درصورتی که زوجه دادخواست طلاق به دلیل عسروحرج و تحقق شروط ضمن عقد نکاح تقدیم کند و دادگاه بدوی با احراز تخلف از شروط ضمن عقد گواهی عدم امکان سازش صادر کند ولی رای مزبور در مرجع تجدیدنظر نقض شود و در دیوان عالی کشور نیز ابرام گردد پرونده جهت اظهارنظر دادگاه بدوی در خصوص عسروحرج به دادگاه بدوی اعاده می گردد.

- برابر مندرجات پرونده بدوی به کلاسه 910124 شعبه 19 دادگاه عمومی خانواده قم دعوی خانم الف.پ. وکیل پایه یکم دادگستری به وکالت از خانم م.م. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق) به لحاظ اعتیاد خوانده به مواد مخدر و بیکاری و ترک انفاق و عسروحرج زوجه با وجود پذیرش کلیه شروط ضمن العقد نکاح زوج از همان ابتدای زندگی زناشویی مبتلابه اعتیاد به مواد مخدر بوده لیکن موکله او از این موضوع بی اطلاع بوده و با وجود تلاش خواهان جهت ترک اعتیاد زوج و دستگیری زوج توسط پلیس مبارزه با مواد مخدر و معرفی به کمپ ترک اعتیاد و پس از ترک مجددا مصرف مواد مخدر شیشه مصرف می کند.. پس از رسیدگی های به عمل آمده نهایتا طی دادنامه شماره 646 ـ /91ـ 27/3/91 غیابا با استدلال مندرج ازجمله بذل تعداد20 عدد سکه در قبال طلاق خلع به لحاظ کراهت گواهی عدم امکان سازش به شرح مندرج صادر شد.
2- پس از رد واخواهی طی دادنامه شماره 175 ـ /91ـ 29/4/1391 دادنامه معترض عنه یا واخواسته تایید شد.
3- با قبول تجدیدنظرخواهی زوج برابر دادنامه شماره 747 ـ /91ـ 28/8/1391 با نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته حکم به بطلان دعوی خواهان بدوی در پرونده کلاسه 910656 شعبه 5 دادگاه تجدیدنظر استان قم صادر شد.
4- پس از فرجام خواهی زوجه طی دادنامه فوق الاشعار با نقض دادنامه فرجام خواسته با استدلال مندرج در دادنامه فرجامی 171ـ /92ـ 22/2/1392 رسیدگی مجدد به همان دادگاه صادرکننده رای منقوض ارجاع گردید.
دوم - بعد از اعاده پرونده به دادگاه تجدیدنظر مذکور تحت کلاسه 910656 شعبه 5 دادگاه تجدیدنظر استان قم در وقت مقرر رسیدگی 28/3/1392 تجدیدنظرخواه (آقای الف.ع. ) با وجود ابلاغ اخطاریه حاضر نشد و لایحه ای از او پیوست پرونده نشد اما زوجه تجدیدنظر خوانده حاضر شد و اظهار کرد: دیگر توان زندگی با شوهرش را ندارد... مدت 5/1 سال جدای از یکدیگر زندگی می کنند و حاضر است کلیه مهریه و هرگونه حقوق مالی را در قبال طلاق به زوج بذل کند... او نمی داند شوهرش چه مدت بازداشت بوده است و در ایامی که زندگی مشترک داشتند نفقه در حد بخور نمیر می داد در این ایام پدرشوهرش آمد سراغ او که او را ببرد او نرفت زوج نیز دادخواست تمکین نداد و یا او بی اطلاع است در طول این مدت تقاضای نفقه نکرده است فعلا ادعای نفقه ندارد... طی دادنامه شماره 356 ـ /92ـ 30/3/1391 با شرح تجدیدنظرخواهی به عمل آمده و جریان دادرسی مراحل مختلف و آراء صادره با استدلال مندرج و اینکه در هنگام وقوع ثبت ازدواج به صورت غیررسمی طرفین بدون هیچ شرطی با یکدیگر ازدواج غیررسمی کرده و بعدا عقد آنان با شرایط ضمن العقد ثبت شده است و تحقق بندهای مورد استناد احراز نگردید.. . در مورد عسروحرج زوجه از طرف دادگاه بدوی نفیا یا اثباتا رایی صادر نگردید لذا با نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته حکم بر بی حقی خواهان بدوی صادر و ظرف مهلت قانونی قابل فرجام خواهی اعلام گردید.
سوم- رای تجدیدنظری اخیرالذکر در تاریخ 25/3/1392 به زوجه تجدیدنظر خوانده به شرح ذیل صفحه 19پرونده تجدیدنظری اخیرالذکر ابلاغ شد فرجام خواهی مشارالیها در تاریخ 3/6/1392 ثبت شد مراتب به زوج فرجام خوانده ابلاغ شد اما لایحه ای از او پیوست نمی باشد پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به کلاسه بالا ثبت و به شعبه اول دیوان عالی کشور ارجاع گردیده است.
هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرایت گزارش: آقای سیروس کیقبادی عضو ممیز و اوراق پرونده در مورد فرجام خواهی نامبرده مشاوره نموده چنین رای می دهد:

با بررسی کلیه اوراق پرونده و گزارش عضو ممیز در مورد دعوی خانم م.م. به طرفیت آقای الف.ع. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق) که طی دادنامه بدوی به شماره مندرج در گزارش عضو ممیز گواهی عدم امکان سازش برای طلاق خلع با استدلال به عمل آمده ازجمله احراز تخلف زوج از بندهای 7و9 از شرایط ضمن العقد نکاح در قبال بذل تعداد 20 سکه از صداق به لحاظ کراهت زوجه از زوج صادر شد ولی مطابق دادنامه تجدیدنظری 747 ـ /91ـ 28/8/1391 صادره از شعبه 5 دادگاه تجدیدنظر استان قم با موجه تشخیص دادن تجدیدنظرخواهی زوج موصوف ضمن نقض دادنامه معترض عنه حکم به بطلان دعوی خواهان بدوی (زوجه) صادر شد و پس ازاینکه مطابق دادنامه فرجامی 171ـ /92ـ 22/2/1392 با توجه به نقص تحقیقات در مورد پرداخت یا عدم پرداخت نفقه.. . دادنامه فرجام خواسته نقض و رسیدگی مجدد به همان دادگاه صادرکننده رای منقوض ارجاع مجدد شد که به لحاظ اظهارات زوجه در جلسه مقرر رسیدگی 28/3/1392 مبنی بر عدم ادعا در مورد نفقه طی دادنامه فرجام خواسته فعلی به شماره یادشده بار دیگر دادنامه تجدیدنظر خواسته نقض و حکم بر بی حقی خواهان بدوی صادر شد و در مورد ادعای زوجه به عسروحرج با قید اینکه در دادگاه بدوی نفیا و یا اثباتا حکمی صادر نشد مرجع تجدیدنظر مجاز به رسیدگی نمی باشد و در این مرحله دلیل و مدرکی که موجب نقض دادنامه فرجام خواسته شود توسط مشارالیها ارایه نشده است بنا به مراتب با رد اعتراض وی دادنامه فرجام خواسته به استناد مقررات ماده 370 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال 1379 ابرام می گردد اقتضاء دارد پرونده از طریق دادگاه تجدیدنظر مذکور به دادگاه بدوی اعاده شود تا با توجه به ادعای عسروحرج زوجه به جهات مندرج ازجمله اعتیاد شدید زوج به مواد مخدر و بیکاری و ترک انفاق (رجوع به صفحات 16 و 15) و سوابق کیفری خوانده (رجوع به صفحه 31) رسیدگی و رای مقتضی صادر گردد.
مستشاران شعبه 1 دیوان عالی کشور
حیدری قاسمی ـ کیقبادی