قانون گذار در تبصره ماده 718 کتاب تعزیرات به مستثنی بودن مواد 718 و 714 از حکم بند یک ماده 3 قانون وصول خود قرینه ای بر حکومت بند یک به سایر مواد مرتبط با جرایم ناشی از رانندگی است.یکی از مسایل اختلاف بر انگیز پس از اجرایی شدن قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مربوط به تاثیر مجازات های جایگزین حبس بر ماده 3 قانون وصول بود با توجه به اینکه ماده 3 قانون وصول صریحا نسخ نشده است و مخصوصا در بحث جرایم رانندگی قواعد عام لاحق ناسخ قواعد خاص سابق نمی تواند باشد باید تا جایی که تعارضی میان قانون مجازات اسلامی و ماده 3 قانون وصول نباشد آن را معتبر و لازم الاجرا دانست مخصوصا که اصلاح مبالغ مندرج در ماده 3 قانون وصول در سال 1393 و پس از تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 خود دلالت بر اعتبار ماده 3 قانون وصول دارد؛ در نتیجه در صورت تکرار جرم رانندگی بدون گواهینامه دادگاه نمی تواند حکم به حبس صادر کند بلکه باید حکم به جزای نقدی بدهد.

1-در این مورد یک نظریه مشورتی داریم. نظریه مشورتی 7/5421-1387/9/3 بیان می دارد: مستندا به ماده 723 قانون مجازات اسلامی (1375) مجازات رانندگی بدون پروانه برای بار دوم دو ماه تا شش ماه حبس است. بنا بر این رسیدگی به آن در صلاحیت مراجع قضایی است و از صلاحیت رسیدگی شوراهای حل اختلاف خارج است؛ در نتیجه موضوع دارای اهمیت می باشد. اهمیت از آن جهت که اگر مجددا همان مجازات در نظر گرفته شود دارای جنبه بازدارندگی نخواهد بود و قانون مجازات را بی اثر می سازد.