نظریه مشورتی شماره 7/99/717

نظریه مشورتی شماره 7/99/717

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 7/99/717


شماره نظریه:
7/99/717

شماره پرونده:
99-16/6-717 ک

تاریخ نظریه:
1399/09/19

استعلام
1- مقصود از عبارت در موارد خاص و ضروری و آموزش های لازم را دیده اند در ذیل تبصره یک ماده 2 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی چیست؟ آیا ماموران کلانتری که جزء افسران و درجه داران کادر و پیمانی راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی هستند را شامل می شود؟ 2- با توجه به ماده 6 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی آیا در تصادفات منجر به جرح یا قتل که طرف های تصادف به مقصر بودن یکی از طرفین اقرار دارند و یا موضوع مورد کارشناسی افسر کارشناس تصادفات قرار گرفته وسایل نقلیه دخیل در موضوع باید توقیف شوند؟ 3- در خصوص موتورسیلکت فاقد پلاک یا دارای پلاک قدیمی خودروی تغییر ارتفاع داده شده و یا وسیله نقلیه ای که آلودگی صوتی یا آلودگی هوا ایجاد می کند آیا با توجه به ماده 6 قانون رسیدگی تخلفات رانندگی و ماده 29 قانون هوای پاک و سایر قوانین مربوط توقف وسیله نقلیه ذکر شده توسط ماموران ناجا ممکن است؟ 4- در صورت ارتکاب هر یک از رفتارهای موضوع ماده 720 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) آیا بایستی وسیله نقلیه توقیف شود؟ 5- آیا رفتار افسران و درجه داران کادر غیر از راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی دائر بر تشخیص تخلف و صدور قبض جریمه واجد وصف کیفری است؟ 6- مواد 10 و 20 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی به ترتیب از عبارت ماموران راهنمایی و رانندگی موضوع ماده 12 این قانون و ماموران موضوع ماده 2 این قانون استفاده کرده است. آیا افسران کادر و پیمانی دیگر بخش های نیروی انتظامی که آموزش لازم را دیده اند بر اساس ذیل تبصره یک ماده 20 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی می توانند در موضوع مواد 10 و 20 قانون ذکر شده راجع به تشخیص تخلف و صدور قبض جریمه و توقیف وسیله نقلیه اقدام کنند؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
1- طبق ماده 2 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1398 تشخیص تخلفات مربوط به حمل و نقل و عبور و مرور و صدور قبض جریمه به افسران کادر پیمانی مورد وثوق راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران که آموزش لازم را دیده باشند محول شده است. مطابق تبصره یک این ماده نیروی انتظامی می تواند برای مدت حداکثر ده سال از درجه داران کادر مورد وثوق راهنمایی و رانندگی با شرایط مقرر در این تبصره برای تشخیص تخلفات و صدور قبض جریمه با تفویض اختیارات و وظایف مندرج در ماده مذکور استفاده کند. آنچه در قسمت آخر این تبصره آمده است «استفاده از افسران کادر پیمانی سایر بخش های نیروی انتظامی» است که استثناء و منحصر به موارد خاص و ضروری و به شرط دیدن آموزش های لازم است و این استثناء را نمی توان به همه زمان ها و مکان ها تعمیم داد. تشخیص موارد خاص و ضروری با لحاظ موقعیت های خاص زمانی و مکانی با نیروی انتظامی است؛ مثلا در ایام ویژه مانند عید فطر یا راهپیمایی روز قدس و. .. که رفت و آمد خودروها گسترش دارد و نیروهای کادر راهنمایی و رانندگی به تنهایی قادر به برقراری نظم رفت و آمد (تردد) خودروها نیستند که در این موارد خاص و ضروری افسران کادر پیمانی دیگر بخش های نیروی انتظامی به شرط دیدن آموزش های لازم اختیارات مندرج در ماده 2 قانون مورد بحث را به طور موقت دارا خواهند بود و منظور از آموزش های لازم در این تبصره تعلیم کلیه مقررات مربوط به ماموریت آنان در انجام وظایف موضوع ماده 2 قانون مذکور است. 2- توقیف وسیله نقلیه طبق ماده 6 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی توسط ماموران راهنمایی و رانندگی به جز در موارد مصرح قانونی و در موارد تصادفات منجر به جرح و قتل مجاز نیست و در تصادفات منجر به جرح و قتل برای حفظ آثار و علائم وقوع حادثه و تعیین مقصر حادثه توقیف وسیله نقلیه ضروری است و با معاینه و اعلام نظر کارشناسی (یا کارشناسی های متعدد) تحویل خودرو پس از رفع نیاز به دستور قاضی رسیدگی کننده صورت می گیرد. بنابراین صرف اظهار ادله طرفین تصادف یا تشخیص افسر کارشناس که ممکن است بعدا مورد اعتراض طرفین تصادف قرار گیرد موجب تحویل اتومبیل تصادف شده نیست. 3- با توجه به ماده 2 آیین نامه راهنمایی و رانندگی مصوب 1384 هیات وزیران هر وسیله نقلیه موتوری از جمله موتورسیکلت که در راه ها حرکت می کند باید دارای شماره باشد. رانندگی با وسیله نقلیه ای که شماره یا پلاک ندارد یا دارای پلاک غیر مجاز می باشد ممنوع است؛ مگر آن که پیش از حرکت مجوز حرکت از راهنمایی و رانندگی دریافت کرده باشد. ماموران راهنمایی و رانندگی و پلیس راه طبق ماده مذکور از تردد خودروهای متخلف از این ماده تا انجام شماره گذاری جلوگیری به عمل خواهند آورد و عبارت «جلوگیری به عمل خواهند آورد» در ماده مذکور به معنی توقیف وسیله نقلیه (در فرض سوال موتورسیکلت) نیست؛ بلکه صاحب آن می تواند با وسیله نقلیه مجاز دیگری آن را به اداره شماره گذاری یا محل مناسب دیگری حمل و مادام که وسیله نقلیه شماره گذاری نشده است از رانندگی با آن خودداری کند. بنابراین در این حالت توقیف وسیله نقلیه (موتورسیکلت) (با توجه به ماده 6 قانون مورد بحث) جایز نیست. در خصوص ایجاد آلودگی صوتی توسط موتورسیکلت طبق ماده 20 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی ماموران موضوع ماده 2 این قانون موظف اند نسبت به توقیف موتورسیکلتی که صدای ناهنجار عمدی ایجاد می کند حداکثر به مدت یک هفته؛ و در صورت تکرار به مدت یک ماه اقدام کنند. 4- در اجرای ماده 147 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 با توجه به این که تغییر ارقام و مشخصات پلاک وسیله نقلیه موتوری یا دیگر رفتارهایی که در ماده 720 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 آمده است جرم محسوب می شود؛ بنابراین مامورین موضوع ماده 2 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مجاز به متوقف کردن این خودروها هستند و کسب تکلیف خودروی متوقف شده با قاضی رسیدگی کننده به این جرم است. 5- چون در فرض سوال مامورینی که مشمول ماده 2 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی نیستند بدون سمت رسمی یا اذن از سوی دولت خود را در شغل ماموران راهنمایی و رانندگی دخالت داده اند لذا مشمول ماده 555 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 بوده و عمل ارتکابی آن ها با فرض احراز سایر ارکان قانونی جرم است. 6- همان طور که در بند 1 اعلام شد افسران کادر پیمانی دیگر بخش های نیروی انتظامی که آموزش های لازم را دیده اند فقط در موارد خاص و ضروری و به صورت موقت می توانند در صورت تفویض چنین اختیاری به آن ها وظایف موضوع ماده 2 قانون مورد بحث را عهده دار شوند و لاغیر

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 720 ـ دیه اعضاء و دیگر صدمات وارد بر جنین در مرحله ای که استخوان بندی آن کامل شده ولی روح در آن دمیده نشده است به نسبت دیه جنین در این مرحله محاسبه می گردد و بعد از دمیده شدن روح حسب جنسیت جنین دیه محاسبه می شود و چنانچه بر اثر همان جنایت جنین از بین برود فقط دیه جنین پرداخت می شود.

مشاهده ماده 720 قانون مجازات اسلامی

ماده 555 ـ هرگاه رفتار مرتکب و فوت مجنی علیه هر دو در ماه های حرام «محرم رجب ذی القعده وذی الحجه» یا در محدوده حرم مکه واقع شود خواه جنایت عمدی خواه غیرعمدی باشد علاوه بر دیه نفس یک سوم دیه نیز افزوده می گردد. سایر مکان ها و زمان های مقدس و متبرک مشمول حکم تغلیظ دیه نیست. تبصره ـ معیار شروع و پایان ماه های حرام مغرب شرعی است مانند ماه رجب که از مغرب شرعی آخرین روز ماه جمادی الثانی شروع و با مغرب شرعی آخرین روز ماه رجب به پایان می رسد.

مشاهده ماده 555 قانون مجازات اسلامی

ماده 2ـ به افسران کادر و پیمانی مورد وثوق راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران که برای تشخیص تخلفات مربوط به حمل و نقل و عبور و مرور تعیین شده و آموزش لازم را دیده اند اجازه داده می شود تخلفات مربوطه را وفق قانون تشخیص داده و قبض جریمه صادر نمایند. تبصره 1ـ نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران برای مدت حداکثر ده سال می تواند به درجه داران کادر مورد وثوق راهنمایی و رانندگی که دارای دیپلم کامل متوسطه و گواهینامه رانندگی و نیز ده سال سابقه خدمت متوالی در راهنمایی و رانندگی بوده و آموزش لازم را دیده باشند اختیارات و وظایف مندرج در این ماده را از لحاظ تشخیص تخلف و صدور قبض جریمه تفویض نماید و در موارد خاص و ضروری از افسران کادر و پیمانی سایر بخشهای نیروی انتظامی که آموزش لازم را دیده اند استفاده نماید. تبصره 2ـ به نیروی انتظامی اجازه داده می شود حداکثر ده سال پس از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون تا جایگزینی افسران کادر و پیمانی از افسران وظیفه مورد وثوق آموزش دیده جهت اجراء این ماده بهره گیری کند. تبصره 3ـ راهنمایی و رانندگی مجاز است از گزارش داوطلبان مورد وثوق آموزش دیده که دارای حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی بوده و دوره آموزشی لازم را دیده باشند به صورت رایگان در تشخیص تخلف و صدور قبض جریمه توسط ماموران این ماده استفاده نماید.

مشاهده ماده 2 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی

ماده 6 ـ ماموران راهنمایی و رانندگی به جز در موارد مصرح قانونی و موارد تصادفات منجر به جرح و قتل مجاز به توقیف وسیله نقلیه موتوری نمی باشند.

مشاهده ماده 6 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی

ماده 10ـ ماموران راهنمایی و رانندگی موضوع ماده (2) این قانون موظفند در صورت مشاهده تخلفات زیر به شرح مقرر اقدام نمایند: الف ـ چنانچه وسیله نقلیه دارای عیب و نقص فنی موثر بوده و احتمال ایجاد خطر یا وقوع تصادف وجود داشته باشد وسیله نقلیه مذکور به تعمیرگاه اعزام می گردد. ب ـ در مواردی که قرائن و شواهد حاکی از حالت مستی یا استفاده راننده از مواد مخدر و روانگردان باشد ماموران موضوع ماده (2) این قانون با استفاده از تجهیزات لازم نسبت به تشخیص این حالت اقدام می نمایند و در صورت اثبات حالت مستی و بی ارادگی حاصل از مصرف مسکرات و مواد مخدر و روانگردان از رانندگی فرد موردنظر جلوگیری و ضمن صدور قبض جریمه به مبلغ دومیلیون (2.000.000) ریال و ضبط گواهینامه به مدت شش ماه توسط نیروی انتظامی جهت اقدام قانونی به مرجع صالح قضائی معرفی می شود. ج ـ در صورتی که راننده بدون داشتن گواهینامه مبادرت به رانندگی نماید وسیله نقلیه متوقف و راننده به مرجع قضائی معرفی می گردد. د ـ هرگاه راننده به صورت همزمان مرتکب دو تخلف از تخلفات موضوع بندهای (1) (2) (3) (4) (5) و (10) جدول ماده (7) این قانون گردد وسیله نقلیه برای مدت حداکثر هفتاد و دو ساعت توقیف می شود. آیین نامه اجرائی بندهای « الف» و « ب» این ماده ظرف مدت شش ماه توسط وزارت کشور با همکاری وزارت دادگستری تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

مشاهده ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی

ماده 20ـ کلیه قوانین و مقررات عمومی مربوط به حمل و نقل و عبور و مرور در مورد موتورسیکلت ها نیز جاری است. حرکت در پیاده رو یا در جهت مخالف مسیر مجاز ایجاد عمدی صدای ناهنجار حمل بار غیرمتعارف حرکت نمایشی مارپیچ تک چرخ حمل یدک عدم استفاده از کلاه ایمنی و تردد در خطوط ویژه اتوبوسرانی با موتورسیکلت تخلف محسوب شده و ماموران موضوع ماده (2) این قانون موظفند ضمن صدور قبض جریمه نسبت به توقیف موتورسیکلت حداکثر به مدت یک هفته و در صورت تکرار یک ماه اقدام کنند. تبصره ـ صدور گواهینامه رانندگی موتورسیکلت برای مردان برعهده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است.

مشاهده ماده 20 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی

ماده 147 ـ آلات و ادوات جرم از قبیل اسلحه اسناد و مدارک ساختگی سکه تقلبی و تمامی اشیائی که حین بازرسی به دست می آید و مرتبط با کشف جرم یا اقرار متهم باشد توقیف می شود و هر یک در صورتمجلس توصیف و شماره گذاری می گردد. آنگاه در لفاف یا مکان مناسب نگهداری و رسیدی مشتمل بر ذکر مشخصات آن اشیاء به صاحب یا متصرف آنها داده می شود. مال توقیف شده با توجه به وضعیت آن در محل مناسبی که از طرف دادگستری برای این منظور تعیین می شود نگهداری می گردد. تبصره ـ شیوه نگهداری اموال و پرداخت هزینه های مربوط که از محل اعتبارات قوه قضاییه است به موجب آیین نامه ای است که ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون توسط وزیر دادگستری تهیه می شود به تصویب رئیس قوه قضاییه می رسد.

مشاهده ماده 147 قانون آیین دادرسی کیفری

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM