در پرونده مطروحه در این شعبه با عنوان استرداد جهیزیه خواهان (زوجه) در مرحله ی تجدیدنظر خواهی فوت دادگاه محترم تجدیدنظر وراث ثانونی وی را حسب گواهی حصر وراثت که فقط زوجه خوانده و مادر زوجه در آن درج شده به عنوان جانشین معرفی می کند در مرحله ی اجرا با توجه به حدوث اختلاف زوج مدعی شده که چون از زوجه سه عدد جنین فریز شده دارد بایستی تا تعیین تکلیف آنها اجرای حکم متوقف شود دادگاه موضوع را از پزشکی قانونی استعلام طی نامه ای اعلام داشته حسب بررسی های انجام شده زوجین دارای سه عدد رویان در مرحله cIeavage (6 تا 8 سلول) حاصل لقاح اسپرم و تخمک دارند و طبق منابع علمی واژه ی رویان از لحظه ی باروری و لقاح تا پایان هفته ششم اطلاق می گردد و در موارد مذکور نیز در فاز رویان بوده و وارد مرحله ی جنینی نشده است و در مرحله ی سلولی می باشد لازم به ذکر است انجام موفقیت آمیز بارداری مستلزم اتصال رویان به دیواره رحم می باشد و طبق منابع علمی موجود انتقال رویان با کیفیت مناسب و بارداری با نتیجه ی مطلوب موفقیتی در حدود 40-50 درصد دارد و اظهار نظر قطعی در خصوص ورود رویان به فاز جنین دارای حیات پس از اقدامات انتقال و گذر از مرحله ی رویانی و اتصال به دیواره رحم می باشد حال با توجه به مراتب فوق الذکر آیا موجبی برای توقف اجرای حکم وجود دارد یا نه؟ آیا رویان ها حمل محسوب می شوند یا نه؟ آیا اجازه ی وراث زوجه متوفیه وی برای انتقال آنها به رحم دیگر شرط است یا نه؟ چنانچه نظر آن اداره ی محترم بر حمل و یا جنین بودن سلول های مذکور باشد دادگاه تا چه زمانی می بایست اجرای حکم را متوقف کند./ع

الف و ب- مقصود از حمل در مواد 875 و 787 قانون مدنی تخمک بارور شده( جنینی) است که در رحم قرار گرفته و با فرض سقط برابر مقررات مندرج در فصل هفتم از بخش دوم قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 حسب مورد امکان تعیین ارش یا دیه نسبت به آن وجود دارد و مواد یادشده منصرف از تخمک های بارور شده در محیط آزمایشگاهی پیش از انتقال به رحم می باشد بنابراین جنین آزمایشگاهی مادامی که به رحم منتقل نشده و مراحل تکوین در رحم را آغاز نکرده است مشمول عنوان حمل نبوده و از احکام مترتب بر اهلیت تمتع از جمله مقررات مربوط به توارث بهره مند نخواهد بود بنا به مراتب یادشده در فرض سوال موجبی برای توقف اجرای حکم استرداد جهیزیه وجود ندارد. ج- اولا در فرض سوال مفروض آن است زوجه متوفی به این دلیل تجویز کرده است که تخمک بارور شده وی فریز شود که عند الاقتضاء از آن استفاده کند و استفاده غیر را تجویز نکرده است و در صورت تردید در صدور اجازه از ناحیه وی نیز اصل عدم صدور اجازه است اضافه می گردد حتی اگر زوجه متوفای فرض سوال در زمان حیات خود به صورت مکتوب نیز استفاده غیر از تخمک را برای باروری تجویز کرده باشد با فوت وی اجازه یاد شده زائل می گردد. ثانیا مستفاد از حکم مقرر در ماده 3 قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور و لحاظ پیشینه فقهی این مقرره و تغییراتی که متعاقب تذکر شورای نگهبان در مصوبه مجلس شورای اسلامی اعمال شده است قانون گذار کودکان حاصل از جنین های آزمایشگاهی را به صاحبان اسپرم و تخمک ملحق کرده و بین ایشان قرابت نسبی را جاری می داند. بنابراین از آن جایی که در فرض تولد کودکی از جنین آزمایشگاهی فرض سوال میان او و اقربای نسبی زوجه متوفی رابطه نسبی برقرار خواهد بود لذا در فرضی که اصل استفاده از جنین آزمایشگاهی فرض سوال برای باروری یک زن و تولد کودک مجاز باشد این استفاده مقید به نظر موافق اقربای نسبی زوجه متوفی با لحاظ مقررات ارث خواهد بود. شایسته ذکر است از آن جایی که تجویز استفاده از تخمک بارور شده در محیط آزمایشگاه برای تولد کودک متعاقب فوت هر دو یا یکی از صاحبان اسپرم یا تخمک موجبات تولد کودکی فاقد پدر مادر و یا هر دو را حسب مورد فراهم خواهد کرد و نوعا این اقدام با مصالح کودک ناسازگار می باشد به نظر با توجه به ماده 45 قانون حمایت خانواده مراجع قضایی نباید با درخواست استفاده از جنین های آزمایشگاهی متعاقب فوت صاحبان گامت موافقت نمایند. اضافه می گردد در برخی کشورها از جمله فرانسه بر ممنوعیت استفاده از تخمک بارور شده متعاقب فوت یکی از صاحبان گامت تصریح شده است. د- با توجه به پاسخ بند های الف و ب منتفی است.